Yevropa sarguzashtlari

#baby_language

Monstrcha bilan suhbatlardan.

- Mommy, daddyni dadasi kim?
- Bobojon.
- Yo'g'-e, u meni bobojon-ku.
- Shu daddy bobojonni dada deb chaqiradi. Dadasi bo'lgani uchun sani bobong.
- Hmm..Unda dadasini ismi nima?
- Bobojonni ismi Sohibxon. Daddyniki Maqsudxon. Sizniki Komilxon.
- Nimaga unda sen menga Komiljon ovqat ye, deysan?
- Jonim bo'lganing uchun shunday deyman-da, o'zi Komilxonsan.
- Hmmm, naa, I think Komil is fine (Komil ham yaxshi). Komilman.

Ispaniyada tug'ruqxonada "Rozikova Komil" deb yozishganidan dahshatga tushib, qisqaroq ism yozdirishga qaror qilgandik😆 Kim biladi uzun ism bo'lsa, nechta hujjat tuzattirishga to'g'ri kelardi.

Bir-ikki marta reklama yozish jarayonida qatnashib, ovoz egalari to'lanadigan har bir tiyinni oqlab olishini tushundim. Juda ezvoradigan jarayon ekan.

10-15 soniyalik reklamani yozguncha soatlab qayta-qayta o'qiydi, tomog'i qirilib, ovoz bo'g'ilib qolganidan orada tanaffus olishga to'g'ri kelarkan.

Endi qaysidir kasb egasi "faloooon pul" olishini eshitganda, demak, shunga yarasha mehnat qilar ekan-da, degan fikr o'tadigan bo'ldi ichimdan. Tashqaridan oson ko'ringan ish ortida aslida ancha mehnat yotadi.

P.S. Mashhur brendlar ovoz yozib olish jarayonida tarjimon/lingvistlar qatnashishini talab qiladi, so'zlar to'g'ri o'qilayotgani, talaffuz silliqligini nazorat qilish uchun. Men shu vazifani bajarish uchun qatnashdim, ovoz berish uchunmas😃

#Austria

Monstrchaning bir bog'chadoshining ota-onasi ajrashyapti ekan. Dadasi avstriyalik, onasi eronlik. Tinderda (tanishuvlar sayti) tanishib, turmush qurishgan ekan.

Xotini hadeb janjal qilib, meni urdi, deb politsiya chaqirib, sudlashishgacha boribdi. Shundan keyin er har janjal chiqqanda videoga yozib olishni boshlabdi. Va xotini kaltaklanganini sudda isbotlolmabdi.

Ajrashsang bolani to'liq o'zimda qoldiraman, debdi xotini. O'zi bolaga qaramaydi. Bog'chaga ham faqat dadasi olib borib keladi. Onasi olib ketadigan kunlari bola kechgacha bog'chada qolib ketadi. Uyda ham qaramaskan, ko'p urisharkan.

Er xotiniga 100 ming yevro berib, bola 50x50 vaqt o'tkazadigan qilib kelishibdi. Oyiga 700 yevro aliment to'larkan, uy olib berarkan. Bola bir hafta ona bilan, bir hafta ota bilan turarkan. Shunga zo'rg'a kelishib, endi ajrashyapti.

Lekin erkak xavotirda. Xotini juda mas'uliyatsizligi uchun bola qarovsiz qolishidan qo'rqyapti ekan. Menimcha, ayolning o'zi bolani qaytarib bersa kerak. Erdan pul undirish uchun boladan foydalandimi, demak, unga bola qiziqmas uncha. Er bilan birga yashaganda qaramagan ona, ajrashganda birdan qarab tashlashiga ishonish qiyin.

Men har doim ayollar fitratan yaxshi, erkaklar majbur qilmasa, yomonlikka bormaydi, ajrashmaslikka harakat qiladi, derdim. Bunaqa pul uchun vijdonini yeganlarni ko'rib, fikrim o'zgaryapti.

