Vizier | Biznes va Iqtisod

🍄 O‘zbekistonda haqiqatdan ham qo‘ziqoringa ehtiyoj bormi?
'https://t.me/vizieruz/4124?comment=30215' rel='nofollow'>obunachi savoli

Ha, albatra. Faqat hozircha u to‘liq shakllanmagan.

Xalqaro UMDIS ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekistonda kishi boshiga 200 grammdan qo‘ziqorin iste’moli to‘g‘ri keladi.

Bu degani — bozorda hali katta raqobat yo‘q.

Ammo talab bor. Ayniqsa restoranlar, kafe va supermarketlarda. Aynan shu sababli hozircha asosiy mahsulot xorijdan — Polsha, Rossiya va Xitoydan olib kelinadi.

Bu nimani anglatadi?

Bozor hali bo‘sh. Ishlab chiqaruvchilar kam. Mahsulot chetdan keltirilmoqda. Demak, ichki ehtiyojni mahalliy ishlab chiqaruvchilar yopishi mumkin va bu — katta imkoniyat.

Masala — targ‘ibot ishlarini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishda.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🍄 Qo‘ziqorin yetishtirish mini-ferma — kichik sarmoya bilan katta biznesga  qadam
#biznes_idea

G‘oya mohiyati:
Veshenka va shampinion kabi isteʼmol qo‘ziqorinlarining qorong‘u, nam va shamollatiladigan binolar — yerto‘la, garaj yoki issiqxonalarda yetishtirish.
1-hosil 3-4 haftada olinadi.

Maqsadli auditoriya:
To‘g‘ri ovqatlanish va ekologik toza mahsulot muxlislari, oziq-ovqat do‘konlar, mahalliy mahsulotlarga qiziqish bildirgan restoran va kafe hamda kichik sarmoya bilan agrobiznesni boshlashni istagan tadbirkorlar.

Dastlabki sarmoya:
1 ta tayyor mitseliy bloki — 30.000-50.000 so‘m;
Namlikni ta’minlovchi asbob va stellajlar uchun ± $100.

Kutilayotgan daromad:
Qo‘ziqorin narxi: 1 kg. ±35 000 so‘m.
Har bir blok ±2,5-3 kg hosil beradi;
Har 10 ta blokdan o‘rtacha 1 mln so‘mlik hosil olinadi.

O‘zbekistonda mitseliy yetkazib beruvchilar:
⚫️OLX.uz — mahalliy sotuvchilardan yetishtirish uchun tayyor bloklar;
⚫️ Agrobaza.uz — maxsus agropatforma;
⚫️ ixtisoslashgan agrodo‘kon va bozorlar.

Rivojlanish istiqbollari:
Naychali va dorivor qo‘ziqorin sanoati bilan shug‘ullanish biznesning marjasini oshiradi. Qo‘shimcha daromad manbai sifatida marinadlash kabi qo‘ziqorinni qayta ishlashni yo‘lga qo‘yish imkoniyati.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

📚 Narxlar chaqadi (mi)?
#pul_psixologiyasi

Nega ba’zilar uchun qimmat ko‘ringan narsani boshqalar bemalol xarid qiladi?

Dildora havas qilib yurgan kitobini do‘konda ko‘rib, ko‘zlari chaqnadi. Lekin narxi... 300 ming so‘m!
«Bular jinni bo‘lib qolganmi? Kitobi tilladan bo‘lsa ham mayli edi»  — ko‘nglidan o‘tkazib, kitobni joyiga qo‘ydi.

... Saldan keyin uni Sarvar sotib oldi. Ikkilanmadi.
Chunki Omina uchun xarajat bo‘lib ko‘ringan bu kitob Sarvar uchun  — investitsiya edi.

♨️ Kambag‘allik tafakkuri faqat narxni ko‘radi.
Boylik tafakkuri — qiymat va salohiyatni.

Narxlar hammani ham chaqavermaydi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

❤️ Krizismi yoki Imkoniyat?

Aprel oyi boshida Toshkent shahar banklarida 450 dona 5 grammlik quyma oltin bo‘lgan bo‘lsa, bugunga kelib ular 3 dona qolgan.

Narxi oshishiga qaramay oltinning bozori nega chaqqon?

