Oksidlanish darajasi
Element(atom)larning olgan yoki bergan elektronlar soniga oksidlanish darajasi deyiladi
Element(atom)lar elektron qabul qilib olgada mafiy(-) oksidlanish darajsini nomoyon qiladi
Element(atom)lar elektron berganda esa musbat (+) oksidlanish darajasini nomoyon qiladi
Oksidlanish darajasi elementlarning yuqori qismiga qo’yiladi. Misol uchun O-², Al⁰
Oksidlanish darajasining ishorasi raqamining oldi qismiga qo’yiladi. Misol uchun +2 yoki -2
AYRIM ELEMENT(ATOM)LARNING OKSIDLANISH DARAJASIVodorod har doim +¹ oksidlanish darajasini nomoyon qiladi. Faqatgina metal gidrid (MeHn) larida -¹ oksidlanish darajasini nomoyon qiladi
(Al(OH)3 Zn(OH)2, Be(OH)2, Cr(OH)3, Fe(OH)3, HCl, HBr, HCN,H2S, HNO3, H2SO4, H3PO4, H4P2O7, H2O, CH4, NH3, NH4, H2PO4, nordon tuzlar, organik brikmalar) kabi brikmalarda +1 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi.
Metal gidridlari (LiH, NaH, CaH2, MgH2, AlH3, SiH4,BH3) kabi brikmalarda -1 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi.
K
islorod har doim -2 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi. Faqatgina peroksidlarda -1, ftor oksidida +2, ftor peroksidda +1 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi
(Oksidlar Li2O, Na2O, CaO, MgO, Al2O3, Cl2O5, H2O asoslar NaOH, KOH, Ca(OH)2, (Al(OH)3 Zn(OH)2, Be(OH)2, Cr(OH)3, Fe(OH)3, kislotalar HNO3, H2SO4, H3PO4, H4P2O7, H2PO4, tuzlar Al2(SO4)3, Na2CO3, Al4(P2O7)3, Cr2(SO4)3 , organik brikmalar) kabi brikmalarda -2 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi.
( Peroksidlar H2O2, Na2O2, CaO2, BaO2) kabi brikmalarda -1 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi.
( F2O ftor oksidida) +2 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi.
F-ftor har qanday brikmasida -1¬ oksidlanish darajasini nomoyon qiladi.
N-azot brikmalarida -3,0.+1,+2,+3,+4,+5 oksidlanish darajalarini nomoyon qiladi
S,Se,Te- elementlari brikmalarida -2,0,+2,+4,+6 oksidlanish darajalarini nomoyon qiladi
Cl,Br,I- elementlari brikmalarida -1,0,+1,+3,+5,+7 oksidlanish darajalarini nomoyon qiladi
Metallar har doim + musbat oksidlanish darajasini nomoyon qiladi
Ishqoriy metallar (Li,Na,K,Rb,Cs,Fr) elementlari har doim +1 oksidlanish darajalarini nomoyon qiladi
Ishqoriy yer metallar (Be,Mg,Ca,Sr,Ba,Ra va Zn,Cd) elementlari har doim +2 oksidlanish darajalarini nomoyon qiladi
Al-alyuminiy har doim +3 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi
Qolgan metallarning oksidlanish darajasi brikmalaridagi valentligiga son jihattan teng bo’lib musbat ishora bilan ifodalanadi
Oddiy moddalar (H2, Cl2, Br2, J2, O2, O3, Al, Fe, Hg) ning oksidlanish darajasi 0 ga teng
Murakkab moddalar tarkibidagi elementlarning oksidlanish darajasi yig’indisi 0 ga teng. ( Yani musbat + va manfiy – okisdlanish darajalarining soni bir biriga teng bo’lishi kerak) Misol uchun H+¹2SO-²4 sulfat kislotada vodorod +1 kislorod esa -2 oksidlanish darajasiga ega oksidlanish darajasi indeksga ko’paytiriladi +1*2=+2 musbatlar soni 2, -2*4= -8 manfiylar soni 8 demak oltingurgutning oksidlanish darajasi +6 bo’ladi.
@kimyo_sertifikat100