Qodiraliyev’s blog

#top50
40-o’rin

📚Farengeyt bo‘yicha 451
©️Rey Bredberi

Rey Bredberining “Farengeyt bo‘yicha 451” romani ilmiy-fantastik adabiyotning eng mashhur asarlaridan biri bo‘lib, kitoblar, bilim va tafakkurning yo‘q qilinishi bilan bog‘liq jamiyat muammolarini yoritadi. Asarning nomi – 451 daraja Farengeyt – qog‘ozning yonish haroratini ifodalaydi. Bu esa asarda bilimlarning yo‘q qilinishi va senzura orqali jamiyatning qanday tanazzulga yuz tutishi tasvirlanishiga ishora qiladi.

Asar syujeti

Roman bosh qahramoni Guy Montag kelajakdagi totalitar jamiyatda yashaydigan o‘t o‘chiruvchi bo‘lib, uning asosiy vazifasi yong‘in o‘chirish emas, balki kitoblarni yoqishdan iborat. Jamiyatda kitoblar noqonuniy hisoblanadi, chunki ular insonlarni mustaqil fikrlashga, hukumatga shubha bilan qarashga majbur qiladi.

Montagning hayoti qo‘shnisi Klarisse bilan tanishgandan so‘ng o‘zgaradi. Klarisse oddiy jamiyat odatlaridan farq qiladi: u dunyoga ochiq nigoh bilan qaraydigan, erkin fikrlaydigan qiz. U Montagni kundalik hayotining mazmuni haqida o‘ylashga undaydi. Klarisse bilan muloqot Montagni kitoblarga boshqacha qarashga majbur qiladi.

Montag kitoblarning asl mohiyatini va ular olib keladigan bilimning qadriyatini anglashni boshlaydi. Biroq, bu uning hukumat bilan to‘qnashuviga olib keladi. O‘zining hayotini xavf ostiga qo‘ygan holda, Montag jamiyatdan qochadi va bilimni yoddan o‘rgangan kishilar jamoasiga qo‘shiladi. Bu jamoa insoniyat bilimlarini kelajak avlodlarga saqlab qolishni maqsad qiladi.

Asar mavzulari
1. Senzura va bilimlarning yo‘q qilinishi: Roman senzura jamiyatni qanday g‘aflatga solishi va bilimlardan mahrum bo‘lish qanday oqibatlarga olib kelishini ko‘rsatadi.
2. Texnologiyaning ta’siri: Jamiyatda texnologiyalarning haddan ziyod rivojlanishi odamlar o‘rtasidagi muloqotni yo‘q qiladi, ularni yolg‘izlikka olib keladi.
3. Fikr erkinligi: Roman erkin fikrlash va bilim olishning inson hayotidagi ahamiyatini teran ochib beradi.
4. Ijtimoiy konformizm: Bredberi jamiyatdagi ko‘pchilikning fikriga ko‘r-ko‘rona ergashish va mustaqil fikrlashning yo‘qolishini tanqid qiladi.

Tahlil va xulosalar

Rey Bredberining “Farengeyt bo‘yicha 451” asari nafaqat bir jamiyatning muammolarini tasvirlab beradi, balki bugungi dunyoda ham dolzarb bo‘lgan muammolarni ko‘taradi. Bilimni nazorat qilish, senzura va texnologiyaning jamiyatga salbiy ta’siri haqidagi ogohlantirish bugungi o‘quvchiga ham o‘ta muhimdir.

Montagning o‘z hayotini o‘zgartirishga bo‘lgan intilishi va bilimni saqlash yo‘lidagi kurashi o‘quvchini savol berishga undaydi:
• “Bilimsizlikka qarshi kurash uchun nima qilishim mumkin?”
• “Erkinlik va tafakkur mening hayotimda qanday rol o‘ynaydi?”

Kimlar uchun tavsiya etiladi?

“Farengeyt bo‘yicha 451” ilmiy-fantastik adabiyot muxlislari, falsafiy va ijtimoiy masalalarga qiziqqan o‘quvchilar uchun tavsiya etiladi. Agar siz inson tafakkurining cheklanishiga qarshi kurash va bilimning qadriyatini chuqurroq o‘rganishni istasangiz, ushbu asar sizga yangi ilhom baxsh etadi.

