Charlz Darvinning xatolari ham bo'lganmi?
Fan olami men sizlarga aytsam juda ham katta jang maydoni, u yerda 100 yil mehnat qilib turib, aqalli bir dona xatoga yo'l qo'ysangiz ham sizni ayab o'tirishmaydi. Fanda ulkan yangiliklar qilgan bo'lsangiz ham, arzimas xatoyingiz uchun ketingizga yaxshilab tepkilashlari aniq. Bunga oddiygina misol qilin 2007-yilda Nobel mukofotini olgan, OITS kasalligi qo'zg'atuvchisi virusini kashf etgan Lyuk Montanyeni misol qilib keltirish mumkin.
Bu narsani nega gapiryapman? Agar Darvin nimanidir xato gapirgan bo'lsa yoki uning qaysidir gapi qaysidir guruh manfaatlariga mos kelgan bo'lsa fan uni Darvin bo'lgani uchun saqlab o'tirmaydi. Kim bo'lishidan qat'iy nazar, u fanga qanday xizmat qilgan bo'lishidan qat'iy nazar fan uchun har bir olim bir. Hech kimda imtiyoz mavjud emas. Xato qildimi albatta uni yuziga aytishadi.
Darvinga qaytamiz. Darvinning shuncha yillik faoliyati davomida u faqat to'g'ri narsalarni gapirganmi degan savol tug'ilishi tabiiy. Olimning 1868-yilda "Xonakilashtirilgan hayvonlar va madaniylashtirilgan o'simliklardagi o'zgaruvchanlik" deb nomlangan asari nashr qilinadi. Mana shu asarida Darvin o'zining pangenezis nazariyasini (buni yana gemmula nazariyasi ham deyishadi) ilgari suradi.
Ushbu nazariyaga ko'ra, barcha tirik organizmlar tanasida irsiyatni tashuvchi gemmula deb nomlangan mayda zarralar bo'ladi. Ular tananing barcha qismlaridan yig'ilib, qon tomirlari bo'ylab oqib, jinsiy organlarga keladi va jinsiy hujayralar ichida keyingi avlodga beriladi. Yana ham soddaroq tushuntiradigan bo'lsam, Darvin aytadiki, masalan, sigirning har bir organi, boshi, tili, ko'zi, qulog'i, dumi, qorni, oyog'i va boshqa organlaridan ana shunday mayda gemmulalar qon oqimi bilan harakatlanib jinsiy hujayralarda to'planadi. Qaysi organdan kelgan bo'lsa, o'sha gemmula tug'iladigan avlodga o'sha organning belgi xususiyatini olib o'tadi. Sigirdan buzoqning tug'ilishiga asosiy sabab sigir va buqaning har bir organidan yig'ilgan gemmulalardir deydi.
Biroq mana shu yerida bechora Darvin qattiq adashgan edi. Uning ushbu xatosini oradan uch yil o'tib o'zining amakivachchasi Frensis Galton quyonlarda o'tkazgan tajribasida isbotlab bergan bo'lsa, nemis biologiya Artur Veysmanning ishlari Darvinning yuziga shapaloq bo'lib tushadi.
Veysmanning tajribasi juda ham oddiy edi. Veysman laboratoriyada bir nechta siqchonni parvarishlaydi. Sichqonlarning dumini kesib tashlaydi. Agar Darvinning pangenezis nazariyasiga ishonadigan bo'lsak, endi tug'iladigan avlodda dum bo'lmasligi kerak edi. Chunki jinsiy hujayralarga sichqon dumidan gemmula kelmaydi. Ammo, lekin, biroq Veysmanning dumsiz sichqonlaridan faqat va faqat dumli sichqonlar tug'iladi.
