Ростдан, Византия христиан давлат, православ дунёсининг маркази эди, аҳолисининг мутлақ кўпчилиги христиан эди. Араб халифалиги тузилгач, Византия ерларининг катта қисми унга қўшиб олинди ва бу ерларда ислом дини тарқалди.
Халифаликка тегишли Шомда ислом дини тарғиб қилинди, унга ўтиш рағбатлантирилди, турли имтиёзлар берилди, шу боис мусулмонлар кўпайиб борди. Лекин христианлар ва яҳудийлар аҳли Китоб бўлгани боис таъқиб остига олинмади ва маълум чекловлар билан яшашда давом этди, мамлакат ҳаётида фаол иштирок этди. Бу даврда араб христиан ва яҳудий ёзма маданияти жуда тез ривожланди.
Араб халифалиги ва ундан сўнг минтақани бошқарган Усмонли давлати христиан ва яҳудийларга бошпана бўлди. Биринчидан, Византия ва Европада турли черков ва оқимлар ўртасида кураш авж олиб, асосий черковлар майдаларини ютиб юборганида, кўплаб майда черковлар айнан Яқин Шарқда сақланиб қолди. Иккинчидан, реконкиста даврида Испания ва Португалиядан қувилган яҳудий сефардлар ҳам шу ердан бошпана топди. Зеро улар Испанияда ҳам мусулмонлар билан бирга яшарди, христиан оламида уларга қарши кайфият кучли эди.
Шундай қилиб, Яқин Шарқда халифалик ислом динини кенг тарғиб қилиб, унга ўтишни рағбатлантирган бўлса-да, яҳудий ва христиан динларига катта чекловлар қўймади.
Эрон ва Марказий Осиёда вазият бошқачароқ бўлди — зардуштийлар, буддавийлар нотаниш ва "носамовий" динлар вакиллари сифатида аёвсиз таъқиб қилинди ва жуда тез илдизи қуриб кетди. Қилич билан бўйсундирилмаган турклар тангричиликни исломга интеграция қилиб, мусулмон бўлса ҳам, XVI асргача тангричилик анъаналарини у билан ёнма-ён сақлаб келди. Монийлик ва несторианлик христианликнинг оқимлари сифатида кўрилиб, Темур давригача яшаб келди. Нақшбандий лидерлари ҳамда уларга эргашган Темур ва темурийзодалар "ҳаракат"лари билан бу икки дин вакиллари ҳам йўқ бўлиб кетди.
@AsanovEldar
Халифаликка тегишли Шомда ислом дини тарғиб қилинди, унга ўтиш рағбатлантирилди, турли имтиёзлар берилди, шу боис мусулмонлар кўпайиб борди. Лекин христианлар ва яҳудийлар аҳли Китоб бўлгани боис таъқиб остига олинмади ва маълум чекловлар билан яшашда давом этди, мамлакат ҳаётида фаол иштирок этди. Бу даврда араб христиан ва яҳудий ёзма маданияти жуда тез ривожланди.
Араб халифалиги ва ундан сўнг минтақани бошқарган Усмонли давлати христиан ва яҳудийларга бошпана бўлди. Биринчидан, Византия ва Европада турли черков ва оқимлар ўртасида кураш авж олиб, асосий черковлар майдаларини ютиб юборганида, кўплаб майда черковлар айнан Яқин Шарқда сақланиб қолди. Иккинчидан, реконкиста даврида Испания ва Португалиядан қувилган яҳудий сефардлар ҳам шу ердан бошпана топди. Зеро улар Испанияда ҳам мусулмонлар билан бирга яшарди, христиан оламида уларга қарши кайфият кучли эди.
Шундай қилиб, Яқин Шарқда халифалик ислом динини кенг тарғиб қилиб, унга ўтишни рағбатлантирган бўлса-да, яҳудий ва христиан динларига катта чекловлар қўймади.
Эрон ва Марказий Осиёда вазият бошқачароқ бўлди — зардуштийлар, буддавийлар нотаниш ва "носамовий" динлар вакиллари сифатида аёвсиз таъқиб қилинди ва жуда тез илдизи қуриб кетди. Қилич билан бўйсундирилмаган турклар тангричиликни исломга интеграция қилиб, мусулмон бўлса ҳам, XVI асргача тангричилик анъаналарини у билан ёнма-ён сақлаб келди. Монийлик ва несторианлик христианликнинг оқимлари сифатида кўрилиб, Темур давригача яшаб келди. Нақшбандий лидерлари ҳамда уларга эргашган Темур ва темурийзодалар "ҳаракат"лари билан бу икки дин вакиллари ҳам йўқ бўлиб кетди.
@AsanovEldar