Ayam, qaynonam, qaynotam, singlimni Istanbulga aylanishga taklif qildim. Bayram bayramdek bo'lsin, dedim. Hammasi o'zimni hisobimdan, esli chto🙂‍↔️

O'zi all-inclusive kurortga ayam bilan oyijonni olib bormoqchi edim. Yozda Turkiya janubi haddan ortiq issiq bo'larkan, qon bosimi ko'tarmasa kerak. Undan ko'ra tarixiy joylarni aylanamiz.

Ota-onangizni sayohatga olib chiqmoqchi bo'lsangiz, buni imkon qadar ertaroq qilish kerak ekan. Yosh o'tgan sari kuch-quvvat ketib, odam yo'lga, uchishga yaramay qoladi. Pul bo'lsa ham imkoniyat qo'ldan chiqqan bo'ladi keyinroq.

#Austria

Yomg'ir qo'shig'i

Soyabonimizni ota-bola qaysidir bolalar maydonchasida qoldirib kelishgandi. Bugun kun bo'yi yomg'ir ekan. Bog'chaga borish kerak..

Monstrchaga yomg'irda kiyiladigan kombinezon va yomg'irpo'shini kiydirdim. O'zim ham suv o'tkazmaydigan kurtkamni kiyib, soyabonsiz yo'lga chiqdik. Mayadalab yog'ib turgan yomg'ir yarim yo'lda jalaga aylanib ketdi⛈

Amallab bog'chaga yetib oldik. Kurtkalarini yechsam, tagidagi kiyimlari hammasi qup-quruq. Faqat atay ko'lmaklardan yurgani uchun krossovkadan suv o'tibdi. Paypoqni almashtirdim. Bo'ldi.

Monstrcha mazza qildi lekin:

- Ooo, mommy, it was more than an adventure (sarguzashtdan ham kattaroq). Mega sarguzasht bo'ldimi?

- Haa, gapirma. Yomg'irda yurish qiziq bo'larkanmi?

- Yeaaah, ko'lmaklar to'lganda ustida sakrasa, yanayam qiziq bo'ladi! Yomg'irni qo'shig'ini eshitdingmi, mommy? Xudi (kapyushon) ustidan boshimga "Tap-ta-da-tap-tap, Tappity tap, tap, tap" dedi!

Yomg'ir ham qo'shiq aytadi, tinglashni bilish kerak faqat☔️

#life
Sen bilan do'st bo'lmayman!

Monstrcha charchasa injiq, ta'sirchan bo'lib qoladi. Bugun bog'chadan keyin uyda men bilan o'ynadi. U muzqaymoq sotdi, men sotib oldim. Muzqaymoqqa qo'shib o'yinchoq ham sotarkan. Hazillashib kichkina dinozavrchasini sekin yashirgandim, qovog'ini uyib, o'yinni yig'ishtirdi.

Keyin rasm bo'yadik. Quyonchani birga bo'yaymiz, dedi. Men bo'yayotgan joyni u ham bo'yamoqchi bo'lgan ekan, yana qovog'ini uyib, yig'ishtirdi.

- Endi tishingni yuvib, uxlaymiz, a?
- Yuvmayman. Hozir uxlayman.
- Tishlaring qurtlab ketadi, asalim. Yur, yuvaylik.

Ko'tarib borib yuvmoqchi bo'ldim. Janjal boshlandi-ku.

- Ertaga bog'chaga borib, o'qituvchimga aytaman seni!! Shumtaka mommy!

- Nima deysan? Ayam tishimni yuvdi, deysanmi?

- Ha! Uxlamoqchi bo'lsam, tishimni yuvdi, menga quloq solmadi, deyman.

- Mayli, och og'zingni.

Yuvib bo'lgandan keyin bir payt yig'layapti.

- Endi sen bilan eng yaqin do'stmasmiz! Bildingmi? Do'st bo'lmayman!

Meni ham sabrim tugadi oxiri, "Manam san bilan do'st bo'lmoqchimasman. Quloqsiz, janjalkash bola bo'lyapsan bugun!"

- Meni jahlim chiqib ketyapti. Xafa qilding!

- Tishingni yuvib xafa qildimmi?

- Ha, lekin undan oldin dinozavrimni yashirib qo'yding. Keyin men bo'yamoqchi bo'lgan joyni bo'yading. Har doim sog'lom ovqat ye deysan, men yemayman desam ham! Tishimni yuvmoqchi bo'lmasam ham yuvding! Jahlim chiqyapti, - rostdan yig'lashga tushdi bir payt.