Hali Darvin hayotligidayoq uning pangenezis yoki gemmula nazariyasi mutlaqo xato bo'lganini unga zamondosh olimlari asoslab ko'rsatib berishga ulgurishadi. Ana shunaqa gaplar)))
Tanishlaringizga ham ulashing. 📩
Kanalga ulanish:👇
https://t.me/joinchat/Srf4MDSicW5GeAhO
Fan olami men sizlarga aytsam juda ham katta jang maydoni, u yerda 100 yil mehnat qilib turib, aqalli bir dona xatoga yo'l qo'ysangiz ham sizni ayab o'tirishmaydi. Fanda ulkan yangiliklar qilgan bo'lsangiz ham, arzimas xatoyingiz uchun ketingizga yaxshilab tepkilashlari aniq. Bunga oddiygina misol qilin 2007-yilda Nobel mukofotini olgan, OITS kasalligi qo'zg'atuvchisi virusini kashf etgan Lyuk Montanyeni misol qilib keltirish mumkin.
Bu narsani nega gapiryapman? Agar Darvin nimanidir xato gapirgan bo'lsa yoki uning qaysidir gapi qaysidir guruh manfaatlariga mos kelgan bo'lsa fan uni Darvin bo'lgani uchun saqlab o'tirmaydi. Kim bo'lishidan qat'iy nazar, u fanga qanday xizmat qilgan bo'lishidan qat'iy nazar fan uchun har bir olim bir. Hech kimda imtiyoz mavjud emas. Xato qildimi albatta uni yuziga aytishadi.
Darvinga qaytamiz. Darvinning shuncha yillik faoliyati davomida u faqat to'g'ri narsalarni gapirganmi degan savol tug'ilishi tabiiy. Olimning 1868-yilda "Xonakilashtirilgan hayvonlar va madaniylashtirilgan o'simliklardagi o'zgaruvchanlik" deb nomlangan asari nashr qilinadi. Mana shu asarida Darvin o'zining pangenezis nazariyasini (buni yana gemmula nazariyasi ham deyishadi) ilgari suradi.
Ushbu nazariyaga ko'ra, barcha tirik organizmlar tanasida irsiyatni tashuvchi gemmula deb nomlangan mayda zarralar bo'ladi. Ular tananing barcha qismlaridan yig'ilib, qon tomirlari bo'ylab oqib, jinsiy organlarga keladi va jinsiy hujayralar ichida keyingi avlodga beriladi. Yana ham soddaroq tushuntiradigan bo'lsam, Darvin aytadiki, masalan, sigirning har bir organi, boshi, tili, ko'zi, qulog'i, dumi, qorni, oyog'i va boshqa organlaridan ana shunday mayda gemmulalar qon oqimi bilan harakatlanib jinsiy hujayralarda to'planadi. Qaysi organdan kelgan bo'lsa, o'sha gemmula tug'iladigan avlodga o'sha organning belgi xususiyatini olib o'tadi. Sigirdan buzoqning tug'ilishiga asosiy sabab sigir va buqaning har bir organidan yig'ilgan gemmulalardir deydi.
Biroq mana shu yerida bechora Darvin qattiq adashgan edi. Uning ushbu xatosini oradan uch yil o'tib o'zining amakivachchasi Frensis Galton quyonlarda o'tkazgan tajribasida isbotlab bergan bo'lsa, nemis biologiya Artur Veysmanning ishlari Darvinning yuziga shapaloq bo'lib tushadi.
Veysmanning tajribasi juda ham oddiy edi. Veysman laboratoriyada bir nechta siqchonni parvarishlaydi. Sichqonlarning dumini kesib tashlaydi. Agar Darvinning pangenezis nazariyasiga ishonadigan bo'lsak, endi tug'iladigan avlodda dum bo'lmasligi kerak edi. Chunki jinsiy hujayralarga sichqon dumidan gemmula kelmaydi. Ammo, lekin, biroq Veysmanning dumsiz sichqonlaridan faqat va faqat dumli sichqonlar tug'iladi.
Hali Darvin hayotligidayoq uning pangenezis yoki gemmula nazariyasi mutlaqo xato bo'lganini unga zamondosh olimlari asoslab ko'rsatib berishga ulgurishadi. Ana shunaqa gaplar)))
Tanishlaringizga ham ulashing. 📩
Kanalga ulanish:👇
https://t.me/joinchat/Srf4MDSicW5GeAhO