Bugungi kunda uning xaridori faqatgina tajribali investorlar emas, balki:
⏺ Bank omonatlariga ishonmaydigan, lekin mablag‘ini saqlab qolmoqchi bo‘lganlar;
⏺Oltinni ishonchli zaxira, deb biluvchilar;
⏺Uni yaqinlarining to‘yiga to‘yona sifatida harid qiluvchilar ham ko‘paymoqda.

Tilla o‘z qiymatini eng kuchli krizis davrida ham yo‘qotmasligini odamlar juda yaxshi tushunishadi va sarmoyasini asrab, ko‘paytirish uchun uni xarid qilishadi.

Bu moda emas, balki puxta o‘ylangan strategiya.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

💡Nega birinchi mijoz daromad, degani emas?

Dastlabki 10 ta mijoz hech qachon pul olib kelmaydi.

Ular:
– gʻoyani sinash;
– mahsulotni sozlash;
– sarafan reklama uchun poydevor.

Agar daromadni oʻylab ish boshlasangiz — siz biznes emas, doʻkon qurmoqdasiz.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🚛 🚛 Uzum Market hamkorlari bilan ishlashda yangi modelga o‘tmoqda

2-iyun 2025-yildan boshlab platformada sotuvchilar o‘z mahsulotlarini o‘zlari saqlab, qadoqlaydigan va mijozlariga o‘zlari yetkazib berishga yo‘l qo‘yadigan DBS (Delivery by Seller) modeli ishga tushadi.

Oldin FBF modeli qo‘llanilar, yaʼni mahsulot omborxonaga yetib keladi, uni saqlash va logistikasi bilan platforma shug‘ullanar edi.

Endilikda barcha jarayonlar to‘liq sotuvchining ixtiyorida bo‘lib, Uzum faqat onlayn vitrina bo‘lib qoladi.

O‘zgarishlar sotuvchilarga logistik xarajatlarni kamaytirish va ish jarayonlarini moslashtirishda ko‘proq erkinlik va nazorat beradi.

Ammo yetkazib berish sifati va muddati borasida masʼuliyati ham ortadi.

Batafsil: Uzum rasmiy xabari

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🧭 Pivot: yo‘nalishini o‘zgartirgan startaplar
#terminalogiya

"Pivot" so‘zi fransuz tilidan “burilish” deb tarjima qilinib, marketingda kompaniya mahsulotini, auditoriya yoki biznes modelini tubdan o‘zgartirishi tushuniladi.

Misol: "Burbn" dastlab geolokatsiya va muloqot uchun ilova bo‘lgan.
Ammo foydalanuvchilarga rasm ulashish ko‘proq maʼqul kelganini sezgan asoschilar boshqa hamma funksiyani olib tashlab, faqat rasm va “like”ni qoldirish natijasida Instagram ilovasi dunyo yuzini ko‘rdi.

Pivot — bu mag‘lubiyat emas. Bu — bozorni tinglash va xatolarni tan olish qobiliyati.

Pivot qachon qo‘llaniladi?
✅ Mahsulotdan hech kim foydalanmasa;
✅ Foydalanishsa ham to‘lov qilinmasa;
✅ Faollik bor, o‘sish yo‘q;
✅ Raqobatchilarda o‘xshash g‘oya muvaffaqiyatli amalga oshirilsa.

Siz hech qachon biznesda, o‘qishda yoki hayotingizda pivot qilganmisiz?

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🥦 Kun raqami: $1,6 milliard

2024-yilda O‘zbekiston oziq-ovqat importiga aynan shuncha pul sarflagan.

Hatto o‘zimizda yetishtirsa bo‘ladigan kartoshka, meva va sabzavotlarni ham chetdan olib keldik.

Demak mahalliy qishloq xo‘jaligi va qayta ishlovchilarning o‘sishi uchun ham ulkan potensial mavjud.

Raqam muammo haqida emas.
Raqam imkoniyatlar haqida.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

📱 Uzumning ichida nima bor?

Uzum — O‘zbekistondagi raqamli xizmatlar ekotizimi bo‘lib, asosiy yo‘nalishlari marketpleys, fintech va tadbirkorlar uchun platformadan iborat.