Telegram📚

“Buyuk Gatsbi” haqida siz bilmagan 5 qiziqarli fakt:

1. Kitob birinchi marta muvaffaqiyatsiz chiqqan

F. Skott Fitsjeraldning “Buyuk Gatsbi” (1925-yil) asari hozir dunyo adabiyotining durdonasi bo‘lsa-da, u nashr etilganida tijoriy muvaffaqiyatsizlikka uchragan. Dastlab atigi 20 ming nusxa sotilgan va Fitsjerald bundan qattiq xafa bo‘lgan.

2. Gatsby ismining dastlabki varianti

Fitsjerald romanni dastlab “Trimalxio” deb nomlamoqchi bo‘lgan. Bu nom qadimgi Rim davridagi hashamatparast boyga ishora edi. Biroq, bu nom kitob ruhiga mos emas deb hisoblangan va keyinchalik *“The Great Gatsby”*ga o‘zgartirilgan.

3. Jay Gatsby haqiqiy shaxsdan ilhomlangan

Jay Gatsby qahramoni qisman Fitsjeraldning yoshligida uchratgan milliarder biznesmen Maks Gerlachdan ilhomlangan. Gerlach ham o‘z boyligini shubhali bizneslardan topgan va o‘zini yuqori jamiyatga “moslashgan” odam sifatida ko‘rsatgan.

4. Asar 1950-yillarda qayta kashf etilgan

Ikkinchi jahon urushidan so‘ng, AQShda kitob armiyada xizmat qilayotgan askarlarga bepul tarqatila boshlandi. Bu uning ommalashuviga sabab bo‘ldi va kitob 1950-yillarda adabiy klassika sifatida tanildi.

5. Daisy haqiqiy insonga asoslangan

Daisy Buchanan obrazini Fitsjerald o‘zining sevgan ayollari, xususan, Ginevra Kingdan ilhomlangan holda yaratgan. Fitsjerald Ginevrani yoshlik davrida sevgan, ammo u boy oiladan bo‘lgani uchun ularga oila qurishga ruxsat berilmagan.

Telegram📚

#top50
41-o’rin

📚Buyuk Getsbi
©️F. Skott Fitsjerald

Kirish

F. Skott Fitsjeraldning 1925-yilda nashr etilgan “Buyuk Getsbi” romani XX asr amerika adabiyotining eng mashhur asarlaridan biri sanaladi. Roman o‘tgan asrning 20-yillaridagi “Jazz asri” va Amerika orzusi mavzularini o‘rganadi. Asar ilk paytlarda katta e’tibor qozonmagan bo‘lsa-da, keyinchalik modernizm davrining muhim durdonalaridan biriga aylandi.

Mazmuni va tahlili

Roman hikoyachisi Nik Kerruey Nyu-York yaqinidagi G‘arbiy Yeggda (West Egg) yashaydi va boylik, shon-shuhrat ortidan quvayotgan jamiyatni kuzatadi. Uning qo‘shnisi – sirli millioner Jey Getsbi o‘zining hashamatli kechalari bilan mashhur. Ammo Getsbi bu boylik va dabdabani o‘zi uchun emas, balki o‘tgan sevgisi – Deyzi Byukenan uchun yaratgan. Deyzi esa boshqa bir badavlat odam, Tom Byukenan bilan turmush qurgan. Roman Getsbining Amerika orzusi yo‘lida halokatga uchrashini, jamiyatning yuzaki va vafosizligini ochib beradi.

Fitsjerald “Buyuk Getsbi” orqali jaz asrining yorqin, ammo ma’nosiz hayotini, haddan ziyod moddiylashgan jamiyatning axloqiy inqirozini tasvirlaydi. Getsbi boylikka erishgan bo‘lsa ham, jamiyat tomonidan hech qachon to‘liq qabul qilinmaydi. Uning Deyziga bo‘lgan muhabbati idealizatsiya qilingan va oxir-oqibat afsonaga aylanadi.

Asarning asosiy mavzulari
1. Amerika orzusi – Getsbining muvaffaqiyat yo‘li Amerika orzusining yorqin timsoli bo‘lsa-da, u orzular qanchalik beqaror ekanini ko‘rsatadi.
2. Boylik va axloqiy tanazzul – Asarda boylik va shon-shuhratga erishgan odamlar axloqiy jihatdan qashshoq ekani tasvirlanadi.
3. Muhabbat va illyuziya – Getsbi Deyziga bo‘lgan muhabbatini hayotidagi asosiy maqsadga aylantiradi, lekin bu muhabbat faqat uning xayolida mukammal edi.
4. Jamiyatdagi tabaqalanish – Sharqiy Yegg (East Egg) va G‘arbiy Yegg (West Egg) o‘rtasidagi tafovut eski va yangi boylik egalari o‘rtasidagi ijtimoiy tafovutni aks ettiradi.

