Репост из: Homidjon Ishmatbekov
Тошкент (Шош) ва унинг Ислом цивилизациясидаги ўрни
Бугунги кунда Ўзбекистон пойтахти бўлмиш Тошкент шаҳрига – Аллоҳ таолонинг фазли билан ислом тарихининг илк даврларидаёқ ислом дини кириб келган. Тарихчиларнинг маълумотларига кўра, Қутайба ибн Муслим ал-Боҳилий Бухоро ва Самарқандни фатҳ этгандан сўнг, ўз қўшинларидан бир қисмини Шошни забт этиш учун юборган ва шаҳар ҳижрий 94-йилда (милодий 712-йил) мусулмонлар томонидан фатҳ қилинган.
Қадимги тарихчилар Шош ерлари ҳақида шундай ёзишган:
"Шош текислик ерларда жойлашган, бу ерда тоғлар ёки баландликлар йўқ. Бу шаҳар туркларга қарши муҳим қалъа ҳисобланади. Бу ердаги бинолар кенг ва пахсадан қурилган, уйларнинг аксариятидан сув оқиб ўтади. Бу шаҳар Мовароуннаҳрнинг энг чиройли ва кўкаламзор жойларидан бири ҳисобланади ва унга боғлиқ кўплаб шаҳарлар мавжуд."
Яна бир манбага кўра, қадимги географлар Шошнинг жойлашувини қуйидагича кўрсатган:
"Шош шаҳри 124 даража узунлик ва 45 даража кенгликда жойлашган. Бу олтинчи иқлимда бўлиб, жанубий буржлардан саратон буржига 22 даража яқин жойлашган."
Шошлик уламолар ва уларнинг ислом илмига қўшган ҳиссаси
Шошдан етишиб чиққан олимлар турли исломий фанларда, жумладан, ҳадис, фиқҳ, адабиёт, наҳв ва луғат соҳаларида катта обрў қозонган. Улардан баъзилари қуйидагилардир:
1. Иброҳим ибн Хузайм (Хурайм) ибн Қумайр ибн Хоқон (Моҳон) аш-Шоший.
Ҳадис олимларидан бири бўлиб, 249-йилда Абд ибн Ҳумайддан унинг "Тафсир" ва "Муснад" китобларини эшитган.
Унинг шогирдлари орасида машҳур муҳаддис Абу Ҳотам ибн Ҳиббон ва Абдуллоҳ ибн Аҳмад ибн Ҳамувийя ас-Сархасий бор.
Заҳабий уни ишончли муҳаддислар қаторида зикр қилиб, унинг узоқ умр (90 йил) кўрганини таъкидлаган.
2. Аҳмад ибн Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн Аҳмад Абу Наср аш-Шоший.
Фиқҳ ва ҳадис олимларидан бири бўлиб, у Абу ал-Ҳасан ибн ал-Халл ва Абу ал-Вақт Абдул аввал ибн Ийсодан таълим олган.
576-йил, 18 шаввол жума куни вафот этган.
3. Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Исҳоқ Низомуддин ал-ҳанафий аш-Шоший (344-йилда вафот этган).
Фиқҳ ва усулул фиқҳ бўйича олим бўлиб, Абу ал-Ҳасан ал-Кархийнинг шогирди эди.
Унинг "Усул аш-Шоший" номли китоби усулул фиқҳ илмида муҳим манба ҳисобланади.
4. Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Ҳусайн ибн Умар ибн фахрул ислом Абу Бакр аш-Шоший (529-йилда 10 Ражаб ойи жума куни вафот этган).
Фиқҳ ва ҳадис илмида машҳур бўлган. Фиқҳни отасидан ўрганган, Абу Абдуллоҳ ибн Толҳадан илм олган. Ундан Абу Бакр ибн Комил илм ўрганган. Бағдодда фатво бериш ҳуқуқига эга бўлган.