Jamoa:
Loyiha AliExpress Russia, Sber va Yandeksning sobiq top-menedjerlari, xalqaro tajribaga ega mutaxassislar tomonidan boshqariladi. Rahbarlikni zimmasiga olganlardan biri — Aleksey Pogorelov va "Zayn Capital" investitsiya fondiga aloqador jamoa.

Biznes modeli:
• Uzum Market — O‘zbekiston bo‘ylab yetkazib berish xizmati bor onlayn-riteyler;
• Uzum Bank — raqamli bank;
• Uzum Nasiya — muddatli to‘lov xizmati;
• Uzum Business — kichik biznes uchun vositalardan iborat tizim.

Daromad sotuvlardan olinadigan komissiya, moliyaviy xizmatlar va logistika asosida shakllanadi.

Investitsiyalar: Uzum taxminan $100 mln. miqdorida investitsiya jalb qilgan.
Mablag‘lar platformani kengaytirish, infratuzilma va texnologiyalarni rivojlantirishga yo‘naltirilgan.

Uzum Market — bu tadbirkorlarga o‘z mahsulotlarini bozorga osongina chiqarish va mijozlarini topish imkonini beruvchi platforma.
Kichik biznes egalari bu marketpleysda o‘z mahsulotlarini savdoga chiqarishi uchun ishni nimadan boshlash kerakligini bilasizmi?

Mavzuni keyingi postlarimizda yoritib, amaliy tavsiyalar bilan bo‘lishishimizni istasangiz, izohlarda yozing!

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

📉 Giperinflyatsiya raqamlarda: tarixdagi eng yirik banknota

Zamonamizning eng yirik banknotasi 2008-yilda Zimbabveda giperinflyatsiya cho‘qqisida chiqarilgan bo‘lib, nominali 100 trillion dollar edi.

2008 — 2010 yillari Afrika davlatlarida narxlar shunchalik tez o‘sardi-ki, pul o‘ta qadrsizlanib, kuchli iqtisodiy krizis yuzaga kelgan.

❓Jamg‘armalaringizni iflyatsiyadan himoya qilish yo‘llarini bilasizmi?

1️⃣ Kapitalingizning bir qismini xorijiy valyutada yoki xorijdagi hisoblarda saqlang;

2️⃣Sarmoyani ko‘chmas mulk yoki qimmatbaho metallarga kiriting;

3️⃣Barqaror biznesga ega kompaniyalarning aksiyalarini ko‘rib chiqing.

Pul tez qadrsizlanishi mumkin bo‘lgan dunyoda kapitalni saqlash va ko‘paytirish haqiqiy ishbilarmonlikni talab qiladi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🐾 Oyoqyalang bozor haqida masal

Yirik poyabzal kompaniyasi Afrika imkoniyatlarini o‘rganish uchun marketologini yuboradi.
Ko‘p o‘tmay, tajribali marketolog «Bu yerda bizga non yo‘q, ahir hamma yalang oyoq yurar ekan-ku!», degan xabar bilan yurtiga qaytadi.

3 yildan keyin kompaniyaga yangi kelgan xodim o‘z ixtiyori bilan Afrika davlatlariga safarga borib, rahbariyatiga: «Bizni omadimiz chopdi, barcha mahsulotlarni yuboravering! Chunki bu yerda hamma yalang oyoq yurar ekan, bozor esa bo‘m-bo‘sh!» degan xabar yuboradi.

Real misol
Xiaomi kompaniyasi Apple va Samsungning qimmat flagmanlari bilan raqobatlashish o‘rniga, Hindiston, Afrika va Janubi-Sharqiy Osiyo kabi daromadi past bozorlar uchun arzon, lekin sifatli smartfonlar ishlab chiqarishga e’tibor qaratdi. Natijada Xiaomi boshqalar nazaridagi “yalangoyoq ” bozorlarda yetakchi o‘rinni egalladi.

Muvaffaqiyat o‘z mahsulotini aholining real ehtiyojiga moslashtiradigan va boshqalar to‘siq, deb bilgan omillarni imkoniyatlarga aylantira oladiganlarga keladi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🌟 SI ishingizni tortib olmaydi. Hozircha

Karnegie Mellon universiteti olimlari qiziq tadqiqot o‘tkazib, bir nechta SI (sunʼiy intellekt) modellariga virtual ofisda hujjat topish, xat yozish, uchrashuvlarni rejalashtirish, hamkasblar bilan muloqot qilish kabi oddiy vazifalarni bajarishni topshirdi.