Uslub va poetik tasvir

Fitsjeraldning yozish uslubi o‘ziga xos liriklik, ramziy ma’nolar va yorqin tasvirlar bilan ajralib turadi. Asardagi eng mashhur ramzlardan biri – yashil chiroq (Deyzining uyidan ko‘rinib turadigan yashil chiroq) – umid va yuksak orzular timsolidir. Shuningdek, Kul vodiysi (Valley of Ashes) insoniy axloqiy inqirozni ifodalaydi.

Xulosa

“Buyuk Getsbi” – nafaqat o‘tgan asrning muhim adabiy yodgorligi, balki bugungi jamiyat uchun ham dolzarb asar. Bu roman orzularning qanchalik nozik va beqaror ekanini, boylik va baxtning har doim ham qo‘lga kiritilavermasligini, inson qalbidagi umid va xafachilikni aks ettiradi. U fitratan romantik, fojiali va o‘ta poetik asar bo‘lib, o‘quvchini chuqur mushohadaga undaydi.

Agar siz insoniy orzular, muhabbat va jamiyatning murakkab tomonlarini aks ettirgan durdona asarlar bilan tanishishni istasangiz, “Buyuk Getsbi” albatta o‘qishga arziydi.

Telegram📚

Xalqlarning buyuk ko’chishi boshlanmoqda…

Telegram📚

Erix Mariya Remarkning oxirgi kunlari va vasiyati

1950-yillarning oxiridan boshlab, Remark o‘z umrining katta qismini Shveysariyaning Lokarno shahrida o‘tkazdi. Bu joyni u bejiz tanlamagan — u yerda osoyishtalik topishni, shovqinli dunyodan chetda bo‘lishni xohlagan. Uning salomatligi yillar o‘tgan sari yomonlashdi, ayniqsa, yoshligida olgan jarohatlari va urushning ruhiy zarbalari ta’sir qila boshladi. U yurak xastaligi va alkogolga qaramlik bilan kurashgan.

Shaxsiy arxivlarini yo‘q qilish vasiyati

Hayotining oxirida Remark o‘zining barcha shaxsiy kundaliklari, qo‘lyozmalari va xatlarining katta qismini yo‘q qilishni vasiyat qilgan. Bu qarorining sababi to‘liq ma’lum emas, ammo ayrim tadqiqotchilar buni uning shaxsiy hayotiga haddan tashqari aralashuvni istamaganligi bilan bog‘lashadi. U o‘zining shaxsiy maktublari yoki e’tiroflari keyinchalik ommaga oshkor bo‘lishini xohlamagan.

Ba’zi hujjatlar saqlanib qolgan bo‘lsa-da, Remark o‘zi yozgan ko‘plab materiallarni yo‘q qilgan. Bu esa adabiy olam uchun katta yo‘qotish bo‘ldi, chunki u o‘z hayoti va asarlari haqida ko‘p narsalarni sir saqlagan edi.

O‘limi va qabri

1970-yil 25-sentyabrda 72 yoshida yurak xurujidan vafot etgan. Uning jasadi Lokarnodagi oddiy qabrga dafn etildi. Remark qabri ustiga ulkan yodgorlik yoki haykal qo‘yilishini istamagan. Uning istagiga ko‘ra, qabri nihoyatda sodda va kamtarona tarzda bezatilgan.

Bugungi kunda Lokarnodagi qabriston uning muxlislari tashrif buyuradigan muqaddas joylardan biriga aylangan. Remarkning qabr toshida oddiygina “Erich Maria Remarque” deb yozilgan, xolos. Bu ham uning hayotdagi falsafasini – ortiqcha shovqindan uzoqlikni aks ettiradi.

Telegram📚

Bugun 21:00 da g’oliblarni e’lon qilaman, juda kamchilik ishtirok etdi, hozircha 10ta dona odam qo’shgan ham g’oliblar safida turibdi.

Odam qo’shishni yomon ko’raman, shunchaki sovg’a qiling, “Olma pish, og’zimga tush” deydiganlar uchun eslatma: shunchaki sizdan u gina bizdan bu gina.

Telegram📚

Tonggi mutolaa.