Shuncha ayblarim ro'yxatini tuzayotgan ekan miyachasida😆

1. O'yinchoqni yashirganim uchun uzr so'radim.
2. O'sha joyni bo'yamoqchi bo'lganini bilmaganimni aytdim.
3. Sog'lom ovqat yemasa, kasal bo'lishini, bo'yi o'smasligini, yeyishi shartligini tushuntirdim.
4. Tishini yuvmasa, qurtlab, sinishini, bu ham majburiyligini, aytdim.

Oxirida biror narsadan jahli chiqsa, birdan bu haqida menga aytishini, birga muhokama qilib, gaplasbib olishimizni aytdim. Yana men do'st bo'lishga rozi bo'ldi🥹

Bola 4,5 yoshda.

#mood

Bolalari ovqatxo'rlarga havasim keladi. Nima bersang ham ko'p-ko'p yeydigan po'mpaloqchalar bo'ladi-ku.

Biz tug'ilganidan beri monstrchani nima bilan boqishni o'ylaymiz. Chaqaloq payti och qolsa ham sun'iy sut, kashalarni qat'iy rad qilardi. Qimmatidan ham, arzonidan ham olganmiz.

Ovqat yeyishni boshlagan bolachalarga do'konda mazali pyurelar sotishadi. Har xil vitaminli. Monstrcha shularni ham qat'iy tuflab tashlagan. Janjal, ko'z-yosh bilan rad qilinardi.

Hozir ham shu. Go'sht yemaydi. Sho'rvani blenderdan chiqarib, krem-sup qilib beramiz, go'shtni ko'rmagani uchun sal-pal yeydi. Qiyma va guruchdan sharchalar qilib bergandim, yeyishni boshladi. Boshqa ovqatlarni ham tanlab-tanlab, millionta muzokaradan keyin yeymiz.

Faqat mevalarni noz qilmay yeydi.

Semirtirolmayapmiz. Pediatr bo'yi normada, vaznini oshirish kerak, dedi. 4 yosh bola 14,5 kilo. Yaqin o'rtoqlari 20-22 kilo ekan. Dadasi "Andrey hech ovqatni rad qilmaydi, hojatda ham kattalardek poop qiladi" debdi😆 (Andrey - bog'chadagi o'rtog'i).

Qon tahlillari, tekshiruvlarda hammasi joyida lekin. Sog'. Faqat ozg'in. Qachon semirarkan, deb siqilib ketaman, keyin o'zim ham kichkinaligimda shamol bo'lsa, uchib ketishdan qo'rqqanlarim esimga tushadi..

#life

Kecha monstrcha bog'chadosh qizcha bilan bolalar o'yingohiga bordi. Kun bo'yi biti to'kilib, sakrab o'ynab keldi. Monstrcha ham, qizcha ham dadasi bilan borgan.

Qizcha monstrchani rosa yaxshi ko'radi. Har safar birga o'ynaganda quchoqlab, o'pib olaverarkan.

- Komil, Kiana sani achom qildimi?

- Haa☺️

- O'pib tashladimi?

- Yeaah😏

- San nima qilding? Sanam uni o'pdingmi?

- No, of course (Yo'q, albatta). Min o'pmiman, o'zi o'paveradi-o'paveradi, hihihi.

G'irt dadasi bo'ladi, shekilli. Sobiq "babnik"😆 "Men qizlarni ilintirmayman, o'zlari ilingisi kelib, menga gap otadi", derdi. Monstrchada hozircha chindan shunaqa holat😆

Vena nonushtasi deb shu rasmdagi 2 bo'lak non, bitta kichkina saryog', stakanchadagi o'rik murabbosi va 1 dona qaynatilgan tuxum olib kelishdi.

Istalgan kichkina mahalliy novvoyxona-qandolatxonada bundan ming karra mazaliroq va to'yimliroq nonushta qilish mumkin. Chinakam Vena ta'mlarini totib ko'rish uchun. Turfa xil nonlar ham issiq, yangi tandirgan uzilgan bo'ladi.

#baby_language

Dam olish kunlari monstrcha rosa bog'chaga borgisi keldi. Har uxlab turganda, "Endi bog'chaga boramanmi?", deydi.

- Uy bog'chadan yaxshiroqmasmi?
- Ha, yaxshiroq. Bog'cha ham yaxshiroq, bolalar maydonchasi ham yaxshiroq, park ham yaxshiroq, teatr ham yaxshiroq, hammasi yaxshiroq.
- Mazza ekan-u sanga, a? Yashash mazzami?
- Ha😎
- Man ham Komil bo'lgim kelyapti. Sanga mazza ekan-ku, kel o'rin almashamiz. Man Komil bo'laman, san mommy bo'lasan.
- No, no! Don't be Komil, I enjoy you, I like you being mommy (Komil bo'lma, aya bo'lishing yoqadi menga)!

Bolalar ham biladi kimning hayoti mazzamasligini😆

#mindset

O'zi ko'pchilik ruhiy salomatlik uchun tilning ahamiyati qanchalik kattaligini bilmaydi. Ya'ni, nimani his qilayotganingni, nima jahlingni chiqargani, nima qay darajada xafa qilganini so'z bilan ifodalay olish chinakam baxt aslida.

Nimaga kundalik hayotda normal tuyulgan tuppa-tuzuk odamlar jahli chiqqanida birdan mushtlashib ketadi yoki xotini va bolasiga vaziyatni yotig'i bilan tishuntirmasdan kaltaklab tashlaydi? Chunki hislarini, fikrlarini ifodalash qobiliyati cheklangan.

Gap bu yerda sadistlar, zo'ravonlikdan zavq oladiganlar haqida ketmayapti. Gap har hafta choyxonaga chiqadigan, kuniga salom-alik qiladigan tuppa-tuzuk, yaxshi odam hisoblanadiganlar haqida. Shu yaxshi odamlarning ham kezi kelganda qo'li yugurdakligi til boyligi cheklanganida.

Masalan, bola yoki xotini unga yoqmaydigan nimadir qildi. U shuni qilmaslikni aytib o'shqiradi. Bola/xotin qilgan ishining nimasi noto'g'riligini bilmay, "Ha, nima qildim buncha?!" deydi. Haligi yaxshi odam esa shu payt hislarini ifodalay olmagani uchun hozir shunday solayki, aqling kirsin, keyin bilasan, deydi va shartta do'pposlaydi.

Tushkunlik yoki ruhiy inqirozga uchraganda ham til boyligi juda qo'l keladi. Fikrlaringni, tuyg'ularingni to'liq va tiniq ifodalab, qog'ozga tushirish yoki birovga gapirib berish odamni ancha yengil qiladi. Ichidagini ifodalay olmaydiganlar esa hatto psixologdan ham yordam olishi mushkullashadi, chunki muammoni anglatish uchun, o'zi anglashi uchun ham til kerak, so'z kerak.

So'z topilmaganda esa qo'llar ishga tushadi. Ming yaxshi odam bo'lsa ham.

#mindset

Bolalar va til masalasi

Tarmoqlarda o'zbek tili mavzusi rosa muhokamaga chiqibdi. Kimlardir bolam uyda ham o'zbekcha gapirmaydi, rus maktabda o'qiydi, degan. Kimdir bolasi o'zbekcha gapirolmasligi bilan faxrlanadimi-ey.

Odam ona tilini yaxshi bilmasa, boshqa hech qaysi tilni mukammal egallay olmaydi. Chunki ming o'rgansa ham bolalikdan hissiyotlar, qocbirmalar, kesatiqlar, maqtovlar, nimkosa gaplar va iboralarni tabiiy muhitda, oiladagidek o'zlashtirolmaydi. O'zining tilida bu narsalarni chuqur bilmagan odam esa xorijiy tilda ham bularni to'liq anglab yetmaydi, miyaga singdirolmaydi.

Xorijiy tilni yaxshi o'rgana olish uchun avval bitta tilni, ya'ni oilang gapiradigan ona tilini yaxshi bilish talab etiladi. Buni tadqiqotlar allaqachon ko'rsatgan, pedagoglar ham muhojirlarga uyda o'zining tilida gaplashib, bolaning til boyligini oshirishni, shunda bola mahalliy tildagi muqobil gaplarni yaxshiroq o'zlashtira olishini aytadi. Bular bekorgamas.

Oilada o'zing chala bilgan yoki aksent bilan gapiradigan tilda gaplashsang, bola ham sen kabi noto'g'ri gapirishga o'rganadi. Eng yomoni keyinchalik na ona tilida, na xorijiy tilda tuyg'ularini to'liq ifodalay oladi. Miyasi arosatda qoladi.

Shuning uchun bolangiz chala-chulpa ruscha yoki inglizcha gapirayotganidan emas o'zbek tilida ravon gapirishidan quvoning. Chunki unda boshqa tillarni ham yaxshi o'zlashtirish salohiyati shakllanyapti.

Ishonmasangiz rus maktabda o'qigan avlod bilan gaplashib ko'ring. Aksariyati rus tilida xato yoki aksent bilan gapiradi. Achinarlisi o'zbekchani ham faqat og'zaki muloqot darajasida bilan, ruscha-o'zbekcha aralashtirmay gapirolmaydi. Ikkita til ham chala. Buni o'zimning sinfdoshlarimda ham kuzatganman. Meni ularning taqdiridan qutqarib qolgan narsa uyimda to'liq o'zbekcha gapirishlari va ko'p adabiy kitob o'qiganim bo'lgan.

Rus va ingliz tillarini ham aynan o'zbek tilini yaxshi bilganim uchun ulardan to'liqroq bilaman. Nemis tilida ham xuddi shunday: iboralar, qochiriqlarni o'rganishda o'zimning tilimdagi muqobil gaplar katta yordam beradi.

Hozir monstrcha bilan ham uyda o'zbekcha gaplashamiz. Orada inglizcha aralashishi mumkin. Ba'zida nemischa "bosishga" harakat qiladi.

- Manga o'zbekcha gapirmasang, gaplashma, tushunmayman gapingni, - deyman.

Avvaliga "Menga inglizcha/nemischa yoqadi, shunaqa gapirgim kelyapti" deb mirillardi. Hozir birdan o'zbekchaga o'tadi. So'zlarni tarjima qilib ber desam, bilganicha tarjima qiladi.

Xullas, uyda bolalar bilan to'liq o'zbekcha gaplashing. Bu ular uchun qilgan eng katta yaxshiligingiz bo'ladi.

#life

Monstrcha men bilan uxlaganda:

4-5 ta kitob o'qiymiz, yodlagan suralarini takrorlaymiz, yangisini yodlaymiz.

Monstrcha dadasi bilan uxlaganda:

- Daddy, qattiq mindey-mindey qilasanmi, yangi monstr haqida aytib berasanmi, hikoyami yoki shamol qilasanmi, qaysi?

Shu bilan ketdi: monstrlar, janglar, qilichi qon yaladi..

Yana ertalab nolib qoladi:

- Mommy, bilasanmi bugun tushimga nima kirdi? Ko'p maxluqlar quvladi, biz daddy bilan birga qochdik...

- Uyqudan oldin maxluq haqida gaplashish shunaqa bo'ladi-da.

- Eey, maaayli. Monstrlar qiziq😎

- Taqqoslab ko'rsam, umrim bo'yi tanam bilan sodir bo'lgan eng dahshatli/yoqimsiz ikkinchi narsa shu suvchechak ekan.

- Birinchisi nima edi?

- 😒 Homiladorlik va tug'ruq, albatta. (Shu ham savolmi?)

Xullas, bola suvchechak bo'lishi bilan Varicella virusiga qarshi emlanib kelinglar. Men shunday qilmaganimga afsuslanyapman: tomog'imni yarmini suvchechaklar bosib olgan, suv ichsam ham sezyapman borligini.

Monstrchadan kam chiqqandi, menda deyarli sog' millimetr qolmadi. Ustma-ust bosib ketgandek. Kremni yuzimga maskadek surtyapman. Boshim ham minglab suvchechaklardan tashkil topgandek. Kattalarda ancha jiddiy bo'larkan.