Ummat.uz

#ислом_тарихи

Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг қилган ишлари ва фатҳлари

Ридда урушлари

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вафотларидан кейин, Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳунинг илк халифалик даврларида айрим араб қабилалари Исломдан қайтиб муртад бўлишди. Ўша вақтда баъзи араблар Исломдан юз ўгириб, яна буту санамларга ибодат қилишга, мушрикликка қайта бошлашди.

Иккинчи бир гуруҳ, яъни Ямомада Мусайлима Каззоб, Бану Тамим қабиласида Сажоҳ бинт Ҳорис, Бану Асад ибн Хузайма қабиласида Тулайҳа ибн Хувайлид Асадий ва Яманда Асвад Ансий каби сохта пайғамбарларга эргашганлар ҳам пайдо бўлди.

Ўша пайтда Той, Асад ибн Хузайма қабилалари ва уларга тобе бўлган бошқа Ғатафон уруғлари ўзини пайғамбар деб эълон қилган Тулайҳа ибн Хувайлид Асадийга эргашиб, диндан чиқишди.

Бану Ҳанифа қабиласи эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик чоқларидаёқ у зотдан пайғамбарликнинг ярмига шерик бўлишни талаб қилиб чиққан Мусайлима Каззобни пайғамбар деб тан олиб, ёппасига муртад бўлди.
Тарихчиларимизнинг таъкидлашларича, Макка, Мадина ва Тоифдан бошқа тарафлардаги айрим кишилар турли шаклларда Исломдан қайтишган эди.

Учинчи бир гуруҳ эса Исломнинг ҳамма шартларини бажариб туриб, фақат закот беришдан бош тортишди. Улар: «Биз закотни Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга берар эдик. Энди у зот вафот этдилар, закот оладиган одам қолмади», дейишди.

Ана шундай оғир ва хатарли бир пайтда халифа Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу саҳобаи киромларни тўплаб, маслаҳат қилдилар. Саҳобаи киромлар бошқа муртадларга қарши уруш эълон қилишда якдил бўлсалар ҳам, закотни беришдан бош тортганларни вақтинча тек қўйишни таклиф қилдилар. Бироқ халифа Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу бунга кўнмадилар. У киши: «Аллоҳга қасамки, ким намоз билан закотнинг орасини фарқласа, у билан албатта уруш қиламан, чунки закот бойликнинг ҳаққидир. Аллоҳга қасамки, агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бериб турган бир улоқни ман қилсалар ҳам, ана шу ман қилингани учун албатта уларга қарши уруш қиламан», дедилар.

"Ислом тарихи" китобидан

👍Telegram | 👍YouTube

#ислом_тарихи

Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг қилган ишлари ва фатҳлари

Ҳазрати Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг халифалик даврлари жуда ҳам қисқа – икки йил уч ою бир ҳафта бўлди. Ўзи қисқа бўлишига қарамай, бу давр буюк ишларга тўла кечди. Ўша ишлардан энг муҳимларини айтиб ўтамиз.

Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳунинг лашкарини Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кўзлаган тарафга юборишни амалга ошириш

Кўпчилик бу лашкарни юборишга қарши чиқиб «Юбормаслик керак», деб туриб олишди, чунки Арабистон яриморолининг кўпчилик аҳолиси муртад бўлиб кетган, Мадинаи мунавварани хавф хатар ўраб олган эди. Шунга қарамасдан, Абу Бакр розияллоҳу анҳу натижалар нима бўлишидан қатъи назар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг амрларига биноан Усоманинг лашкарини юборишга қарор қилдилар. Бунда мусулмонларнинг қай даражада моддий-маънавий қувватга эга эканларини ҳаммага аён қилиш ҳам бор эди. Мазкур лашкар ғалаба билан қайтиб келди. Бу иш кўпчиликнинг Исломда собит қолишига сабаб бўлди.

