Gumondor yoki Gumonlanuvchi ?!
Sobiq shoʻrolar davrida turli sohalarga doir terminlar rus tilidan toʻgʻridan-toʻgʻri tarjima qilingan. Buning ortidan shakl va mazmuni nomutanosib boʻlgan terminlarga koʻp duch kelamiz. Shulardan biri rus tiliga oid подозреваемый yuridik terminining mustamlakachilik davrida oʻzbek tiliga gumondor deb notoʻgʻri tarjima qilinishidir.
Gumondor soʻzining gumon qilinuvchi shaxsga ishlatilishi xato. Chunki fors tilidan olingan -dor qoʻshimchasi shaxs yoki predmetning biron narsaga egalik maʼnosini anglatadi. Masalan: xabardor — xabarga ega, aybdor — aybi bor, mansabdor — mansabga ega, homilador — homilasi bor.
Demak, gumondor bu biror kim/narsadan gumon qilinayotgan kimsa emas, balki oʻzida biror kim/narsaga nisbatan gumoni bor odam.
1995-yildan boshlab qonunchilikda xato qoʻllangan gumondor soʻzi oʻrniga gumon qilinuvchi birikmasidan (baʼzida gumonlanuvchi soʻzidan) foydalaniladi va bu toʻgʻri qaror.
Tilning soʻz boyligi oshishida badiiy asarlarning roli katta. Aksariyat soʻzlar ilk bora adiblar tomonidan oʻz asarida qoʻllanadi va u orqali keng tarqaladi. Gumondor soʻzining deyarli barcha jamiyatimiz aʼzolari tomonidan nooʻrin ishlatilishiga asosiy sabab ham avval badiiy asarlarda, soʻng boshqa uslub matnlarida xato ishlatib kelinishi boʻlsa kerak.
— Gumondor bormi? – dedi usta.
— Gumondor-ku yoʻq, ammo bechoraning oʻlimi juda qiziq kunga toʻgʻri kelishi ajib, – dedi usta Farfi.
A. Qodiriy, “Oʻtkan kunlar”.
———————————————
Demak, gumon ostidagi shaxs —
• Gumondor ❌
• Gumon qilinuvchi ✅
• Gumonlanuvchi ✅
© Xatoliklar
📥 𝗞𝗮𝗻𝗮𝗹𝗴𝗮 𝘂𝗹𝗮𝗻𝗶𝘀𝗵:
✅ @YURIDIK_TALIM
Sobiq shoʻrolar davrida turli sohalarga doir terminlar rus tilidan toʻgʻridan-toʻgʻri tarjima qilingan. Buning ortidan shakl va mazmuni nomutanosib boʻlgan terminlarga koʻp duch kelamiz. Shulardan biri rus tiliga oid подозреваемый yuridik terminining mustamlakachilik davrida oʻzbek tiliga gumondor deb notoʻgʻri tarjima qilinishidir.
Gumondor soʻzining gumon qilinuvchi shaxsga ishlatilishi xato. Chunki fors tilidan olingan -dor qoʻshimchasi shaxs yoki predmetning biron narsaga egalik maʼnosini anglatadi. Masalan: xabardor — xabarga ega, aybdor — aybi bor, mansabdor — mansabga ega, homilador — homilasi bor.
Demak, gumondor bu biror kim/narsadan gumon qilinayotgan kimsa emas, balki oʻzida biror kim/narsaga nisbatan gumoni bor odam.
1995-yildan boshlab qonunchilikda xato qoʻllangan gumondor soʻzi oʻrniga gumon qilinuvchi birikmasidan (baʼzida gumonlanuvchi soʻzidan) foydalaniladi va bu toʻgʻri qaror.
Tilning soʻz boyligi oshishida badiiy asarlarning roli katta. Aksariyat soʻzlar ilk bora adiblar tomonidan oʻz asarida qoʻllanadi va u orqali keng tarqaladi. Gumondor soʻzining deyarli barcha jamiyatimiz aʼzolari tomonidan nooʻrin ishlatilishiga asosiy sabab ham avval badiiy asarlarda, soʻng boshqa uslub matnlarida xato ishlatib kelinishi boʻlsa kerak.
— Gumondor bormi? – dedi usta.
— Gumondor-ku yoʻq, ammo bechoraning oʻlimi juda qiziq kunga toʻgʻri kelishi ajib, – dedi usta Farfi.
A. Qodiriy, “Oʻtkan kunlar”.
———————————————
Demak, gumon ostidagi shaxs —
• Gumondor ❌
• Gumon qilinuvchi ✅
• Gumonlanuvchi ✅
© Xatoliklar
📥 𝗞𝗮𝗻𝗮𝗹𝗴𝗮 𝘂𝗹𝗮𝗻𝗶𝘀𝗵:
✅ @YURIDIK_TALIM