Turkiya va Suriyadagi harbiy-siyosiy vaziyatning keskinlashuvi: tahdid va strategiya
Suriyaning shimoli-g‘arbida vaziyat keskinlashuvi davom etmoqda. 27-noyabrdan boshlab, Suriya armiyasi va muxolifat kuchlari, xususan “Hay’at Tahrir ash-Shom” (HTSh) tomonidan olib borilgan janglar front chizig‘ida sezilarli o‘zgarishlarga olib keldi. Muxolifat 32 ta aholi punktini, jumladan, Halabning strategik hududlarini egallab oldi va shaharning markazidan 5 km masofagacha yaqinlashdi. Umumiy nazoratga olingan hududning maydoni 245 kvadrat kilometrni tashkil etdi. Ushbu voqealar mintaqadagi muxolifat guruhlariga sezilarli ta’sir ko‘rsatgan Turkiyaning siyosati bilan bevosita bog‘liq. Turkiya harbiy rahbariyati voqealarni real vaqt rejimida kuzatib boryapti va o‘z harbiylari hamda fuqarolarining xavfsizligini ta’minlash choralarini ko‘ryapti. Ayrim muxolifat guruhlari Turkiya xavfsizlik kuchlari nazorati ostida ekanligi qayd etilgan.
Anqara keskinlashuvning oldini olish uchun xalqaro maydonlardan faol foydalanmoqda. Astanadagi muzokaralarda Turkiya bir necha bor Suriya rejimining hujumlarini to‘xtatish bo‘yicha o‘z fikrlarini bildirgan. Biroq Anqaraning sa’y-harakatlariga qaramay, xalqaro hamjamiyat tomonidan sezilarli ishlar qilinmadi. Bu orada intensiv janglar jiddiy yo‘qotishlarga olib keldi:
ma’lumotlarga ko‘ra, 100 dan ortiq Suriya armiyasi harbiylari va Eronga aloqador kuchlar halok bo‘lgan. Suriya rejimining artilleriya va raketa hujumlari 10 000 ga yaqin tinch aholini o‘z uylarini tark etishga majbur qildi. HTSh katta miqdordagi qurol-yarog‘larni, jumladan, Suriya armiyasining omborlarini egallab oldi va o‘nlab askarlarni asirga oldi. Muxolifatning dastlab cheklangan operatsiyasi Halab yo‘nalishida kengayib, Suriya hukumat kuchlarini chekinishga majburladi.
Turkiyaning Idlib bo‘yicha strategiyasi gumanitar inqirozining oldini olish va yangi qochqinlar oqimining oldini olishga qaratilgan. Mamlakat hududida allaqachon 3 mlndan ortiq suriyalik qochqinlar bor, bu esa Turkiya iqtisodiyotiga qo‘shimcha yuk yaratmoqda. Anqara mo‘tadil muxolifat guruhlarini birlashtirishni faol qo‘llab-quvvatlab, ularning pozitsiyalarini kuchaytirishga intilyapti. Bu kuchlar, o‘z navbatida, HTSh kabi radikal elementlarning ta’sirini cheklash uchun muvozanat yaratishi kerak. Shu bilan birga, Turkiya Idlibdagi deeskalatsiya zonasini o‘z ta’siri ostida ushlab turishga harakat qilmoqda, bu chegara bo‘ylab xavfsiz zona yaratish va radikallar faoliyatini cheklashni o‘z ichiga oladi.
Biroq, Turkiya jiddiy tahdidlar bilan yuzlashmoqda. Gumanitar inqiroz yangi qochqinlar to‘lqinini keltirib chiqarishi mumkin. Idlibdagi jangarilarning mavjudligi mintaqada ziddiyatlar kuchaysa, Turkiya xavfsizligiga tahdid solishi mumkin. Bundan tashqari, Anqara o‘z manfaatlari, Astanadagi kelishuvlar va Rossiya hamda Eronning kuchayib borayotgan ta’siri o‘rtasida muvozanat saqlashi kerak. Ushbu sharoitda Turkiya strategiyasining muvaffaqiyati xalqaro hamkorlar bilan samarali koordinatsiya va ichki hamda tashqi bosimlarga bardosh bera olishiga bog‘liq.
Shunday qilib, Turkiya Suriya shimoli-g‘arbidagi mojaroni hal qilishda asosiy rol o‘ynayapti. Uning ko‘p vektorli strategiyasi, jumladan mo‘tadil muxolifatni qo‘llab-quvvatlash, gumanitar falokatlarning oldini olish va xavfsizlik tahdidlarini minimallashtirish, mintaqaviy siyosatning muhim qismi bo‘lib qolmoqda. Yaqin istiqbolda Astanadagi kafil davlatlarning harakatlari va xalqaro hamjamiyatning reaksiyasi Idlibdagi inqirozning keyingi rivojlanishini belgilaydi.
