Insonlarda uchraydigan, ammo hayvonlarda uchramaydigan fiziologik jarayonlar:
1. Menstruatsiya (to‘liq sikl ko‘rinishida) – Ayrim primatlar va sutemizuvchilar (masalan, ba’zi maymun turlari)da ham uchrashi mumkin, lekin odamlarda aniq va muntazam sikl shaklida bo‘ladi.
2. Bo‘yi o‘sishning uzoq davom etishi – Inson bolalik va o‘smirlik davrida uzoq vaqt davomida o‘sadi, hayvonlarda esa bu jarayon odatda ancha tez tugaydi.
3. Menopauza – Ba’zi dengiz sutemizuvchilari bundan mustasno, menopauza odamlarga xos fiziologik jarayonlardan biridir.
4. Ko‘z yoshining hissiy sabablar bilan ajralishi – Hayvonlar ko‘zini namlash uchun suyuqlik ajratsa-da, faqat odamlar stress, qayg‘u yoki baxtdan yig‘laydi.
5. Ixtiyoriy nafasni ushlab turish – Odamlar ongli ravishda nafas olishni ushlab turishi yoki nazorat qilishi mumkin, hayvonlarda bu deyarli uchramaydi.
Hayvonlarda uchrab, odamlarda uchramaydigan fiziologik jarayonlar:
1. Qishda uyquga ketish (gibernatsiya) – Ba’zi hayvonlar qishda moddalar almashinuvi sekinlashgan holda uzoq muddatli uyqu holatiga tushadi, lekin odamlar bunga qodir emas.
2. Ko‘pchilik hayvonlarda poliestrus sikli – Odamlarda homiladorlik va emizish davrida hayz to‘xtashi mumkin, lekin ba’zi hayvonlarda yil davomida bir necha marta qizish (estrus) davri bo‘ladi.
3. Ultratovushli yoki infraqizil to‘lqinlarni his qilish – Masalan, yarasalar ultratovush orqali harakat qiladi, ilonlar infraqizil nurlanishni sezadi, lekin odamlar bunday sezgilarga ega emas.
4. Regeneratsiya (to‘liq a’zo qayta tiklanishi) – Masalan, qumraylar (salamandralar) yo‘qotilgan oyoq yoki dumini qayta o‘stirishi mumkin, odamlar esa bunday qobiliyatga ega emas.
5. Magnit maydonni sezish – Ba’zi qushlar va dengiz jonivorlari Yerning magnit maydonidan yo‘nalish olishda foydalanadi, odamlar esa bunday sezgi organiga ega emas.
Shunday qilib, odamlar va hayvonlar fiziologiyasida o‘ziga xos va bir-biriga xos bo‘lmagan jarayonlar mavjud.
1. Menstruatsiya (to‘liq sikl ko‘rinishida) – Ayrim primatlar va sutemizuvchilar (masalan, ba’zi maymun turlari)da ham uchrashi mumkin, lekin odamlarda aniq va muntazam sikl shaklida bo‘ladi.
2. Bo‘yi o‘sishning uzoq davom etishi – Inson bolalik va o‘smirlik davrida uzoq vaqt davomida o‘sadi, hayvonlarda esa bu jarayon odatda ancha tez tugaydi.
3. Menopauza – Ba’zi dengiz sutemizuvchilari bundan mustasno, menopauza odamlarga xos fiziologik jarayonlardan biridir.
4. Ko‘z yoshining hissiy sabablar bilan ajralishi – Hayvonlar ko‘zini namlash uchun suyuqlik ajratsa-da, faqat odamlar stress, qayg‘u yoki baxtdan yig‘laydi.
5. Ixtiyoriy nafasni ushlab turish – Odamlar ongli ravishda nafas olishni ushlab turishi yoki nazorat qilishi mumkin, hayvonlarda bu deyarli uchramaydi.
Hayvonlarda uchrab, odamlarda uchramaydigan fiziologik jarayonlar:
1. Qishda uyquga ketish (gibernatsiya) – Ba’zi hayvonlar qishda moddalar almashinuvi sekinlashgan holda uzoq muddatli uyqu holatiga tushadi, lekin odamlar bunga qodir emas.
2. Ko‘pchilik hayvonlarda poliestrus sikli – Odamlarda homiladorlik va emizish davrida hayz to‘xtashi mumkin, lekin ba’zi hayvonlarda yil davomida bir necha marta qizish (estrus) davri bo‘ladi.
3. Ultratovushli yoki infraqizil to‘lqinlarni his qilish – Masalan, yarasalar ultratovush orqali harakat qiladi, ilonlar infraqizil nurlanishni sezadi, lekin odamlar bunday sezgilarga ega emas.
4. Regeneratsiya (to‘liq a’zo qayta tiklanishi) – Masalan, qumraylar (salamandralar) yo‘qotilgan oyoq yoki dumini qayta o‘stirishi mumkin, odamlar esa bunday qobiliyatga ega emas.
5. Magnit maydonni sezish – Ba’zi qushlar va dengiz jonivorlari Yerning magnit maydonidan yo‘nalish olishda foydalanadi, odamlar esa bunday sezgi organiga ega emas.
Shunday qilib, odamlar va hayvonlar fiziologiyasida o‘ziga xos va bir-biriga xos bo‘lmagan jarayonlar mavjud.