#insights
Farzand tarbiyasida doim o’z xarakteridan kelib chiqqan holda muomala qilish kerak. Tabiatan ta’sirchan va ko’ngilchan insonga qattiqlik bilan muomala qilish va aks holda juda yumshoqlik qilishlik yaramaydi.
Savol payda bo’ladi: “Nega ba’zi holatlarda islomiy oilda juda ham dindan yiroq insonlar chiqadi?” yoki “Qanday qilib islomiy oilalardan dindan yiroq farzandlar yetishib chiqadi?” - degan.
Sababi oddiy. Odatda ota-onalar dinni o’rganishadiyu bola tarbiysi ustida mulohaza qilishmaydi. Farzandlariga juda qattiq bo’lishadi. Qur’on yodlatishda jazolar qo’llab ko’rishadi. Yokida hech qanday bolalik istaklarini inobatga olmay, faqatgina o’zlari buyurgan “shar'iy amallarni” bajarishga buyurishadi. Bolalar dinning asl ma’nosini tushunmay ota-onasi buyurgani uchungina, malomatga qolmaslik yoki jazolanmaslik uchun amallarni bajarishadi. Ana shu nuqtada bolalarda dindan sovush boshlanadi. Ana shu nuqtada dinga nisbatan noto’g’ri faraz shakllanadi. Bola yaxshi amallar bajargani “Alloh seni mukofotlaydi” deyish o’rniga quloq solmasa yoki yomon ish qilsa “Alloh ko’rib turibdi, jazolaydi” deyishadi. Bolalar miyasida Allohga nisbatan noto’g’ri gumonlar shakllanadi.
Shu majburiy amal qilidirish borasida bir qiz yodimga tushdi. Maktab vaqtlari bizdan 1 ta sinf pastda o’qiydigan qiz bo’lar edi. Uni hijobliligini deyarli maktab bitirish arafasida bilganman. Uyidan chiqishda hijob o’rab, ko’chaga chiqqach roʻmollar yechilib, sochlarini yoyib olardi. Sababini so’raganimizda “Agar adam bilsala o’ldiradila, lekin man o’z xohishim bilan hijoblanmaganman” degan javob olganmiz.
Ya’na bir xato esa farzandlarni barcha narsadan cheklash. Ota-ona qanchalar mehribon, tushunuvchan bo’lishmasin ammo barcha yomon vaziyatlardan farzandlarni berkitaversa, ularga ko’rsatilmas ekan, farzandlar shu narsaga qiziqaverishadi. Ya’ni ayni vaqtda internetdan to’sdik deylik. Ammo farzand ayni internetdan yashirincha bo’lsa ham foydalanadi. Uni internetdan foydalanishdan to’sish o’rniga undan to’g’ri foydalanishni o’rgatish zarur. Va boshqa vaziyatlarda ham to’sish o’rniga ko’rsatish va bu vaziyatda oʻzini qanday tutishi zarurligini, shariatda bu narsalarning hukmi qandayligini go’zal tarzda tushuntirish zarur. Aks holda bolada qiziquvchanlik usutnlik qilib qolishi ehtimoldan holi emas.
(c) Ustozam
@qadrlimaskan
Farzand tarbiyasida doim o’z xarakteridan kelib chiqqan holda muomala qilish kerak. Tabiatan ta’sirchan va ko’ngilchan insonga qattiqlik bilan muomala qilish va aks holda juda yumshoqlik qilishlik yaramaydi.
Savol payda bo’ladi: “Nega ba’zi holatlarda islomiy oilda juda ham dindan yiroq insonlar chiqadi?” yoki “Qanday qilib islomiy oilalardan dindan yiroq farzandlar yetishib chiqadi?” - degan.
Sababi oddiy. Odatda ota-onalar dinni o’rganishadiyu bola tarbiysi ustida mulohaza qilishmaydi. Farzandlariga juda qattiq bo’lishadi. Qur’on yodlatishda jazolar qo’llab ko’rishadi. Yokida hech qanday bolalik istaklarini inobatga olmay, faqatgina o’zlari buyurgan “shar'iy amallarni” bajarishga buyurishadi. Bolalar dinning asl ma’nosini tushunmay ota-onasi buyurgani uchungina, malomatga qolmaslik yoki jazolanmaslik uchun amallarni bajarishadi. Ana shu nuqtada bolalarda dindan sovush boshlanadi. Ana shu nuqtada dinga nisbatan noto’g’ri faraz shakllanadi. Bola yaxshi amallar bajargani “Alloh seni mukofotlaydi” deyish o’rniga quloq solmasa yoki yomon ish qilsa “Alloh ko’rib turibdi, jazolaydi” deyishadi. Bolalar miyasida Allohga nisbatan noto’g’ri gumonlar shakllanadi.
Shu majburiy amal qilidirish borasida bir qiz yodimga tushdi. Maktab vaqtlari bizdan 1 ta sinf pastda o’qiydigan qiz bo’lar edi. Uni hijobliligini deyarli maktab bitirish arafasida bilganman. Uyidan chiqishda hijob o’rab, ko’chaga chiqqach roʻmollar yechilib, sochlarini yoyib olardi. Sababini so’raganimizda “Agar adam bilsala o’ldiradila, lekin man o’z xohishim bilan hijoblanmaganman” degan javob olganmiz.
Ya’na bir xato esa farzandlarni barcha narsadan cheklash. Ota-ona qanchalar mehribon, tushunuvchan bo’lishmasin ammo barcha yomon vaziyatlardan farzandlarni berkitaversa, ularga ko’rsatilmas ekan, farzandlar shu narsaga qiziqaverishadi. Ya’ni ayni vaqtda internetdan to’sdik deylik. Ammo farzand ayni internetdan yashirincha bo’lsa ham foydalanadi. Uni internetdan foydalanishdan to’sish o’rniga undan to’g’ri foydalanishni o’rgatish zarur. Va boshqa vaziyatlarda ham to’sish o’rniga ko’rsatish va bu vaziyatda oʻzini qanday tutishi zarurligini, shariatda bu narsalarning hukmi qandayligini go’zal tarzda tushuntirish zarur. Aks holda bolada qiziquvchanlik usutnlik qilib qolishi ehtimoldan holi emas.
(c) Ustozam
@qadrlimaskan