Tonggi mutolaa insonning aqliy va ruhiy salomatligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan foydali odatlardan biridir. Quyida uning asosiy afzalliklarini sanab o‘tamiz:
1. Kun uchun aqliy tayyorgarlik – Tongda o‘qilgan kitob yoki maqola miyani faollashtirib, kun davomida yaxshiroq fikrlashga yordam beradi.
2. Diqqat va kontsentratsiyani oshirish – Ertalab chalg‘ituvchi omillar kam bo‘lganligi sababli, mutolaa jarayoni samaraliroq bo‘ladi.
3. Yangi g‘oyalar va motivatsiya – Ertalab ilhomlantiruvchi kitob yoki maqola o‘qish kun davomida ijodkorlik va ishchanlik kayfiyatini oshiradi.
4. Stressni kamaytirish – Sokin muhitda o‘qish asab tizimini tinchlantirib, kunni xotirjam boshlashga yordam beradi.
5. So‘z boyligini oshirish – Tonggi mutolaa yangi so‘z va iboralarni o‘zlashtirishga, nutqni rivojlantirishga xizmat qiladi.
6. Uyqudan keyin xotirani mustahkamlash – Uyqudan so‘ng miyamiz axborotni yaxshiroq qabul qiladi, shu bois ertalab o‘qilgan ma’lumot uzoqroq esda qoladi.
7. Tartib va odatlarga rioya qilish – Tonggi mutolaa kun tartibiga muhim intizomiy element qo‘shib, vaqtni samarali boshqarishga o‘rgatadi.

Agar kuningizni sermazmun va samarali boshlashni istasangiz, tonggi mutolaani odatga aylantirish tavsiya etiladi.

Telegram📚

#top50
42-o’rin

📚4-sanoat inqilobi
©Klaus Shvab

Muallif haqida
Klaus Shvab – Germaniyada tug‘ilgan iqtisodchi va Jahon Iqtisodiy Forumi (WEF) asoschisi. Uning “To‘rtinchi sanoat inqilobi” (2016) asari zamonaviy texnologik rivojlanishning jamiyat, iqtisodiyot va siyosatga ta’siri haqida muhim tahliliy ish hisoblanadi.

Kitobning asosiy g‘oyasi
Shvab sanoat rivojlanishining tarixiy bosqichlarini tahlil qilib, hozirgi davrni To‘rtinchi sanoat inqilobi deb ataydi. Unga ko‘ra, bu inqilob sun’iy intellekt, robototexnika, IoT (Internet of Things), blokcheyn, bio-texnologiyalar va kvant hisoblash tizimlari kabi ilg‘or texnologiyalar bilan bog‘liq.

Birinchi, Ikkinchi va Uchinchi sanoat inqiloblari:
1. Birinchi – bug‘ mashinalari va mexanizatsiyalash (18-asr oxiri).
2. Ikkinchi – elektr energiyasi va konveyer ishlab chiqarish (19-asr oxiri – 20-asr boshi).
3. Uchinchi – kompyuter va internet texnologiyalarining rivojlanishi (20-asr ikkinchi yarmi).

To‘rtinchi sanoat inqilobi esa oldingi bosqichlardan farqli ravishda texnologik taraqqiyotning ekspotensial tezlashishi, tarmoqlanishi va real dunyo bilan raqamli dunyo o‘rtasidagi chegaraning yo‘qolishi bilan ajralib turadi.

Asarning asosiy mazmuni
1. Texnologik taraqqiyot va jamiyatga ta’siri
Shvab yangi texnologiyalar ish o‘rinlariga ta’sir qilishi, kasblarning avtomatlashtirilishi natijasida ayrim mutaxassisliklarning yo‘q bo‘lib ketishi haqida gapiradi. Shu bilan birga, yangi sohalar ham paydo bo‘lishi kutilmoqda.
2. Iqtisodiy o‘zgarishlar
• Platforma iqtisodiyoti kuchaymoqda: Uber, Airbnb, Amazon kabi kompaniyalar odatdagi ishchi-mijoz munosabatlarini o‘zgartirdi.
• Kriptovalyutalar va blokcheyn texnologiyalari yangi iqtisodiy tizimlarni shakllantirishi mumkin.
3. Siyosiy va huquqiy muammolar
• Sun’iy intellekt va avtomatlashtirilgan tizimlar bilan bog‘liq huquqiy muammolar.
• Shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilish masalalari.
• Kiberxavfsizlik va davlatlarning raqamli suvereniteti.
4. Insoniy qadriyatlar va axloqiy muammolar
• Genetik modifikatsiya, neyrotexnologiyalar, sun’iy intellektning axloqiy chegaralari.
• Insonning texnologiyalar bilan “birga yashash” madaniyatini shakllantirish zarurati.

