Siz shu rasmda ko‘rib turgan lava lampalar internetning katta qismini xavfsiz qilishga juda katta yordam beradi.
Internetdan foydalanganingizda ma’lumot browseringizdan bir serverga, u serverdan boshqa serverga, boshqa serverdan esa yana bir boshqa serverga jo‘natilishi mumkin. Shu ma’lumot jo‘natilayotgan vaqtda yomon maqsadli odamlar ma’lumotni ushlab olib, uni o‘qiy olishi mumkin.
Buni oldini olish maqsadida ma’lumot shifrlanadi. Ya’ni masalan “Mening adresim Qo‘shtepa ko‘chasi, 35-chi uy” deyishning o‘rniga uni shifrlab “TWVuaW5nIGFkcmVzaW0gVzaSwgMzVjaGkgdXk=” shaklida yuborish kerak bo‘ladi.
Bunday shifrlash uchun esa randomlik ya’ni tasodifiylik xususiyati juda muhim. Bo‘lmasi bu shifringizni bemalol asil holatiga qaytarib olish mumkin bo‘ladi.
Mana shu yerda bir katta muammo bor. Kompyuterlar 100% random ma’lumot yarata olmaydi. Kompyuterlarning dizayni o‘zi shunaqa, ular mantiqqa asoslangan. Ularning tagida if/else lar yotadi. Ularga bir xil input bersangiz u sizga har doim bir xil natija beradi. Shuning uchun ham kompyuterlar 100% random bo‘lgan ma’lumot bera olmaydi. Bu esa shifrlash uchun yaxshi xabar emas.
Shuning uchun ham xavfsizlik muhim bo‘lgan loyihalarda randomlikni kompyuterdan emas, tashqi manbadan olish kerak bo‘ladi.
Cloudflare bunga yaqqol misol. Dunyodagi millionlab loyihalar Cloudflareni ishlatadi. Ular uchun xavfsizlik suv va havodek muhim. Aynan mana shu kompaniya rasmdagi lava lampalarni randomlik manbasi sifatida ishlatadi.
Sababi oddiy. Ushbu lampalardagi “lava” hech qachon ikki marta bir xil shaklga ega bo‘lmas ekan va natijada shu lava lampalarni kuzatish tasodifiy ma’lumotlar uchun ajoyib manba hisoblanar ekan.
Cloudflare kompaniyasi shu lampalarni kuzatish uchun rasmdagi xonaga kameralar o‘rnatib qo‘ygan. U kameralar ora-orada lampalarni rasmga olib serverlarga yuboradi va u serverlar rasmni random string ga aylantirib ushbu stringni keyin shifrlashda ishlatadi.
Natijada hackerlar Cloudflare tomonidan shifrlangan ma’lumotlarni o‘qiy olmaydi. Beautiful.
@jakhonrakhmonov
Internetdan foydalanganingizda ma’lumot browseringizdan bir serverga, u serverdan boshqa serverga, boshqa serverdan esa yana bir boshqa serverga jo‘natilishi mumkin. Shu ma’lumot jo‘natilayotgan vaqtda yomon maqsadli odamlar ma’lumotni ushlab olib, uni o‘qiy olishi mumkin.
Buni oldini olish maqsadida ma’lumot shifrlanadi. Ya’ni masalan “Mening adresim Qo‘shtepa ko‘chasi, 35-chi uy” deyishning o‘rniga uni shifrlab “TWVuaW5nIGFkcmVzaW0gVzaSwgMzVjaGkgdXk=” shaklida yuborish kerak bo‘ladi.
Bunday shifrlash uchun esa randomlik ya’ni tasodifiylik xususiyati juda muhim. Bo‘lmasi bu shifringizni bemalol asil holatiga qaytarib olish mumkin bo‘ladi.
Mana shu yerda bir katta muammo bor. Kompyuterlar 100% random ma’lumot yarata olmaydi. Kompyuterlarning dizayni o‘zi shunaqa, ular mantiqqa asoslangan. Ularning tagida if/else lar yotadi. Ularga bir xil input bersangiz u sizga har doim bir xil natija beradi. Shuning uchun ham kompyuterlar 100% random bo‘lgan ma’lumot bera olmaydi. Bu esa shifrlash uchun yaxshi xabar emas.
Shuning uchun ham xavfsizlik muhim bo‘lgan loyihalarda randomlikni kompyuterdan emas, tashqi manbadan olish kerak bo‘ladi.
Cloudflare bunga yaqqol misol. Dunyodagi millionlab loyihalar Cloudflareni ishlatadi. Ular uchun xavfsizlik suv va havodek muhim. Aynan mana shu kompaniya rasmdagi lava lampalarni randomlik manbasi sifatida ishlatadi.
Sababi oddiy. Ushbu lampalardagi “lava” hech qachon ikki marta bir xil shaklga ega bo‘lmas ekan va natijada shu lava lampalarni kuzatish tasodifiy ma’lumotlar uchun ajoyib manba hisoblanar ekan.
Cloudflare kompaniyasi shu lampalarni kuzatish uchun rasmdagi xonaga kameralar o‘rnatib qo‘ygan. U kameralar ora-orada lampalarni rasmga olib serverlarga yuboradi va u serverlar rasmni random string ga aylantirib ushbu stringni keyin shifrlashda ishlatadi.
Natijada hackerlar Cloudflare tomonidan shifrlangan ma’lumotlarni o‘qiy olmaydi. Beautiful.
@jakhonrakhmonov