Унинг ровийлари орасида машҳур муҳаддис Ибн Асокир бор. Қабри Боғдодда, Жоме Қаср ёнидаги уйида дафн этилган.
5. Абул Ҳасан Идрис ибн Ҳамза аш-Шоший (504-йилда вафот этган).
Шофеъий мазҳабининг йирик ҳимоячиларидан бири бўлиб, аввал Наср ибн Иброҳимда фиқҳни ўрганган, сўнгра Боғдодга бориб Абу Исҳоқ Шерозийда ўқийди. Самарқандда мадрасада дарс берган.
Ислом ҳуқуқшунослиги бўйича йирик муҳаққиқ бўлган.
6. Исҳоқ ибн Иброҳим ас-Самарқандий аш-Шоший (325-йилда вафот этган)
Ҳанафий мазҳабининг машҳур олимларидан бири бўлиб, Мисрга кўчиб ўтиб, у ерда қозилик лавозимида ишлаган.
"Усул аш-Шоший" китобини ёзган.
7. Хотам ибн Ҳасан ибн Фатҳ Абу Саъийд аш-Шоший (291-йилда вафот этган)
Муҳаддис бўлиб, Али ибн Ҳужрдан ривоят қилган.
8. Ал-Ҳасан ибн Соҳиб ибн Ҳумайд Абу Али аш-Шоший (314-йилда вафот этган).
Али ибн Хошрам, Абу Заръа Розий, Ибн Вора ва бошқалардан дарс эшитган.
Ҳадис ва ривоят илмида катта мутахассис бўлган.
Шом, Ҳижоз, Яман ва Ироқда илм тарқатган.
Шош, яъни Тошкент, ислом цивилизациясининг ривожланишига катта ҳисса қўшган шаҳарлардан бири ҳисобланади. Бу шаҳардан чиққан уламолар фиқҳ, ҳадис, усул ва бошқа исломий фанларда муҳим илмий ишлар ёзиб қолдиришган. Уларнинг асарлари ва фаолияти исломий илмнинг ривожига катта таъсир кўрсатган.
https://t.me/tuhur
Бугунги кунда Ўзбекистон пойтахти бўлмиш Тошкент шаҳрига – Аллоҳ таолонинг фазли билан ислом тарихининг илк даврларидаёқ ислом дини кириб келган. Тарихчиларнинг маълумотларига кўра, Қутайба ибн Муслим ал-Боҳилий Бухоро ва Самарқандни фатҳ этгандан сўнг, ўз қўшинларидан бир қисмини Шошни забт этиш учун юборган ва шаҳар ҳижрий 94-йилда (милодий 712-йил) мусулмонлар томонидан фатҳ қилинган.
Қадимги тарихчилар Шош ерлари ҳақида шундай ёзишган:
"Шош текислик ерларда жойлашган, бу ерда тоғлар ёки баландликлар йўқ. Бу шаҳар туркларга қарши муҳим қалъа ҳисобланади. Бу ердаги бинолар кенг ва пахсадан қурилган, уйларнинг аксариятидан сув оқиб ўтади. Бу шаҳар Мовароуннаҳрнинг энг чиройли ва кўкаламзор жойларидан бири ҳисобланади ва унга боғлиқ кўплаб шаҳарлар мавжуд."
Яна бир манбага кўра, қадимги географлар Шошнинг жойлашувини қуйидагича кўрсатган:
"Шош шаҳри 124 даража узунлик ва 45 даража кенгликда жойлашган. Бу олтинчи иқлимда бўлиб, жанубий буржлардан саратон буржига 22 даража яқин жойлашган."
Шошлик уламолар ва уларнинг ислом илмига қўшган ҳиссаси
Шошдан етишиб чиққан олимлар турли исломий фанларда, жумладан, ҳадис, фиқҳ, адабиёт, наҳв ва луғат соҳаларида катта обрў қозонган. Улардан баъзилари қуйидагилардир:
1. Иброҳим ибн Хузайм (Хурайм) ибн Қумайр ибн Хоқон (Моҳон) аш-Шоший.