Kitobning ahamiyati va tanqidiy tahlil

✅ Ijobiy tomonlari:
• Zamonaviy texnologik rivojlanishning iqtisodiyot, jamiyat va siyosatga ta’sirini keng qamrovda yoritadi.
• Kelajak haqida muhim savollar qo‘yadi va yechimlar taklif qiladi.
• Oson tushunarli uslubda yozilgan, ilmiy va biznes doiralar uchun dolzarb.

❌ Tanqidiy jihatlar:
• Kitobda ba’zi mavzular umumiy fikrlar bilan yoritilib, chuqur ilmiy dalillarga tayanmagan.
• Texnologik taraqqiyotning ijobiy va salbiy jihatlari o‘rtasidagi muvozanat ba’zan yetarlicha ochib berilmagan.
• Texnologik inqilobning rivojlanayotgan mamlakatlarga ta’siri kamroq yoritilgan.

Xulosa

“To‘rtinchi sanoat inqilobi” – texnologik o‘zgarishlarning hozirgi va kelajakdagi ta’sirini tushunishga yordam beradigan muhim asar. Kitob biznes egalari, siyosatchilar, tadqiqotchilar va texnologiya ishqibozlari uchun foydalidir. Biroq, undagi ba’zi g‘oyalar chuqur ilmiy isbot talab qiladi.

Agar siz kelajakdagi texnologik o‘zgarishlarga tayyor bo‘lishni istasangiz, bu kitobni o‘qish tavsiya etiladi.

Telegram📚

Bir haftada bitta kitob.

Bir haftada bitta kitobni o‘qib tugatish uchun quyidagi strategiyalarga amal qilish tavsiya etiladi:

1. Kitob hajmini baholash
• Kitob nechta sahifadan iboratligini aniqlang.
• Uni 7 kunga bo‘lib, kuniga nechta sahifa o‘qish kerakligini hisoblang.

2. Kundalik reja tuzish
• Har kuni muayyan vaqtda kitob o‘qish odatini yarating.
• Ish, o‘qish yoki boshqa majburiyatlaringizga mos keladigan vaqtni tanlang (masalan, ertalab, tushlik payti yoki kechqurun).

3. Diqqatni jamlash
• O‘qish paytida telefon, ijtimoiy tarmoqlar yoki boshqa chalg‘ituvchi narsalarni chetga suring.
• Agar uzoq vaqt o‘qish qiyin bo‘lsa, 25-30 daqiqalik qismlarga bo‘lib o‘qing.

4. Qiziqarli kitob tanlash
• Sizni haqiqatan qiziqtiradigan va oson o‘qiladigan kitobdan boshlang.
• Agar kitob juda murakkab bo‘lsa, uni tushunish va tugatish qiyinlashadi.

5. Kitobni o‘zingiz bilan olib yuring
• Kutish vaqtlari (transportda, navbatda) yoki tanaffuslarda kitob o‘qish uchun foydalaning.
• Elektron yoki audio kitob variantlari ham qulay bo‘lishi mumkin.

6. O‘qiganingizni qayta ishlang
• Muhim joylarni belgilab qo‘ying yoki qisqacha yozib boring.
• O‘qiganlaringizni kim bilandir muhokama qiling yoki blogingizga sharh yozing.

7. O‘z vaqtida tugatish uchun motivatsiya
• Har hafta o‘qigan kitobingiz uchun o‘zingizni mukofotlang.
• Yangi kitob boshlashdan oldin o‘tgan haftadagi kitobingizni qisqacha xulosalab chiqing.

Telegram📚

Efiopiya taqvimi (Ge‘ez taqvimi) — qadimiy Aleksandriya taqvimiga asoslangan bo‘lib, u Yulian taqvimidan kelib chiqqan. Ushbu taqvim Efiopiya va Eritreyada hozirgacha rasmiy hisoblanadi.

