Qonunlarni darslik kabi oʻqimang.
Yurisprudensiya abituriyentlari uchun qoʻshimcha 35 ta qonun hujjati eʼlon qilingach, bu qonunlarni oʻrganish usuli juda koʻplab abituriyentlarni oʻylantirib qoʻydi. Ushbu qonunlarni darslik kabi oʻqish kerakmi yoki alohida usullar bilan oʻzlashtirish kerakmi ?! Bugun shu masalaga yuzlanamiz.
Qonunlarni darslik kabi oʻqish natija bermasligi mumkin. Chunki bu ikkisi bir-biridan farq qiladi:
Darsliklarda: Mualliflar tushuntirishlari, izohlari va misollari bilan to‘ldirilgan ilmiy yoki o‘quv xarakterdagi materiallarni taqdim etadi. Nazariy tushunchalar keng yoritiladi va murakkab mavzular soddalashtiriladi.
Qonunlarda: Qonunlar rasmiy hujjatlar bo‘lib, aniq qoidalar va majburiyatlarni belgilaydi. Ular yuridik tilda qisqa, rasmiy va aniq iboralar bilan yozilgan, izoh yoki misollar bo‘lmaydi.
Shu sababli bu ikkisini bir usulda oʻrganish, abituriyentga oʻzi kutgan natijani bera olmasligi mumkin.
Qonunlarni qanday oʻrganish lozim. Bu borada oʻzimning tavsiyalarimni aytib oʻtsam:
1. Qonunlarni qogʻozga chop ettirib oling.
Chunki abituriyentlar asosan kitobdan oʻqib oʻrganishgan. Qonunlar esa elektron holatda boʻladi. Ularni elektron holda oʻqish, oʻrganish sifatiga taʼsir etadi. Shu sababli 35 ta qonun hujjatining Konstitutsiya va Kodekslardan tashqari barchasini qogʻoz holatga keltirib oling.
2. Reja asosida oʻrganish.
Har kuni qancha va qaysi qonunni o‘rganish kerakligini belgilang. Bu stressni kamaytiradi va o‘z vaqtida tayyorlanishingizni ta’minlaydi.
Qonunlarni taqsimlab rejalab chiqing. Masalan har kuni 1 ta Qonunni oʻqing. Qonunlar tugagach yana shu tartibda qaytalang.
3. Qonunlar matnini qisqartiring va konspekt tuzing.
Muhim bandlar va asosiy qoidalarni ajratib yozing. Yoki marker bilan moddalar ichidagi muhim normalarni belgilab chiqing. Har bir qonundan faqat zarur qismni ajratib olish vaqtni tejaydi.
Konspektni vizual materiallar (sxema, jadval) bilan boyitish ma’lumotni yaxshi yodda qoldirishga yordam beradi.
4. Qonunlarni oʻquv darsliklarga bogʻlash esdan chiqmasin.
Qonunni oʻrganiyotganingizda bu qonun qaysi sinf Huquq darsligida va qaysi mavzuda tilga olinganini - qonunning oʻziga yozib qoʻying. Oʻquv darslikdagi mavzuni oʻqiyotganingizda ham shu mavzuga tegishli qonunga koʻz tashlashni unutmang.
5. Qonunlar mazmunini tushunishga harakat qiling.
Bu eng muhimi. Faqat yodlashga emas, tushunishga harakat qiling. Qonunlarning mantiqini va ularning o‘zaro bog‘liqligini tushunish test savollariga to‘g‘ri javob berishga yordam beradi. Moddalarni amaliy misollar bilan bog‘lang.
Yurisprudensiya abituriyentlari uchun qoʻshimcha 35 ta qonun hujjati eʼlon qilingach, bu qonunlarni oʻrganish usuli juda koʻplab abituriyentlarni oʻylantirib qoʻydi. Ushbu qonunlarni darslik kabi oʻqish kerakmi yoki alohida usullar bilan oʻzlashtirish kerakmi ?! Bugun shu masalaga yuzlanamiz.
Qonunlarni darslik kabi oʻqish natija bermasligi mumkin. Chunki bu ikkisi bir-biridan farq qiladi:
Darsliklarda: Mualliflar tushuntirishlari, izohlari va misollari bilan to‘ldirilgan ilmiy yoki o‘quv xarakterdagi materiallarni taqdim etadi. Nazariy tushunchalar keng yoritiladi va murakkab mavzular soddalashtiriladi.
Qonunlarda: Qonunlar rasmiy hujjatlar bo‘lib, aniq qoidalar va majburiyatlarni belgilaydi. Ular yuridik tilda qisqa, rasmiy va aniq iboralar bilan yozilgan, izoh yoki misollar bo‘lmaydi.
Shu sababli bu ikkisini bir usulda oʻrganish, abituriyentga oʻzi kutgan natijani bera olmasligi mumkin.
Qonunlarni qanday oʻrganish lozim. Bu borada oʻzimning tavsiyalarimni aytib oʻtsam:
1. Qonunlarni qogʻozga chop ettirib oling.
Chunki abituriyentlar asosan kitobdan oʻqib oʻrganishgan. Qonunlar esa elektron holatda boʻladi. Ularni elektron holda oʻqish, oʻrganish sifatiga taʼsir etadi. Shu sababli 35 ta qonun hujjatining Konstitutsiya va Kodekslardan tashqari barchasini qogʻoz holatga keltirib oling.
2. Reja asosida oʻrganish.
Har kuni qancha va qaysi qonunni o‘rganish kerakligini belgilang. Bu stressni kamaytiradi va o‘z vaqtida tayyorlanishingizni ta’minlaydi.
Qonunlarni taqsimlab rejalab chiqing. Masalan har kuni 1 ta Qonunni oʻqing. Qonunlar tugagach yana shu tartibda qaytalang.
3. Qonunlar matnini qisqartiring va konspekt tuzing.
Muhim bandlar va asosiy qoidalarni ajratib yozing. Yoki marker bilan moddalar ichidagi muhim normalarni belgilab chiqing. Har bir qonundan faqat zarur qismni ajratib olish vaqtni tejaydi.
Konspektni vizual materiallar (sxema, jadval) bilan boyitish ma’lumotni yaxshi yodda qoldirishga yordam beradi.
4. Qonunlarni oʻquv darsliklarga bogʻlash esdan chiqmasin.
Qonunni oʻrganiyotganingizda bu qonun qaysi sinf Huquq darsligida va qaysi mavzuda tilga olinganini - qonunning oʻziga yozib qoʻying. Oʻquv darslikdagi mavzuni oʻqiyotganingizda ham shu mavzuga tegishli qonunga koʻz tashlashni unutmang.
5. Qonunlar mazmunini tushunishga harakat qiling.
Bu eng muhimi. Faqat yodlashga emas, tushunishga harakat qiling. Qonunlarning mantiqini va ularning o‘zaro bog‘liqligini tushunish test savollariga to‘g‘ri javob berishga yordam beradi. Moddalarni amaliy misollar bilan bog‘lang.