Natijalar biznes uchun qiziqarli, lekin xavotirga o‘rin yo‘q:
🔵Eng yaxshi model — GPT-4 — topshiriqlarning atigi 24 foizini bajardi.
🔵Amazon CodeWhisperer esa bor-yo‘g‘i 1,7 foizni uddaladi.

SI interfeysda adashish, tugmalarni tanimaslik, qalqib chiquvchi oynalarni yopolmaslik kabi muammolarga tez-tez duch kelishdi.

Bir bot esa ofisdagi “o‘zini yomon his qilgan” xodim uchun shifokorni topolmay, oshpaz botni shifokor deb belgilab, bemor oldiga yubordi. Tanlovining tavsifi so‘ralganda, "shifokor va oshpaz oq xalat kiyadi va qo‘llarini steril darajada saqlaydi" deb tushuntirdi.

Bu iqtisodiyot va mehnat bozori uchun nimani anglatadi?
🔵SI biznes jarayonlariga tez kirib kelsa-da, lekin inson omilini ommaviy almashtirish darajasiga hali yetgani yo‘q.
🔵Hattoki eng ilg‘or modellarda ham moslashuvchanlik, mantiqiy fikr va insonlararo muloqot yetishmayapti.

Biznes uchun amaliy xulosalar:
✔️ Kundalik, bir hillik talab qiladigan ishlarni avtomatlashtirilish muhim.
✔️ Ishchilarni SI bilan to‘liq almashtirishga hali erta.
Chunki zamon talabi — xodimlarni SI bilan hamkorlikda ishlashga o‘rgatish.

Sunʼiy intellekt — bu tahdid emas, balki imkoniyat. Buni tushungan va to‘g‘ri qo‘llagan kompaniyalar raqobat ustunligini qo'lga kiritadi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🥜 Biznes olamiga ilk qadam: uy sharoitida yong‘oq pastasi ishlab chiqarish
#biznes_idea

G‘oya mohiyati: Bu biznesni oshxonangizda boshlasa bo‘ladi.

Yong‘oq pastasi qovurilgan mag‘iz / yong‘oqlar (masalan, yer yong‘og‘i, bodom yoki o‘rik danagi mag‘zi) ni kuchli blenderda uzoq vaqt maydalash yo‘li bilan tayyorlanadi.

Hech qanday shakar, konservant va kimyoviy qo‘shimchalarga hojat yo‘q.
Mazali, foydali va doim trendda!

Maqsadli auditoriya:
⚫️Sog‘lom ovqatlanishga e’tibor beradiganlar;
⚫️Farzandi bor oilalar;
⚫️Veganlar, sportchilar, dietologlar;
⚫️ Kofeynya, qandolat va eko-do‘konlar.

Sotish formati:
⚫️Instagram / Telegram orqali onlayn savdo;
⚫️Yetkazib berish xizmati;
⚫️Do‘kon va kafelarga ulgurji sotuv;
⚫️Yarmarka va ko‘ngilochar tadbirlarda qatnashish.

Mahsulot assortimenti:
⚫️Grek yoki yer yong‘og‘i, bodom, funduk pastasi;
⚫️Asal, kakao, kokos, avokado kabi qo‘shimchaligi;
⚫️ Mini-bankalarda “tatib ko‘rish uchun” (пробник)
⚫️Sovg‘a to‘plamlari (set).

Jihozlar va qadoqlash:
⚫️1500 Vt va undan yuqori kuchli blender (masalan, Biolomix, Nutribullet RX, Vitamix kabilar);
⚫️250-300 gr. bankalar, stikerlar, qopqoqlar;
⚫️Yong‘oqlarni qovurish uchun duxovka yoki skovorodka;
⚫️Tarozi, qo‘lqop, fasovka uchun idishlar.

Ishlab chiqarish jarayoni:
Yong‘oqlar 8-10 daqiqa qovuriladi, so‘ng blenderda maydalanadi. Jarayonda dastlab mag‘iz kukun holatiga, so‘ng xamirga o‘xshash massa, va 5-8 daqiqadan keyin yumshoq pasta hosil bo‘ladi.