Efiopiya taqvimi haqida asosiy ma’lumotlar
1. Hozirgi yildan 7–8 yil ortda qoladi
• Efiopiya taqvimi Iso Masih tug‘ilgan yilni G‘arb taqvimidan farqli hisoblaydi.
• Natijada, Efiopiyada 2025-yil bo‘lsa, hali 2017-yil bo‘ladi.
2. Yil 13 oydan iborat
• 12 ta asosiy oy – har biri 30 kundan iborat.
• 13-oy – Pagumē (Yulian taqvimida qo‘shimcha kunlar) bo‘lib, 5 yoki 6 kun davom etadi (kabisa yilga bog‘liq).
3. Yil boshlanishi
• Har yili sentabr oyining 11-kuni (kabisa yil bo‘lsa, 12-sentabr) yangi yil (Enkutatash) nishonlanadi.
4. Kun boshi G‘arbiy taqvimdan farq qiladi
• Efiopiyada kun tong otishi bilan boshlanadi (soat 6:00).
• Shu sababli, Efiopiya soati 6 soat oldinga siljigan (masalan, G‘arb taqvimida 12:00 bo‘lsa, Efiopiyada 6:00 hisoblanadi).

Oy nomlari va tartibi

Efiopiyacha nom O‘zbekcha mos nomi Kunlar soni
1. Meskerem Sentabr – Oktyabr 30
2. Tikimt Oktyabr – Noyabr 30
3. Hidar Noyabr – Dekabr 30
4. Tahesas Dekabr – Yanvar 30
5. Tir Yanvar – Fevral 30
6. Yekatit Fevral – Mart 30
7. Megabit Mart – Aprel 30
8. Miyazya Aprel – May 30
9. Genbot May – Iyun 30
10. Sene Iyun – Iyul 30
11. Hamle Iyul – Avgust 30
12. Nehase Avgust – Sentabr 30
13. Pagume Qo‘shimcha oy 5 yoki 6

Xulosa

Efiopiya taqvimi dunyoning eng qadimiy taqvimlaridan biri bo‘lib, o‘zining 7-8 yillik farqi, 13 oyli tizimi va o‘ziga xos vaqt hisoblash usuli bilan ajralib turadi. U bugungi kunda ham Efiopiya va Eritreyada rasmiy taqvim sifatida ishlatiladi.

Telegram📚

Assalomu alaykum, yangi kelgan obunachilarga hush keldingiz degan holda o’zimni tanishtirsam.

Ismim Otabek, 2001-yil Toshkent viloyatining Toshkent tumanida tug’ilganman. Toshkent Moliya institutini yakunlab, Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti diplomiga ega oliy ma’lumotli shaxsman. Hozirda bankda buxgalter bo’lib ishlayman, bu blog ochishimdan maqsad o’zim mutolaa qilgan kitoblar haqida qiziqarli ma’lumotlarni berib borish.

Kanalni tark etishdan avval biroz postlarimni o’qib, kuzatib baho berishingizni maslahat beraman.

Xa aytgancha, bu yerda o’yin uyishtirilmoqda.

Savol, taklif va shikoyatlar uchun bu yerga bosing.

Telegram📚

#top50
43-o’rin

📚Katta o’yin
©Piter Hopkirk

Sharh va tahlil

Piter Hopkirkning Katta o‘yin asari Markaziy Osiyoda XIX asrda Buyuk Britaniya va Rossiya imperiyalari o‘rtasida kechgan geosiyosiy raqobat – “Katta o‘yin” haqida hikoya qiladi. Kitob tarixiy tadqiqot bo‘lishi bilan birga, sarguzasht ruhidagi hikoyalari bilan ham o‘quvchini o‘ziga jalb qiladi.

Hopkirk ushbu asarida har ikki imperiyaning harbiy va siyosiy josuslari, tadqiqotchilari va elchilari haqida hayratlanarli tafsilotlar bilan hikoya qiladi. Ular orasida Arminiy Vamberi, Aleksandr Burnes, Artur Konolli, Nikolay Prjevalskiy kabi tarixiy shaxslar bor. Muallif ularning yurishlari, josuslik sarguzashtlari va aksariyat hollarda fojiali taqdirlarini aniq va qiziqarli uslubda yoritadi.

Kitobning asosiy afzalliklaridan biri – Hopkirkning hujjatli manbalarga tayanib, tarixni jonli va dramatik tarzda bayon qilishidir. U faqat Britaniya nuqtayi nazaridan emas, balki Rossiya tomonini ham chuqur o‘rganib, har ikki davlatning manfaatlari va strategiyalarini tahlil qiladi.

