Samandar Erkinjonov

Dunyoni o'zgartira olsaydim agar

Tonglar bo'lar edi, albatta, uzun,
Onam to'yib uxlab olmog'i uchun.

***

Bu dunyo dalildir, Dunyo - devona!
Olisda qolganman, taqdir-da, Ona...

Nima kerak menga shuhratu olqish -
Ona, bilmaganman, Poyingda behisht.

***

O'zgartira olsaydim dunyoni behad,
Ilk visol damlari bo'lardi faqat.

Visol yog'dusidan nurlanib, yor-a,
Uchrashaverardik faqat ilk bora.

Sen jiddiy iymanib menga boqarding,
Kuyingda daryoday men ham oqardim.

Ko'zingda porlagan pinhon tabassum,
Meni mangu ishqqa etardi mahkum.

Sezardik, qaytadan yaraldik hozir -
Bizlarni muhabbat ayladi asir!

Sezardik, tugamas bu davru-davron.
Bizni bandi etdi bu go'zal zindon!

***

Magar yetmasa gar dunyoga kuchim...
Baxtli yashar edim borliging uchun!

O'zgarmasa hamki, erkam, bu dunyo,
Qalbimda hamisha socharding ziyo.

Mening ham tunimda oylar bo'lardi,
Yuragingdan menga joylar bo'lardi.

***

O'zgarmasa hamki, erkam, bu dunyo...

Xayrli sovg'a

O'ylab qarasam, man uchun yil fevralni boshida tugarkan - yilning oxirgi semesterini baholari chiqsa. Chunki deyarli bor vaqt va o'ylarimni shunga bag'ishlaganman. Shuning uchun imtihonlar payti o'zimga bir "ro'za" berib, "tozalanib" olmoqchiman.

Bilaman, sizlarniyam "sarhisoblar" zeriktirishni boshlagandir. Sizlarni xursand qilib, yaqin 40 kun ichida va balki undan ham ko'proq vaqt sizlarni bezovta qilmayman. Xabar va izohlarni ham o'qimaslikka harakat qilaman.

Buyerga yozolmayotgan narsalarimni yoza oladigan, o'z uslubimni ishlarimda ko'rsata oladigan, sizlardan reaksiya kutishni to'xtatgan paytimda qaytib kelaman.

https://t.me/mahinsworld/7378

Osterni romani haqida birinchilardan bo'lib taqriz yozaman degandim o'zbek telegramida, uloqni ilib ketishipti allaqachon. Hay, sizlar buni o'qib turinglar hozircha. Menikiyam 1-2 kunda tugaydi, faqat uzun bo'lishi mumkin.

Narxi qancha "Networking"ni ayting(!)

Buyerga kelganimdan beri eng ko‘p izlangan narsalarimdan biri – bu Networking (bilmaganlar uchun qisqacha – foydali do‘stlar orttirish). O‘zimdan aqlliroq, tajribaliroq yoki fikrlashi keng, o‘z shaxsiyatini tanqid qila oladigan va uni doim rivojlantirishga tayyor odamlarni topishni xohlaganman.

Ammo kutilmaganda, buyerda bu oson bo‘lmadi. Men xohlagan networking tadbirlarini yoki yangi tanishuv va rivojlanishga ishtiyoqli odamlarni topishim qiyin bo‘ldi. Mart oyidagi "revolutsiyam"dan keyin esa har xil odamlar bilan asta-sekin chuqurroq mavzularni muhokama qilishni boshladim. Ularda men uchun qanday dars yashiringanini topishga qiziqardim. O‘sha paytlarda buyerda topgan eng yaxshi do‘stimga (Nate) taxminan bunaqa narsalarni ko'p aytardim(hozir o'zi eslamasayam balki): "Odamlar xuddi kitoblar kabi – har birida nimadir dars bor, lekin uni topish har doim ham oson emas."

Shundan beri bahordan hozirgacha 30 dan ko'p yangi odamlar bilan tanishdim. Oldin tanimagan, lekin bir kampusda yashaydigan turli studentlar. Ba’zilari bilan munosabatlarni rivojlantirishgayam ulgurdim. Shu bilan birga, bir qorovulni hayot tarixi va 2-3 nafar professor bilan darsdan tashqari mavzularda uzoq suhbatlar qurdim. Yozda esa anchadan beri tanish bo‘lgan 5-6 nafar o‘zbekistonlik do‘stlarim, tanishlarim bilan birma-bir 1-2 soatlik gurunglar qildim. Ularning hayoti qanday ketayotgani va hayot falsafalari qanchalik o‘zgarganini bilishga qiziqdim. Shuningdek, bloglari orqali fikrlashi yoqqan bir nechta bolalar bilan ham uzun qo‘ng‘iroqlar orqali yaqindan tanishdim.

