Тил ғийбатлашишга эҳтиёж натижасида туғилган.
Homo sapiens – ижтимоий жонзот. Биз ўзаро муносабат сабабли кўпаямиз ва омон қоламиз. Одамларга шер ва бизонлар қаерда югураётганини билиш етарли эмас, балки қабилада ким кимни ёмон кўриши, ким ким билан ётиши, кимга ишонишу ишониб бўлмаслигини аниқлаш муҳимроқ.
Гарчи инсоннинг ғийбатга мойиллиги қораланса-да, у катта жамоалар ичида муносабат ўрнатишда ўта муҳим. 70 минг йил илгари сапиенслар эгаллаган янги лингвистик малакалар уларга соатлаб ғийбатлашиш имконини берган. Ким ишонч қозона олади, ким эса йўқлиги ҳақидаги ишончли ахборот кичик гуруҳларни катталарига бирлашишига ёрдам берган.
Оқибатда сапиенсларда янада мураккаброқ ва жипсроқ ҳамкорлик ривожланган.
Ғийбат назарияси ҳазилдек туюлиши мумкин, бироқ кўплаб тадқиқотлар буни тасдиқлайди. Ҳаттоки ҳозирда ҳам мулоқотимизнинг асосий қисми – электрон почтадаги ёзишувлар, қўнғироқлар, газета устунлари – ғийбатдан ташкил топган. Ғийбат биз учун шунчалик табиийки, ҳаттоки тилимиз шунга мўлжаллангандек гўё.
Тарих ўқитувчилари тушликда Биринчи жаҳон уруши сабабларини муҳокама қилишади, ядро физиклари эса илмий конференциядаги танаффусда кварклар ҳақида гапиради деб ўйлайсизми? Ҳа, баъзан бўлиб туради. Аммо улар кўпроқ эрини хиёнатда ушлаб олган олима, кафедра мудири ва деканнинг жанжали ва бир ҳамкасб илмий грантни Lexus машинаси сотиб олиш учун ишлатиб юборгани ҳақида гапиришади.
Одатда ғийбат иллатлар ва ёмон ишлар ҳақида бўлади. Ғийбатчилар жамиятни бохабар қилиб турувчи ҳамда шу билан уни фирибгар ва текинтомоқлардан сақловчи тўртинчи ҳокимият – журналистларнинг аждодларидир.
Юваль Ноа Харари. Sapiens
@psixobloguz
Homo sapiens – ижтимоий жонзот. Биз ўзаро муносабат сабабли кўпаямиз ва омон қоламиз. Одамларга шер ва бизонлар қаерда югураётганини билиш етарли эмас, балки қабилада ким кимни ёмон кўриши, ким ким билан ётиши, кимга ишонишу ишониб бўлмаслигини аниқлаш муҳимроқ.
Гарчи инсоннинг ғийбатга мойиллиги қораланса-да, у катта жамоалар ичида муносабат ўрнатишда ўта муҳим. 70 минг йил илгари сапиенслар эгаллаган янги лингвистик малакалар уларга соатлаб ғийбатлашиш имконини берган. Ким ишонч қозона олади, ким эса йўқлиги ҳақидаги ишончли ахборот кичик гуруҳларни катталарига бирлашишига ёрдам берган.
Оқибатда сапиенсларда янада мураккаброқ ва жипсроқ ҳамкорлик ривожланган.
Ғийбат назарияси ҳазилдек туюлиши мумкин, бироқ кўплаб тадқиқотлар буни тасдиқлайди. Ҳаттоки ҳозирда ҳам мулоқотимизнинг асосий қисми – электрон почтадаги ёзишувлар, қўнғироқлар, газета устунлари – ғийбатдан ташкил топган. Ғийбат биз учун шунчалик табиийки, ҳаттоки тилимиз шунга мўлжаллангандек гўё.
Тарих ўқитувчилари тушликда Биринчи жаҳон уруши сабабларини муҳокама қилишади, ядро физиклари эса илмий конференциядаги танаффусда кварклар ҳақида гапиради деб ўйлайсизми? Ҳа, баъзан бўлиб туради. Аммо улар кўпроқ эрини хиёнатда ушлаб олган олима, кафедра мудири ва деканнинг жанжали ва бир ҳамкасб илмий грантни Lexus машинаси сотиб олиш учун ишлатиб юборгани ҳақида гапиришади.
Одатда ғийбат иллатлар ва ёмон ишлар ҳақида бўлади. Ғийбатчилар жамиятни бохабар қилиб турувчи ҳамда шу билан уни фирибгар ва текинтомоқлардан сақловчи тўртинчи ҳокимият – журналистларнинг аждодларидир.
Юваль Ноа Харари. Sapiens
PS: Виждонан айтингчи, бу ерда айтилганларни рад эта оласизми?
Иккинчи савол, нега ҳалигача шу китобни ўқимагансиз?
@psixobloguz