Biroq, ba’zi tanqidchilar Hopkirkning Buyuk Britaniya tomonini biroz ko‘proq himoya qilishini ta’kidlaydi. Uning ba’zi qahramonlari qahramonlarcha, ba’zilari esa shafqatsiz josuslar sifatida tasvirlangan. Shuningdek, kitobda Markaziy Osiyo xalqlarining o‘rni va ularning ushbu geosiyosiy o‘yindagi ta’siri unchalik keng yoritilmagan.

Xulosa

Katta o‘yin – tarix, siyosat va sarguzasht elementlarini o‘z ichiga olgan ajoyib kitob bo‘lib, u nafaqat tarixiy tadqiqotchilar, balki tarixga qiziquvchi oddiy kitobxonlar uchun ham qiziqarli bo‘lishi mumkin. Markaziy Osiyoning tarixiy jarayonlarini tushunish va XIX asrda mintaqada bo‘lib o‘tgan global kuchlar to‘qnashuvi haqida batafsil tasavvurga ega bo‘lish uchun bu kitob albatta tavsiya etiladi.

Iqtibos:

“Katta o‘yin hech qachon to‘xtamaydi. U hali ham davom etmoqda.”

Telegram📚

Kafka va yoqimsiz ish hayoti

Franz Kafka yozuvchi sifatida tanilgan bo‘lsa-da, u asosiy kunlik ishini sug‘urta kompaniyasida bajargan. 1908-yilda u Bohemiyadagi Ishchilar Baxtsiz Hodisalari Sug‘urta Institutiga ishga kirgan. Bu davlat idorasi edi va Kafka bu yerda 14 yil davomida ishladi.

Ishining mohiyati

Kafka bu kompaniyada sanoat korxonalarida baxtsiz hodisalar yuz berganda, ularning natijalarini tahlil qilish va ishchilarga to‘lanadigan kompensatsiyalarni aniqlash bilan shug‘ullangan. Bu ish juda byurokratik, qog‘ozbozlikka asoslangan va ijodkor odam uchun juda zerikarli edi.

Yozishga vaqt topish uchun kechalari ishlagan

Kafka ishdan keyin juda charchagan bo‘lsa ham, yozishdan voz kechmagan. U odatda kechasi yoki erta tongda asarlar yozgan. Masalan, Hukm hikoyasini atigi bir kechada yozib tugatgan. U “Yozish mening uchun nafas olish kabi” degan edi, ya’ni u uchun yozish hayotining muhim bir qismi edi.

Ishidan noroziligi

Kafka o‘z ishini yoqtirmagan va bu haqda ko‘p shikoyat qilgan. U bir xatida:
“Men bir davlat idorasida ishlayman, mening oldimdan minglab hujjatlar o‘tadi, biroq ularning hech biri meni qiziqtirmaydi” – deb yozgan.

Biroq, garchi bu ish yoqimsiz bo‘lsa-da, Kafka juda tirishqoq va mas’uliyatli xodim edi. Uning rahbarlari va hamkasblari uni aniq fikrlashi va mukammal hisobotlari uchun qadrlashgan.

Nega ishdan ketmagan?

Kafka o‘zining yozuvchilik faoliyati bilan pul topolmagan. U asosan oilasiga moddiy yordam berish uchun bu ishni davom ettirgan. Biroq sog‘ligi yomonlashgani tufayli 1922-yilda nafaqaga chiqishga majbur bo‘lgan.

Kafka hayotining bu jihati ham uning asarlarida aks etgan. Jarayon va Qasr romanlarida davlat tizimining murakkabligi, insonning unga nisbatan ojizligi tasvirlangan. Shu bois, uning kundalik ishi ijodiga ham kuchli ta’sir ko‘rsatgan deyish mumkin.

Telegram📚

Bir yilda 50+ kitob o‘qish sirlari

Har yili ko‘proq kitob o‘qishni maqsad qilgan ko‘plab kitobxonlar bor. Ammo bandlik, e’tiborning tez chalg‘ishi yoki boshqa sabablar tufayli bu reja ortga suriladi. Quyidagi sirlarga amal qilib, bir yil davomida kamida 50 ta kitob o‘qishga erishishingiz mumkin!

1. Har kuni o‘qish odatini shakllantiring

Katta maqsadlarni kichik odatlar orqali amalga oshirish osonroq. Har kuni hech bo‘lmaganda 20-30 daqiqa vaqt ajratib o‘qishni odat qiling. Bu nafaqat ko‘proq kitob o‘qishga, balki konsentratsiyangizni oshirishga ham yordam beradi.