Bularni nimaga aytyapman? O‘zimni maqtash uchunmi? Yo‘q. 30-40 nafar yangi foydali tanish kim uchundir bir oyda topilishi mumkin. Lekin men o‘sha networkingni "Umuman qiziqish yo‘q bu yerda, odamlar mendan ham battar introvert ekan" deb o‘ylagan odamdan, o‘z fikrini o‘zgartirib, "O'sha networkingni o'zim atrofimdan qanchalik yaxshi qidiryapman? Odamlarga o‘zim yaratgan qobiqdan yolg‘on baho bermayapmanmi?" deya o'zidan so'rab nimalar qilgan bolani qisqa hikoyasini ko'rsatmoqchidim.

Orada kutubxonamizdagi minglab kitoblarga ham xuddi shunday dunyoqarashni qo‘lladim. Har bir kitobni birma-bir varaqlab(muqovasiga qaramasdan), o‘zim uchun qiziq yoki keraklilarini bir daftarimga yozib, yangi bir hobbi sifatida shug‘ullandim. Hozirgacha bitta qavatning yarmini ko‘rib chiqib, 1000 tadan 100 ga yaqin kitobni saralashga ulgurdim. Buni qiziqligini yana bir tarafi, yangi kelgan yo kitoblarga qiziqadigan kimdirga kutubxonani qanchalik boy va qiziq narsalarga to'la ekanligini ko'rsatish edi. Bitta software yaratish niyati ham bor, lekin vaqt masalasi uni orqaga suryapti.

Bu munosabatni darslarim zerikarli, o'qituvchilarim zo'rmas deganizda ham qo'llasangiz bo'ladi. New Yorkerni mana bu "Keraksiz darslar" postini o'qishni tavsiya qilaman, qanday qo'llayman desangiz.

Juda ko'p gapirgan bo'lsamam, gapni lo'ndasi: Juda ko'p narsa savolni to'g'ri qo'yishingizga bog'liq. Agar haliyam kimdir sizni tuzatishi, rivojlantirishdan umid qilayotgan bo'lsangiz, qiziqarlimas deb o'ylaydigan dunyoyingizda hozirgi resurslar va yechimlar yetishmovchiligiga arziydigan odamsiz.

Marafon va Chet Elda O‘qish

"Chet elda o‘qiydi/o‘qigan aqlliroq, zamonaviyroq bo‘ladi. Yaxshiroq va ko‘proq o‘qiy(ot)gan bo‘ladi(mi?)."

Men ham bir paytlar chet elda o‘qiyotganlarni o‘zgacha aqlli deb o‘ylaganman. Lekin mana, 1 yil davomida xalqaro talaba sifatida turli talabalarni ko‘rdim, o‘zimizning qorako‘z vatandoshlarimizni yaqindan kuzatdim va internet orqali ular haqidagi taassurotlarimni kengaytirdim. Va nihoyat, shu fikrning qanchalik yolg‘on ekanligini tushundim.

Shu o‘ylarimni marafonlar bilan taqqoslab tushuntirishga harakat qilaman. Garchi ko‘p marafonlarda qatnashmagan bo‘lsam-da (1 marta ko‘ngilli, 2 marta yuguruvchi sifatida), marafonda yuguruvchilar bilan suhbatlashdim va ularni diqqat bilan kuzatdim. Shuni bemalol aytish mumkinki, yuguruvchilarning 70-80 foizi bu jarayonga maqsadsiz yondashadi. Ular shunchaki marafonni tugatib, obro‘ va ishtirok medalini qo‘lga kiritish uchun yugurishadi. Xuddi o‘zimiz chirmab, harakat qilib olayotgan diplom yoki "bir amallab" topshirayotgan imtihonlarimizga o‘xshab. Hatto masofa atigi 5 km bo‘lsa ham, 2 km dan keyin piyoda yurib qolganlarni ko‘p uchratdim.

Albatta, marafonlarning ishtirokchilar darajalariga qarab har xil turlari bo'lishi mumkin, deylik:

- Olimpiya darajasidagi professionallar.
- O‘rta darajadagi noprofessional sportchilar.
- Oddiy havaskor yuguruvchilar.

Xuddi shunday, chet elda o‘qiyotganlarning ham aksariyati faqat "havaskor poyga"da qatnashayotgandek ko‘rinadi. Ivy League universitetida o‘qiyotgan bola bilan mening o‘qish tajribam, masalan, bir xil emas.

