Xitoy yangi yili shuningdek, Bahor festivali (春节) nomi bilan ham tanilgan, Xitoy madaniyatidagi eng muhim bayramlardan biridir. U an’anaviy Xitoy taqvimiga asoslangan bo‘lib, har yili sanasi o‘zgaradi va odatda yanvar oxiri yoki fevral boshlariga to‘g‘ri keladi. 2025-yilda Xitoy yangi yili 28-yanvarda boshlanadi
Xitoy yangi yilining asosiy xususiyatlari:
1. Yil burch belgisi:
• Har yil Xitoy taqvimi bo‘yicha 12 ta hayvon belgisidan biriga mos keladi. Masalan, 2024-yil “Ajdar yili”, 2025-yil esa “Ilon yili” bo‘ladi.
2. An’analar va bayram dasturlari:
• Oila yig‘inlari: Bayram arafasida oilalar bir joyga yig‘ilib, tantanali kechki ovqat tashkil qiladi.
• Qizil konvertlar (红包, hóngbāo): Katta yoshlilar kichik yoshlilarga baxt tilab, ichiga pul solingan qizil konvertlar sovg‘a qiladilar.
• Olov o‘yinlari va mushakbozlik: Har kuni kechki payt ommaviy mushakbozlik uyushtiriladi.
• Xitoy raqslari: Ayniqsa, “Ajdarho va sher raqslari” mashhur bo‘lib, ko‘chalarda turli marosimlar o‘tkaziladi.
• Uylarni bezatish: Xitoyliklar eshik va devorlarni qizil rangdagi yozuvlar va fonus lampalari bilan bezaydilar.
3. Ovqatlar va taomlar:
• Chuchvara (饺子, jiǎozi) – omad va boylik ramzi sifatida taqdim etiladi.
• Baliq (鱼, yú) – “farovonlik” ma’nosini anglatadi.
• Bahor taomlari va guruch pirogi (年糕, niángāo) ham mashhur taomlar qatoriga kiradi.
4. Bayram muddatlari:
• Xitoy yangi yili odatda 15 kun davom etadi va “Chiroqlar festivali” (元宵节, Yuánxiāo jié) bilan yakunlanadi, biroq rasman 7 kunlik dam olish belgilangan, bu yil 28-yanvar kunidan 4-fevralgacha butun xitoyda dam olish kunlari hisoblanadi
5. Xalq ishonch va ramzlar:
• Qizil rang yomon ruhlardan himoya qiladi deb ishoniladi.
• Yangi yil kuni bahslashish yoki salbiy gapirish yomon alomat hisoblanadi.
Bu bayram nafaqat Xitoyda, balki butun Osiyo bo‘ylab, jumladan, Singapur, Malayziya, Vetnam va Koreyada ham katta tantana bilan nishonlanadi.
Xitoy yangi yilining asosiy xususiyatlari:
1. Yil burch belgisi:
• Har yil Xitoy taqvimi bo‘yicha 12 ta hayvon belgisidan biriga mos keladi. Masalan, 2024-yil “Ajdar yili”, 2025-yil esa “Ilon yili” bo‘ladi.
2. An’analar va bayram dasturlari:
• Oila yig‘inlari: Bayram arafasida oilalar bir joyga yig‘ilib, tantanali kechki ovqat tashkil qiladi.
• Qizil konvertlar (红包, hóngbāo): Katta yoshlilar kichik yoshlilarga baxt tilab, ichiga pul solingan qizil konvertlar sovg‘a qiladilar.
• Olov o‘yinlari va mushakbozlik: Har kuni kechki payt ommaviy mushakbozlik uyushtiriladi.
• Xitoy raqslari: Ayniqsa, “Ajdarho va sher raqslari” mashhur bo‘lib, ko‘chalarda turli marosimlar o‘tkaziladi.
• Uylarni bezatish: Xitoyliklar eshik va devorlarni qizil rangdagi yozuvlar va fonus lampalari bilan bezaydilar.
3. Ovqatlar va taomlar:
• Chuchvara (饺子, jiǎozi) – omad va boylik ramzi sifatida taqdim etiladi.
• Baliq (鱼, yú) – “farovonlik” ma’nosini anglatadi.
• Bahor taomlari va guruch pirogi (年糕, niángāo) ham mashhur taomlar qatoriga kiradi.
4. Bayram muddatlari:
• Xitoy yangi yili odatda 15 kun davom etadi va “Chiroqlar festivali” (元宵节, Yuánxiāo jié) bilan yakunlanadi, biroq rasman 7 kunlik dam olish belgilangan, bu yil 28-yanvar kunidan 4-fevralgacha butun xitoyda dam olish kunlari hisoblanadi
5. Xalq ishonch va ramzlar:
• Qizil rang yomon ruhlardan himoya qiladi deb ishoniladi.
• Yangi yil kuni bahslashish yoki salbiy gapirish yomon alomat hisoblanadi.
Bu bayram nafaqat Xitoyda, balki butun Osiyo bo‘ylab, jumladan, Singapur, Malayziya, Vetnam va Koreyada ham katta tantana bilan nishonlanadi.