⏰ Maslahat: O‘qish uchun kunning aniq vaqtini belgilash yaxshi natija beradi, masalan, ertalab uyg‘ongandan keyin yoki yotishdan oldin.

2. O‘qish tezligini oshiring

Ko‘pchilik odamlarga sekin o‘qish odat tusiga kirib qolgan. Buni tezlashtirish uchun quyidagi usullardan foydalaning:

📌 Barmoq yoki qalam bilan kuzatib o‘qish – Ko‘zning harakatini tezlashtiradi.
📌 Oldindan matnning asosiy qismlarini skanerlash – Kitobning tarkibi va muhim joylariga e’tibor qaratish o‘qishni osonlashtiradi.
📌 O‘zingizga vaqt chegarasi qo‘ying – Masalan, “bu bobni 15 daqiqada o‘qib tugataman” deb maqsad qiling.

3. Bir vaqtning o‘zida bir nechta kitob o‘qish

Turli janrlardagi 2-3 ta kitobni parallel ravishda o‘qish tezroq va zerikmay kitob tugatishga yordam beradi.

📖 Masalan:
• Bitta badiiy (roman, hikoya)
• Bitta ilmiy-ommabop yoki biznes kitobi
• Bitta audiokitob (transportda yoki ish orasida tinglash uchun)

Bu usul kayfiyatingizga qarab o‘qishni tanlash imkonini beradi.

4. Keraksiz vaqtni o‘qishga aylantiring

Ko‘pincha biz kun davomida ko‘p vaqtni bekor o‘tkazamiz. Shu paytlarda kitob o‘qishga harakat qiling.

🚌 Yo‘lda ketayotganda – Audiokitob yoki e-kitob o‘qish
☕ Navbatda kutayotganda – Telefoningizda yoki kichik kitob bilan o‘qish
📴 Ijtimoiy tarmoqlar o‘rniga – Instagram yoki TikTok o‘rniga 5-10 bet o‘qib ko‘ring

5. O‘qish uchun motivatsiya toping

Maqsad qo‘ying va o‘qish jarayonini qiziqarli qiling.

🏆 Challengelar o‘rnating – Masalan, “har oy 4 ta kitob o‘qish”
📓 O‘qilgan kitoblarni qayd qiling – Goodreads yoki shaxsiy daftar
📚 Do‘stlar bilan muhokama qiling – Kitob klubi yoki Telegram guruhlari orqali o‘qiganlaringizni bo‘lishing

6. O‘qishga yengil kitoblardan boshlang

Agar kitob o‘qish odatini endi shakllantirmoqchi bo‘lsangiz, og‘ir va murakkab asarlardan emas, qiziqarli va yengil kitoblardan boshlang. Masalan:

✅ Qiziqarli romanlar (detektiv, sarguzasht)
✅ Ilmiy-ommabop kitoblar (qiziqarli faktlar bilan)
✅ Hayotiy hikoyalar yoki biografiyalar

Asta-sekin murakkabroq kitoblarga o‘tish mumkin.

7. O‘zingizga yoqmaydigan kitoblarni o‘qishga majburlanmang

Agar bir kitob sizga umuman qiziq bo‘lmasa, uni tugatishga majburlamang. Bu faqat o‘qishdan charchatadi. Boshqa qiziqarli kitob toping va davom eting.

Xulosa

Bir yilda 50+ kitob o‘qish imkonsiz emas! Muhimi, har kuni o‘qish odatini shakllantirish, o‘qish tezligini oshirish va vaqtdan unumli foydalanish. Bu usullar orqali siz ham o‘z kitobxonlik maqsadingizga erishishingiz mumkin.

Siz bir yilda necha kitob o‘qiysiz? Izohlarda baham ko‘ring!

Telegram📚

Bugungi kunlik fakt:

Jahon adabiyotidagi eng uzun roman — “In Search of Lost Time” (Yo‘qotilgan vaqtni izlab), muallifi Marsel Prust. Ushbu asar 1,2 million so‘zdan iborat bo‘lib, taxminan 4,000 sahifani tashkil etadi.

Telegram📚

Gadoning dushmani gado bo’ladi.

©️Ikki damas haydovchisi urushayotganini kuzatib o’tirgan xola.

Telegram📚