@erontahlili
Suriyaning shimoli-g‘arbida vaziyat keskinlashuvi davom etmoqda. 27-noyabrdan boshlab, Suriya armiyasi va muxolifat kuchlari, xususan “Hay’at Tahrir ash-Shom” (HTSh) tomonidan olib borilgan janglar front chizig‘ida sezilarli o‘zgarishlarga olib keldi. Muxolifat 32 ta aholi punktini, jumladan, Halabning strategik hududlarini egallab oldi va shaharning markazidan 5 km masofagacha yaqinlashdi. Umumiy nazoratga olingan hududning maydoni 245 kvadrat kilometrni tashkil etdi. Ushbu voqealar mintaqadagi muxolifat guruhlariga sezilarli ta’sir ko‘rsatgan Turkiyaning siyosati bilan bevosita bog‘liq. Turkiya harbiy rahbariyati voqealarni real vaqt rejimida kuzatib boryapti va o‘z harbiylari hamda fuqarolarining xavfsizligini ta’minlash choralarini ko‘ryapti. Ayrim muxolifat guruhlari Turkiya xavfsizlik kuchlari nazorati ostida ekanligi qayd etilgan.
Anqara keskinlashuvning oldini olish uchun xalqaro maydonlardan faol foydalanmoqda. Astanadagi muzokaralarda Turkiya bir necha bor Suriya rejimining hujumlarini to‘xtatish bo‘yicha o‘z fikrlarini bildirgan. Biroq Anqaraning sa’y-harakatlariga qaramay, xalqaro hamjamiyat tomonidan sezilarli ishlar qilinmadi. Bu orada intensiv janglar jiddiy yo‘qotishlarga olib keldi:
ma’lumotlarga ko‘ra, 100 dan ortiq Suriya armiyasi harbiylari va Eronga aloqador kuchlar halok bo‘lgan. Suriya rejimining artilleriya va raketa hujumlari 10 000 ga yaqin tinch aholini o‘z uylarini tark etishga majbur qildi. HTSh katta miqdordagi qurol-yarog‘larni, jumladan, Suriya armiyasining omborlarini egallab oldi va o‘nlab askarlarni asirga oldi. Muxolifatning dastlab cheklangan operatsiyasi Halab yo‘nalishida kengayib, Suriya hukumat kuchlarini chekinishga majburladi.
Turkiyaning Idlib bo‘yicha strategiyasi gumanitar inqirozining oldini olish va yangi qochqinlar oqimining oldini olishga qaratilgan. Mamlakat hududida allaqachon 3 mlndan ortiq suriyalik qochqinlar bor, bu esa Turkiya iqtisodiyotiga qo‘shimcha yuk yaratmoqda. Anqara mo‘tadil muxolifat guruhlarini birlashtirishni faol qo‘llab-quvvatlab, ularning pozitsiyalarini kuchaytirishga intilyapti. Bu kuchlar, o‘z navbatida, HTSh kabi radikal elementlarning ta’sirini cheklash uchun muvozanat yaratishi kerak. Shu bilan birga, Turkiya Idlibdagi deeskalatsiya zonasini o‘z ta’siri ostida ushlab turishga harakat qilmoqda, bu chegara bo‘ylab xavfsiz zona yaratish va radikallar faoliyatini cheklashni o‘z ichiga oladi.
Biroq, Turkiya jiddiy tahdidlar bilan yuzlashmoqda. Gumanitar inqiroz yangi qochqinlar to‘lqinini keltirib chiqarishi mumkin. Idlibdagi jangarilarning mavjudligi mintaqada ziddiyatlar kuchaysa, Turkiya xavfsizligiga tahdid solishi mumkin. Bundan tashqari, Anqara o‘z manfaatlari, Astanadagi kelishuvlar va Rossiya hamda Eronning kuchayib borayotgan ta’siri o‘rtasida muvozanat saqlashi kerak. Ushbu sharoitda Turkiya strategiyasining muvaffaqiyati xalqaro hamkorlar bilan samarali koordinatsiya va ichki hamda tashqi bosimlarga bardosh bera olishiga bog‘liq.
Shunday qilib, Turkiya Suriya shimoli-g‘arbidagi mojaroni hal qilishda asosiy rol o‘ynayapti. Uning ko‘p vektorli strategiyasi, jumladan mo‘tadil muxolifatni qo‘llab-quvvatlash, gumanitar falokatlarning oldini olish va xavfsizlik tahdidlarini minimallashtirish, mintaqaviy siyosatning muhim qismi bo‘lib qolmoqda. Yaqin istiqbolda Astanadagi kafil davlatlarning harakatlari va xalqaro hamjamiyatning reaksiyasi Idlibdagi inqirozning keyingi rivojlanishini belgilaydi.
@erontahlili