"Ислом тарихи" китобидан

👍Telegram | 👍YouTube

#фиқҳга_оид

КЎРИШ ХИЁРИ ҲАҚИДА
(давоми)

Бошқага ҳақни вожиб қилмайдиган ихтиёр шарти ила сотиш, баҳолашиш ва қўлига берилмаган ҳиба каби тасарруфда ихтиёр ҳаққи фақат кўрганидан кейингина ботил бўлади.

Яъни мазкур ҳолатларда сотиб олинган нарсани кўрмасидан аввал ихтиёри ботил бўлмайди. Ўша нарсаларни кўргандан кейин ихтиёрига қараб иш тутиш ҳаққи бор.

Мақсадни ҳосил қилувчи жойини кўриш эътиборга олинади. Мисол учун, чўрининг юзини, ҳайвоннинг юзи ва орқасини.

Сотиб олинаётган нарсанинг сифатини ва айбдан холи эканини билиш учун энг муҳим қисмини, мақсадни ҳосил қилувчи жойини кўриш билан ихтиёр ҳаққи тушади ва савдо тўлақонли бўлади.

Мисол учун, биров ҳайвон сотиб олаётган бўлса, харидор ҳайвоннинг юзини ва орқаси – бел тарафини кўриши эътиборга олинади. Шунда мазкур ҳайвоннинг айблардан холи экани ва семиз ёки ориқлиги аён бўлади.

Агар сотиб олинаётган нарса егулик бўлса, уни татиб кўриш билан сифати билинади ва ихтиёр ҳаққи ҳам шунга боғлиқ бўлади.
(давоми бор)

"Кифоя" китобидан

👍Telegram | 👍YouTube

#ислом_тарихи

Абу Бакр розияллоҳу анҳуга байъат қилиниши

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вафотларидан кейин ансорийлар Мадинаи мунавварани бошқариб туриш учун Мадина аҳлидан халифа танлаш кераклигини мулоҳаза қилдилар. Мусулмонларни иқтидорли одам бошқариши лозим эди. Акс ҳолда Мадина таҳдид остида қолиши турган гап эди. Уларда муҳожирлар энди она юртлари Маккаи мукаррамага қайтиб кетсалар керак, деган гумон ҳам бор эди.

Шунинг учун Бану Соиданинг мажлисхонасига тўпланиб, ўзаро маслаҳат қилишди. Саъд ибн Убода розияллоҳу анҳуни халифа қилиб сайламоқчи бўлдилар. Бундан хабар топган Абу Бакр, Умар, Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳум ва бошқа муҳожирлар уларнинг олдига боришди.

Улар: «Биздан бир амир, сиздан бир амир», дейишди. Умар розияллоҳу анҳу гап бошлаган эдилар, Абу Бакр у кишини тўхтатдилар.

Сўнг Абу Бакр гапирдилар. Гапирганда ҳам, энг балоғатли одамларнинг гапини айтдилар. У киши ўз гапида: «Эй Саъд, эсингдами, сен ҳам ўша ерда ўтиргандинг. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қурайш бу ишнинг эгаларидир...» деганлар», дедилар.

Саъд ибн Убода: «Тўғри айтдингиз! Бизлар (ансорлар) вазирлармиз, сизлар (муҳожирлар) эса амирларсиз», дедилар.
Абу Бакр: «Умарга ёки Абу Убайдага байъат қилинглар!» дедилар. Умар: «Йўқ! Сизга байъат қиламиз. Сиз саййидимиз, энг яхшимиз ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга энг маҳбубимизсиз», дедилар ва олдинга чиқиб, у кишининг қўлларидан тутган ҳолда байъат қилдилар. Кейин ўша шийпонда турганларнинг ҳаммалари у кишига байъат қилишди.

Шунда ансорлар муҳожирларнинг Мадинаи мунавварада қолишларини, бу ердан кетмасликларини билиб, бу ишга улардан кўра муҳожирлар ҳақлироқ эканига қаноат ҳосил қилдилар ва шунга келишдилар.

