G‘arb Rossiya tahdidiga qanday javob beradi? – davomi
Akbar Fayzullozoda, mustaqil tadqiqotchi
Rossiya agressiyasining global oqibatlari
Rossiyaning avtoritar davlatlar bilan alyansi global tahdidlarni kuchaytirmoqda. Moskva Xitoy, Eron va Shimoliy Koreyaga ilg‘or harbiy texnologiyalarni taqdim etib, mintaqaviy mojarolarni keskinlashtirmoqda va yadro qurolini tarqalmaslik rejimini zaiflashtirmoqda. Masalan, Eronga raketa dasturlarida ko‘rsatilayotgan yordam va Shimoliy Koreyaga qo‘llab-quvvatlash Yaqin Sharq va Koreya yarim orolidagi beqarorlik xavfini oshirmoqda.
Bunday yaqinlik nafaqat Rossiyaning ittifoqchilarini mustahkamlamoqda, balki ularni yanada dadil harakatlarga undamoqda, Hind-Tinch okeani yoki Yaqin Sharq kabi hududlardagi mojarolar ehtimolini oshirmoqda. Kreml “beqarorlik o‘qi”ni kengaytirishga tayyor ekanligini va G‘arbiy normalar hamda ta’sirlarga qarshi chiqishga tayyorligini ochiq ko‘rsatmoqda.
Bu fonda G‘arb quyidagi choralarni amalga oshirishi taxmin qilish mumkin:
Birinchi, Ukrainani qo‘llab-quvvatlash: Ukrainani o‘zini himoya qilish qobiliyatini ta’minlash — Rossiyaning agressiyasini tiyishda asosiy omil. Bu harbiy yordamni, sanksiyalarni va mudofaa sektorini qo‘llab-quvvatlashni o‘z ichiga oladi.
Ikkinchi, NATOni mustahkamlash: NATOning sharqiy qanotida qo‘shinlarni doimiy joylashtirish va mudofaa xarajatlari bo‘yicha maqsadli ko‘rsatkichlarni oshirish — ishonchli tiyib turish choralaridir.
Uchinchi, Yevropa mudofaasining avtonomiyasini kengaytirish: AQShga qaramlikni kamaytirish maqsadida Yevropa o‘zining mudofaa imkoniyatlariga sarmoya kiritishi kutilmoqda.
To‘rtinchi, Rossiyaning global ta’siriga qarshi kurash: G‘arb Moskvani Eron, Xitoy va Shimoliy Koreya kabi davlatlar bilan hamkorligini cheklashga maksimal darajada harakat qiladi. Bu borada Tehron bilan hattoki yangi kelishuv imzolanishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Rossiya bilan qarama-qarshilik qisqa muddatli tahdid emas, balki uzoq muddatli kurashdir. Rossiya tahdidini e’tiborsiz qoldirish yoki boshqa raqiblarga ustuvor ahamiyat berib, Moskvaning ambitsiyalarini hisobga olmaslik Kreml va uning ittifoqchilarini mustahkamlaydi xolos. Xavfsizlik choralariga tezkor rejimda investitsiya kiritish G‘arbga Rossiyaning revizionistik siyosatini cheklashga va kelajakdagi mojarolar eskalatsiyasini oldini olishga yordam beradi.
G’arbiy alyans
Akbar Fayzullozoda, mustaqil tadqiqotchi
Rossiya agressiyasining global oqibatlari
Rossiyaning avtoritar davlatlar bilan alyansi global tahdidlarni kuchaytirmoqda. Moskva Xitoy, Eron va Shimoliy Koreyaga ilg‘or harbiy texnologiyalarni taqdim etib, mintaqaviy mojarolarni keskinlashtirmoqda va yadro qurolini tarqalmaslik rejimini zaiflashtirmoqda. Masalan, Eronga raketa dasturlarida ko‘rsatilayotgan yordam va Shimoliy Koreyaga qo‘llab-quvvatlash Yaqin Sharq va Koreya yarim orolidagi beqarorlik xavfini oshirmoqda.
Bunday yaqinlik nafaqat Rossiyaning ittifoqchilarini mustahkamlamoqda, balki ularni yanada dadil harakatlarga undamoqda, Hind-Tinch okeani yoki Yaqin Sharq kabi hududlardagi mojarolar ehtimolini oshirmoqda. Kreml “beqarorlik o‘qi”ni kengaytirishga tayyor ekanligini va G‘arbiy normalar hamda ta’sirlarga qarshi chiqishga tayyorligini ochiq ko‘rsatmoqda.
Bu fonda G‘arb quyidagi choralarni amalga oshirishi taxmin qilish mumkin:
Birinchi, Ukrainani qo‘llab-quvvatlash: Ukrainani o‘zini himoya qilish qobiliyatini ta’minlash — Rossiyaning agressiyasini tiyishda asosiy omil. Bu harbiy yordamni, sanksiyalarni va mudofaa sektorini qo‘llab-quvvatlashni o‘z ichiga oladi.
Ikkinchi, NATOni mustahkamlash: NATOning sharqiy qanotida qo‘shinlarni doimiy joylashtirish va mudofaa xarajatlari bo‘yicha maqsadli ko‘rsatkichlarni oshirish — ishonchli tiyib turish choralaridir.
Uchinchi, Yevropa mudofaasining avtonomiyasini kengaytirish: AQShga qaramlikni kamaytirish maqsadida Yevropa o‘zining mudofaa imkoniyatlariga sarmoya kiritishi kutilmoqda.
To‘rtinchi, Rossiyaning global ta’siriga qarshi kurash: G‘arb Moskvani Eron, Xitoy va Shimoliy Koreya kabi davlatlar bilan hamkorligini cheklashga maksimal darajada harakat qiladi. Bu borada Tehron bilan hattoki yangi kelishuv imzolanishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Rossiya bilan qarama-qarshilik qisqa muddatli tahdid emas, balki uzoq muddatli kurashdir. Rossiya tahdidini e’tiborsiz qoldirish yoki boshqa raqiblarga ustuvor ahamiyat berib, Moskvaning ambitsiyalarini hisobga olmaslik Kreml va uning ittifoqchilarini mustahkamlaydi xolos. Xavfsizlik choralariga tezkor rejimda investitsiya kiritish G‘arbga Rossiyaning revizionistik siyosatini cheklashga va kelajakdagi mojarolar eskalatsiyasini oldini olishga yordam beradi.
G’arbiy alyans