Umumiy start investitsiyasi: ± $500:
⚫️Blender: $150-300;
⚫️Yong‘oq (10 kg): $30-50;
⚫️Banka, stiker, qadoqlash: $50;
⚫️Reklama: $50-100

Daromad olish yo‘llari:
⚫️250-300 gr. li bankalarni $3-5 dan sotish;
⚫️“3 xil ta’m” to‘plamlari, sovg‘a variantlari;
⚫️Buyurtma asosida logotipli pastalar;
⚫️Do‘kon va kafelarga yetkazib berish (B2B).

Taxminiy foyda:
1 kg yong‘oqdan ~950 gr pasta chiqadi (taxminan 3 ta 300 g lik banka).
Oyiga 200 banka $4 dan sotilsa:
→ Oylik tushum: $800;
→ Sof foyda: $500+ /oy (uy sharoitida).

Eslatma:
Oziq-ovqat mahsuloti ishlab chiqarish tozalikni talab qiladi. Xaridorlar uchun eng muhim narsa — tabiiylik va tarkibiga ishonch!

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🪙 Juma oqshomida milliarderlar nima bilan band?

Uorren Baffet uchun juma — mutolaa kuni.

Ilon Mask esa haftada yo‘l qo‘yilgan xatoliklarni tahlil qilib, yangi haftaga reja tuzadi.

Siz-chi?
Juma oqshomi — to‘xtab, o‘zingizga quyidagi 3 ta savolni berishning ayni vaqti:
1. Maqsadimga erishish uchun bu hafta qanday qadamlar qo‘ydim?
2. Nimalarga vaqtimni behudaga sarfladim?
3. Dushanbadan nimalarni yaxshi tomonga o‘zgartirishingiz mumkin?

🔵 Agar bu savollarni o‘qib, hali aniq maqsadingiz yo‘qligini anglagan bo‘lsangiz — xavotirga o‘rin yo‘q.
Dam olish kunlari yolg‘izlikda fikrlaringizni jamlab, rejalaringizni qayta ko‘rib chiqing.

Ehtimol, aynan shu oddiy odatlar sizning o‘sishingiz kalitiga aylanar.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

❓Katta puldan qo‘rqasizmi?
#pul_psixologiyasi

Nega pul ayrimlarga oqib keladi, boshqalarni esa chetlab o‘tadi?

   Lola bolaligida tez-tez «Halol yo‘l bilan boyib bo‘lmaydi»,«Ko‘rpangga qarab oyoq uzat», «Katta pul — katta muammo" kabi taʼkidlarni eshitib ulg‘aygan.

... Hozir Lola — o‘z ishining ustasi. Ishxonada uni qadrlashadi, maqtashadi. Lekin millionlik loyiha taklif qilinsa — rad etadi. «Eplolmayman», «Hali tayyor emasman», «Qo‘rqaman...»

❗️ Kambag‘alik tafakkuri katta summalardan cho‘chiydi.
Boylik tafakkuri har daromadni yangi bosqich, deb qabul qiladi

Katta pul yomonlik emas. U — vosita.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🍅 Heinz: uydagi marinadlardan jahon brendigacha bosib o‘tilgan yo‘l

Dunyoga mashhur Heinz ketchuplarining tarixi 1869-yili, o‘z uyida tayyorlangan tuzlamalarni sotishni boshlagan Genri Jon Heinzga borib taqaladi.

O‘sha paytlarda konservantlar endi kashf qilingan bo‘lib, bozor arzon, ammo shubhali, tarkibi nomaʼlum mahsulotga to‘la edi.

Janob Heinz o‘zining vizitkasi qilib tabiiy toza, sof mahsulot ishlab chiqarish, ketchupni hamda uning shishadan yasalgan shaffof idishlarga quyib, tarkibini maxsus yelimli etiketkalarga ro‘yxatlashga kirishdi.

Bu marketing usuli natijasi shunchalar kuchli bo‘ldiki, u o‘z zamonining  raqobatini yengib, deyarli 2 asr davomida jahon bozoridagi o‘rnini saqlab kelmoqda.

Konservantlar va turli qo‘shimchalarga to‘lib-toshgan dunyo  bozorida tabiiylik va oshkoralikni o‘z afzalligi, deb bilgan tadbirkorlar mijozlar tomonidan hali ham qadrlanadi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter