Qorashapalaqning qanotlari, inson qo‘llari va kitning suzgichlari bir xil asosiy tuzilishga ega bo‘lib, ular gomonologik tuzilma deb ataladi. Bu degani, bu uchta tuzilma umumiy ajdoddan meros qolgan bir xil skelet tuzilishiga asoslangan. Ular bir xil suyak tarkibiga ega, lekin turli xil funksiyalar uchun moslashgan.
Umumiyliklar:
1. Umumiy suyak tarkibi:
- Yelka suyaklari (humerus).
- Bilak suyaklari (radius va ulna).
- Kaft suyaklari (karpallar, metakarpallar va falangalar).
2. Ajdodiy rivojlanish:
- Barcha uchta tuzilma umurtqali hayvonlarning qadimiy ajdodidan rivojlangan.
Farqlar:
- Qorashapalaq qanotlari:
- Uchish uchun moslashgan.
- Qanotlari uzun va yengil bo‘lib, qalin teri pardasi bilan qoplangan.
- Skeleti uchish uchun optimallashtirilgan, lekin tutish yoki ushlash qobiliyatiga ega emas.
- Inson qo‘llari:
- Murakkab manipulyatsiya qilish uchun moslashgan.
- Qo‘l barmoqlari va bosh barmoq ishlashga imkon beradi.
- Ko‘tarish, yozish, yaratuvchanlik kabi funksiyalarga moslashgan.
- Kit suzgichlari:
- Suvda suzish uchun moslashgan.
- Ko‘p funksional emas, faqat suzish va yo‘nalishni boshqarish uchun ishlatiladi.
- Qisqaroq va zichroq suyak tuzilishiga ega.
Nega bir xil tuzilishga ega?
Bu biologiyada gomologiya deb ataladi. Gomologik tuzilmalar evolyutsion rivojlanish davomida turli maqsadlarda moslashgan bo‘lsa ham, ularning umumiy ajdodi bo‘lgani uchun skeletning bir xil asosiy tuzilishini saqlab qoladi.
Evolyutsiya davomida yashash muhiti va hayot tarziga qarab bu tuzilmalar har xil shakl va funksiyalarga ega bo‘lgan.
Umumiyliklar:
1. Umumiy suyak tarkibi:
- Yelka suyaklari (humerus).
- Bilak suyaklari (radius va ulna).
- Kaft suyaklari (karpallar, metakarpallar va falangalar).
2. Ajdodiy rivojlanish:
- Barcha uchta tuzilma umurtqali hayvonlarning qadimiy ajdodidan rivojlangan.
Farqlar:
- Qorashapalaq qanotlari:
- Uchish uchun moslashgan.
- Qanotlari uzun va yengil bo‘lib, qalin teri pardasi bilan qoplangan.
- Skeleti uchish uchun optimallashtirilgan, lekin tutish yoki ushlash qobiliyatiga ega emas.
- Inson qo‘llari:
- Murakkab manipulyatsiya qilish uchun moslashgan.
- Qo‘l barmoqlari va bosh barmoq ishlashga imkon beradi.
- Ko‘tarish, yozish, yaratuvchanlik kabi funksiyalarga moslashgan.
- Kit suzgichlari:
- Suvda suzish uchun moslashgan.
- Ko‘p funksional emas, faqat suzish va yo‘nalishni boshqarish uchun ishlatiladi.
- Qisqaroq va zichroq suyak tuzilishiga ega.
Nega bir xil tuzilishga ega?
Bu biologiyada gomologiya deb ataladi. Gomologik tuzilmalar evolyutsion rivojlanish davomida turli maqsadlarda moslashgan bo‘lsa ham, ularning umumiy ajdodi bo‘lgani uchun skeletning bir xil asosiy tuzilishini saqlab qoladi.
Evolyutsiya davomida yashash muhiti va hayot tarziga qarab bu tuzilmalar har xil shakl va funksiyalarga ega bo‘lgan.