Qiziq jihati shundaki, na marafonda, na universitetda eng yaxshi natijaga erishish uchun faqat aqlli yo tezkor bo‘lish kifoya qilmaydi. Eng muhim narsa – to‘g‘ri va davomli intizom. His-tuyg‘ularingiz qanchalik kuchli bo‘lmasin, agar siz jismonan yoki ruhan tayyor bo‘lmasangiz, yaxshi natijaga erisha olmaysiz.

Xulosa qilib aytganda, hamma ham marafonga kuchli va aniq maqsad bilan chiqmaydi. Xuddi shunday, chet elda o‘qiyotganlarning ham imkoniyati yoki sharoiti boshqacha bo‘lishi mumkin. Bu esa ularni boshqalardan ustun qilmaydi. Qaytanga, o'zimizni universitetlarda tanishlarim va birga o'qigan kursdoshlarim aqlliroqdek ko'rinadi ba'zi chetda o'qiyotgan talabalarimizni ko'rib.

Shunday ekan, hayotdagi marafonlarda matonat va intizomni asosiy qurolingizga aylantiring. Aqlli bo‘lishdan ko‘ra, bardoshli va egiluvchan bo‘lish ko‘pincha muvaffaqiyatni ko‘proq va tezroq keltiradi.

2. Qachon va qayerda tug'ilganman?

Qachon?

Men tug'ilgan kunimni 3-4 yildan beri hech kimga eslatmayman, xuddi bo'lmagandek. Shunchaki umumiy nishonlanadigan kunlarda mantiq ko'rmay qo'yganimdan so'ng, aytarli hech kimni tabriklamaydigan va o'zim ham tabrik kutmaydigan bo'ldim. 20 yil oldin 3 oylik bo'lganimni ayta olaman xolos.

Qayerda?

Farg'onani So'x degan uzoq va anklav hududida(bir mamlakatning boshqa davlat ichidagi hududi) tug'ilganman, ulg'ayganman. Aynan shu anklavlik - alohidalik 100 mingga yaqin tojik bo'lgan aholini ona tilisini O'zbekistondagi boshqa tojiklardan ko'ra, yaxshiroq saqlab qolishiga sabab bo'lgandir balki(lekin anklav joy bo'lishni noqulayliklari ko'p - har qanday rivojlanishda). Aytgancha, maktabimiz ham to'liq tojikchada bo'lgan.

Uyerni tabiati haqida eshitganlar bordir, tog'lar orasidagi daraxtlar va oddiy odamlarga boy bir joy.

Albatta, odamlarining dunyoqarashi, hayot va siyosat haqidagi qarashlari sabab o'zimni ba'zan uydagidek his qilmayman. Vatan tug'ilgan joy bilan emas, odamni qanchalik uyerga bog'liq va qulay his qilishida deb bilaman. Lekin So'xni odamlari, xuddi O'zbekistondagi boshqa joylaridagi kabi samimiylik, qarindoshlarim bergan bir umrlik xotiralar sabab uyer doim qalbim to'rida bo'ladi.

So'xlik odamlarni qanday ta'riflagan bo'lardim? Qizishuvchan, mehribon, uyalchang, nimadirga tez beriluvchan va boshqa-boshqa o'zbeklarni ham ta'riflashda ishlatadigan sifatlarni ishlatsa bo'ladi. Ba'zi nyuanslar(kichik farqlar)imiz va tilimiz ruhiyatidagi kichik farqlarni inobatga olmasa, juda o'xshash millatmiz.

O'zbekchani qanday o'rganganmiz? Televizor, shaharlarga chiqish, o'zbek tili darslari vahokazo sabablar bois yoshlikdan ko'pchiligimiz tabiiy ravishda o'zbekchani o'rganib olamiz. Shaxsan men, Dadam bilan shaharga 5-6 yoshimdan ko'p chiqqanim, yuzlab multfilmlar bilan katta bo'lganim sababli maktab yoshimgacha o'zbekchani o'rgangandim.

O'zbek tilida ko'p kitob o'qishni boshlaganimdan so'ng, fikrlaydigan tilim o'zbekchaga aylanib qolgandi 3-4 yil oldin. Hozir esa inglizcha fikrlaydigan vaqtlarim ham uchrab turadi. Lekin uchalasida ham o'zimni erkin his qila olaman. Shu tillar tanlovi orasida tushunganim - har bir tilim bu mening boshqacha bir o'zligim. Uchalasida uch xil odamman.

So'ngso'z: Hay, bir to'gdan, bir bog'dan kelgan fikrlar bo'lsayam, o'zim uchun o'smirligimda javob berishim kerak bo'lgan savollardan biri edi. (Aytgancha, bu jismoniy tug'ilish haqida edi. Ruhan bir necha Samandar o'lib, boshqasi tug'ilib kelgan. Ularni biror shaxsiy joyimga yozib qo'yishim ham kerak ekan.)