Youtube’да подкаст интервьюлар кўпаймоқда. Мутахассислар билан суҳбатлар бўляпти. Улар билан суҳбатлашган яхшироқ, албатта. Аммо бир жиҳатни ёдда тутиш керак, ҳеч бир мутахассис ўз соҳасидаги ҳар қандай саволга тўла ва аниқ жавоб бера оладиган даражада билимдон бўлмайди. Соҳалар жуда кенг, камига мураккаблашиб боряпти. Физик билан суҳбат қилинса, у физикага доир ҳар қандай саволга жавоб бера олади деб ўйлаймиз. Тарихчи билан суҳбатлашилса ҳам, интервьючи тарихнинг исталган қисмидан савол ташлайверади. Ваҳоланки, бир инсон бу қадар катта, қамровдор мавзуларни ўрганиб чиқишга улгурмайди, бунга жисмонан имконияти ҳам йўқ. Биргина фарқи, мутахассис ўзи шуғулланадиган соҳанинг методларини билади, эҳтиёткорроқ ёндашади. 20-аср тарихи бўйича, унда ҳам бўлса бирор конкрет мамлакат тарихи бўйича мутахассисдан антик давр ҳақида сўралса, табиийки, унинг жавобида хатоликлар бўлиши тайин ва буни тўғри тушуниш керак. Фараз қилинг, 9-аср Скандинавия тарихчисидан Чор Россиясининг Тошкентга босқинини сўраяпсиз. У ҳатто Тошкентнинг қаердалигини билмаслиги мумкин. У ҳам тарих, бу ҳам тарих. Тарихчи эса ҳаммасини билишга мажбур эмас. Стоматологдан кўз касаллиги ҳақида сўрамаймиз-ку, нега бошқа мутахассисликларга ҳам шундай қараш мумкин эмас?
Мендан ҳам баъзида фалсафанинг исталган бир пучмоғидан масала топиб сўрашади. Фалсафа жуда катта, қийин соҳа. Бир одам ҳаммасини билиши имконсиз. Биргина классик фалсафий китобни ўқиб, уни муайян фалсафий контекстга қўйиб тушунишга йиллар кетиши мумкин. Бошқа мутахассисликларда ҳам шу аҳвол. Бир соҳанинг мутахассиси ўз соҳасини тўлиқ эгаллаши имконсиз экан, бошқа соҳалар ҳақида гапирмаса ҳам бўлаверади. Қолгани шунчаки ҳаваскорлик.
Одамлар ҳар бир саволга мутахассисдан аниқ жавоб кутади. Аммо ҳамма саволга ҳам аниқ жавоб бериб бўлмайди. Соҳаларда баҳсли масалалар кўп учрайди. Ҳақиқий мутахассислар одатда аниқ жавоб йўқлигини тан олади. Одамларга эса ўша мутахассис билимсиздек бўлиб кўринади. Мутахассисмисан, аниқ жавоб беришинг керак деган бир тушунча бор. Камига подкастерлар ҳам "просмотр"ни кўпайтириш учун баҳсли саволларга аниқ жавоб олишни истайди. Баҳсли масаладаги ҳар қандай аниқ жавоб тортишувларга сабаб бўлади, бу эса подкастер учун кони фойда.
Мутахассис бўлмаганларнинг қийқириқларига эътибор бериш керак эмас. Фанда муаммо кўп бақирганнинг фойдасига ҳал бўлиб кетавермайди. Ҳақиқатни билишга астойдил қизиққан одам ўзи изланади.
@khurshidyuldosh
Мендан ҳам баъзида фалсафанинг исталган бир пучмоғидан масала топиб сўрашади. Фалсафа жуда катта, қийин соҳа. Бир одам ҳаммасини билиши имконсиз. Биргина классик фалсафий китобни ўқиб, уни муайян фалсафий контекстга қўйиб тушунишга йиллар кетиши мумкин. Бошқа мутахассисликларда ҳам шу аҳвол. Бир соҳанинг мутахассиси ўз соҳасини тўлиқ эгаллаши имконсиз экан, бошқа соҳалар ҳақида гапирмаса ҳам бўлаверади. Қолгани шунчаки ҳаваскорлик.
Одамлар ҳар бир саволга мутахассисдан аниқ жавоб кутади. Аммо ҳамма саволга ҳам аниқ жавоб бериб бўлмайди. Соҳаларда баҳсли масалалар кўп учрайди. Ҳақиқий мутахассислар одатда аниқ жавоб йўқлигини тан олади. Одамларга эса ўша мутахассис билимсиздек бўлиб кўринади. Мутахассисмисан, аниқ жавоб беришинг керак деган бир тушунча бор. Камига подкастерлар ҳам "просмотр"ни кўпайтириш учун баҳсли саволларга аниқ жавоб олишни истайди. Баҳсли масаладаги ҳар қандай аниқ жавоб тортишувларга сабаб бўлади, бу эса подкастер учун кони фойда.
Мутахассис бўлмаганларнинг қийқириқларига эътибор бериш керак эмас. Фанда муаммо кўп бақирганнинг фойдасига ҳал бўлиб кетавермайди. Ҳақиқатни билишга астойдил қизиққан одам ўзи изланади.
@khurshidyuldosh