Шийпондаги байъатдан кейин Абу Бакрга оммавий байъат қилинди. Сўнг Абу Бакр гапирдилар. Аллоҳга ҳамду сано айтдилар ва шундай дедилар: «Мен яхшингиз бўлмасам ҳам, сизга волий қилиндим. Агар яхшилик қилсам, менга ёрдам беринглар, агар ёмонлик қилсам, мени тўғриланглар! Содиқлик, тўғрисўзлик омонат, козиблик, ёлғончилик хиёнатдир. Сизнинг ичингиздаги заиф унинг ҳаққини олиб бергунимча, иншааллоҳ, менинг наздимда кучлидир. Сизнинг ичингиздаги кучли ундан ҳақни олгунимча, иншааллоҳ, менинг наздимда заифдир. Қайси бир қавм Аллоҳ йўлидан бурилса, Аллоҳ уларни хорликка дучор қилади. Қайси бир қавм ичида фоҳишалик тарқалса, Аллоҳ уларни оммавий балога йўлиқтирур. Модомики, Аллоҳга ва Унинг расулига итоат қилар эканман, менга итоат қилинглар! Қачон Аллоҳга ва Унинг расулига осий бўлсам, зиммангизда менга итоат қилиш йўқ. Намозингизга туринглар, Аллоҳ раҳм қилгурлар!».

"Ислом тарихи" китобидан

👍Telegram | 👍YouTube

#фиқҳга_оид

КЎРИШ ХИЁРИ ҲАҚИДА
(давоми)

Кўрмаган нарсасини сотувчига ихтиёр ҳаққи берилмайди.

Тоҳавий ва Байҳақий Алқама ибн Аби Ваққосдан қилган ривоятда қуйидагилар айтилади:

«Толҳа Усмондан мол сотиб олди. Усмонга: «Сен алданиб қолдинг», дейилди. Усмон: «Менинг ихтиёр ҳаққим бор, чунки мен кўрмаган нарсамни сотдим», деди. Толҳа: «Ихтиёр ҳаққи меники, мен кўрмаган нарсамни сотиб олдим», деди. Икковлари Жубайр ибн Мутъимни ораларида ҳакам қилдилар. Бас, у ихтиёр ҳаққи Толҳаники экани, Усмоннинг ихтиёр ҳаққи йўқлиги ҳақида ҳукм чиқарди. Бу иш кўпчилик саҳобалар иштирокида бўлди. Улар ўша савдонинг жоизлигига иттифоқ қилдилар».

Кўриш ва шарт ихтиёрларини сотилган нарсанинг айбга учраши ва кўрмасдан туриб ёхуд кўргандан кейин ихтиёр ҳаққисиз сотиш каби бошқага ҳақни вожиб қилувчи тасарруф ботил қилади.

Бир киши кўрмай туриб мол сотиб олди. Унда молни кўрганда олиш ёки олмаслик ихтиёри бўлади. Ана ўша ихтиёр бир неча ҳолатларда бузилади.

1. Сотилган нарса ихтиёр муддати ичида харидорнинг қўлида туриб, айбга учради. Унинг ихтиёр ҳаққи қолмайди. Агар ихтиёр ҳаққи қолса, сотувчига зарар бўлади. Чунки мол унинг қўлидан саломат ҳолида чиққан эди.

2. Харидор сотиб олган нарсасида бошқага ҳақни вожиб қилувчи тасарруф қилса ҳам, унинг ихтиёр ҳаққи ботил бўлади. Мисол учун, кўрмай туриб ёки кўрганидан кейин бошқага ихтиёр ҳаққисиз сотиб юборса, унинг ўзининг ихтиёр ҳаққи ботил бўлади. Шунингдек, харидор ўзи сотиб олган қулни кўрмай туриб озод қилса ёки «Мазкур қул ўлганимдан кейин озод», деса ҳам, унинг ихтиёр ҳаққи ботил бўлади.
(давоми бор)

"Кифоя" китобидан

👍Telegram | 👍YouTube