1950-йилларда Гарвардда тадқиқот олиб борган доктор Курт Рихтер каламушларни сув ҳавзасига жойлаштирди ва улар қанча вақт сувда чўкмай туриши мумкинлигини аниқлади.
Каламушлар ўртача 15 дақиқа ичида таслим бўлишади ва чўкиб кетишади.
Кейинги гуруҳ каламушларни чарчаб, чўкиб кетишдан сал олдин тадқиқотчилар бассейндан олиб, қуритиб, бир неча дақиқа дам олдириб, озиқлантириб, иккинчи марта бассейнга қайтаришади.
Иккинчи уринишда, улар қанча муддат давомида сувда чўкмасдан сузиб турди деб ўйлайсиз?
15 дақиқа?
10 дақиқа?
5 дақиқа?
Йўқ!
60 соат!
Сиз хато эшитмадингиз: каламушлар айнан 2,5 сутка – 60 соат давомида чўкмасдан сувда сузиб юришган!
Хўш, нега? Олимлар шундай хулосага келишдики, каламушлар охир-оқибат қутқарилишига ишонганлари сабабли, улар илгари енгиш имконсиз деб ҳисобланган кучдан устун келишган ва таналарини сувда ушлаб туришган.
Модомики, УМИД чарчаган каламушларни узоқ вақт сузишга қодир этган ва уларга енгиб бўлмас вазият, кучни енгиб ўтишга мотивация берган бўлса, инсон ўзига ва ўз қобилиятига ҳамда алалоқибат мақсадга етиши мумкинлигига чин эътиқод билан ишонганида қандай натижага эришиши мумкинлигини тасаввур қилиш қийин эмас.

"Инсон таслим бўлмагунча, у тақдиридан кучлироқдир!"

Эрих Мария Ремарк