Ҳадис олимларидан бири бўлиб, 249-йилда Абд ибн Ҳумайддан унинг "Тафсир" ва "Муснад" китобларини эшитган.
Унинг шогирдлари орасида машҳур муҳаддис Абу Ҳотам ибн Ҳиббон ва Абдуллоҳ ибн Аҳмад ибн Ҳамувийя ас-Сархасий бор.
Заҳабий уни ишончли муҳаддислар қаторида зикр қилиб, унинг узоқ умр (90 йил) кўрганини таъкидлаган.
2. Аҳмад ибн Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн Аҳмад Абу Наср аш-Шоший.
Фиқҳ ва ҳадис олимларидан бири бўлиб, у Абу ал-Ҳасан ибн ал-Халл ва Абу ал-Вақт Абдул аввал ибн Ийсодан таълим олган.
576-йил, 18 шаввол жума куни вафот этган.
3. Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Исҳоқ Низомуддин ал-ҳанафий аш-Шоший (344-йилда вафот этган).
Фиқҳ ва усулул фиқҳ бўйича олим бўлиб, Абу ал-Ҳасан ал-Кархийнинг шогирди эди.
Унинг "Усул аш-Шоший" номли китоби усулул фиқҳ илмида муҳим манба ҳисобланади.
4. Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Ҳусайн ибн Умар ибн фахрул ислом Абу Бакр аш-Шоший (529-йилда 10 Ражаб ойи жума куни вафот этган).
Фиқҳ ва ҳадис илмида машҳур бўлган. Фиқҳни отасидан ўрганган, Абу Абдуллоҳ ибн Толҳадан илм олган. Ундан Абу Бакр ибн Комил илм ўрганган. Бағдодда фатво бериш ҳуқуқига эга бўлган.
Унинг ровийлари орасида машҳур муҳаддис Ибн Асокир бор. Қабри Боғдодда, Жоме Қаср ёнидаги уйида дафн этилган.
5. Абул Ҳасан Идрис ибн Ҳамза аш-Шоший (504-йилда вафот этган).
Шофеъий мазҳабининг йирик ҳимоячиларидан бири бўлиб, аввал Наср ибн Иброҳимда фиқҳни ўрганган, сўнгра Боғдодга бориб Абу Исҳоқ Шерозийда ўқийди. Самарқандда мадрасада дарс берган.
Ислом ҳуқуқшунослиги бўйича йирик муҳаққиқ бўлган.
6. Исҳоқ ибн Иброҳим ас-Самарқандий аш-Шоший (325-йилда вафот этган)
Ҳанафий мазҳабининг машҳур олимларидан бири бўлиб, Мисрга кўчиб ўтиб, у ерда қозилик лавозимида ишлаган.
"Усул аш-Шоший" китобини ёзган.
7. Хотам ибн Ҳасан ибн Фатҳ Абу Саъийд аш-Шоший (291-йилда вафот этган)
Муҳаддис бўлиб, Али ибн Ҳужрдан ривоят қилган.
8. Ал-Ҳасан ибн Соҳиб ибн Ҳумайд Абу Али аш-Шоший (314-йилда вафот этган).
Али ибн Хошрам, Абу Заръа Розий, Ибн Вора ва бошқалардан дарс эшитган.
Ҳадис ва ривоят илмида катта мутахассис бўлган.
Шом, Ҳижоз, Яман ва Ироқда илм тарқатган.
Шош, яъни Тошкент, ислом цивилизациясининг ривожланишига катта ҳисса қўшган шаҳарлардан бири ҳисобланади. Бу шаҳардан чиққан уламолар фиқҳ, ҳадис, усул ва бошқа исломий фанларда муҳим илмий ишлар ёзиб қолдиришган. Уларнинг асарлари ва фаолияти исломий илмнинг ривожига катта таъсир кўрсатган.
https://t.me/tuhur