Toshkentliklar "mushu", Buxoroda "pishak", Xorazmda "pishik", vodiyda esa "mishiq" deyiladigan yoqimtoy hayvon haqida ikki yil oldin yozgan hikoyamga yana bir ko‘z yugurtiring.
Bu hikoya birovning boshqasiga pichoq urgani haqida emas.
Bu hikoya shafqatsizlik jamiyatda normal holatga aylanib qolgani haqida.
HAR BIR TANA IChIDA QALB YaShAYDI
Men hozir yashayotgan dom oldidagi hovlida bir mushuk yurardi. Oddiy, zoti past bir mushuk. Birov erkalamaydigan, balki tepib haydaydigan yaratiq.
Qachondir yomon bolalar uning dumini chopishgan shekilli – yarimtagina dumi bor.
Chap qulog‘i yirtilib, chala bitgan, hunuk bo‘lib qolgan.
Bir ko‘zi lat yegani bois ochilmaydi. U bitta ko‘zi bilan ziyrak nigoh tashlardi atrofga.
Men unga tikilib qarardim. U menga.
Nigohida mo‘ltirash yo‘q edi.
U birgina ko‘zi bilan qaraganda qorachig‘ida qoplon g‘ururi aks etardi.
Aslida bu mushuk odamlardan xafa ko‘rinmasdi. Ginasi yo‘q edi. Ammo negadir odamlar uni sevmasdi.
Barcha mushuklarni "Mosh" yoki "Murka" deb erkalatishsa, uni "Tapochka" deb kamsitishardi.
Har holda bu mushukni yoqimtoy deb bo‘lmasdi. "Tapochka" deb chaqirsang, bir ko‘zi bilan yalt etib qarab, miyovlab qo‘yardi.
Mahalladagi xolalar bolalariga bu mushukka yaqinlashishni qat'iy taqiqlab qo‘yishgan edi – "Kasal-pasal yuqmasin!" deb.
Ammo quloqsiz bolakaylar bu mushukka ozor berishdan zavq olishardi.
Bolalar unga sosiska bo‘lagini ko‘rsatib:
— Ke, Tapochka, shuni yegin! — deb chaqirishardi.
Mushuk yugurib kelganida esa bolalar uning ustidan eski chelakni to‘ntarib qo‘yishardi.
Bolalarning bu qilig‘iga qarab, nega biz shafqatsizmiz? Insonlik o‘ldimi? Nega biz ojizni ezishdan zavq olamiz? — deb o‘ylardim.
Ba'zan kattaroqlar ham bu mushukka ozor berishardi.
Doim portalga "Uy beringlar!" deb xat yozib yuradigan amaki bir kuni bu mushukning ustidan qaynoq suv quyib, hang-hang kulgan edi.
Mushuk og‘riqdan mujmayib, sabr bilan nariga ketardi. Uning ortidan tepishar, tosh otishardi.
Mushuk buni o‘zining hunukligi uchun berilgan jazo deb o‘ylar, odamlarga kechirim so‘raganday qarardi – birgina ko‘zi bilan.
Odamlar hayotdagi butun qiyinchiliklar uchun xuddi shu mushukdan qasos olayotgandek ko‘rinardi.
Bir marta mushuk ovqat so‘rab kimningdir oshxonasiga kirib qolganida, eri Rossiyaga ketib qolgan kelin uning oyog‘ini eshikka qisib, jonini og‘ritdi.
Shundan keyin u cho‘loqlanib yurdi. Oyog‘i sekin bitdi.
Shu-shu, mushuk bu alamzada kelinchakni kechirib, yana unga talpindi.
Mushukning beozorligi, gina saqlamasligi odamlarning unga bo‘lgan shafqatsizligini yanada kuchaytirdi.
Qo‘shnilar buni ko‘rib, zulm porsiyasini oshirishdi.
Hovlidagi daydi itlarni mushuk tarafga qarab quvishdi.
Panjalari lat yegan mushuk tez yugurolmas, kuchuklardan qocha olmasdi.
Men balkonda o‘tirib, itlar changalidagi mushuk faryodini eshitib, yugurib chiqdim.
Bu inson nidosiga o‘xshardi.
Men tayoq olib, itlarni haydab, mushukni qutqardim.
Itlarni gij-gijlagan alkash amakilar tirjayib "Boz ura-a!" deb, badar ketishdi.
"Tapochka" laqabli mushuk qoniga belanib, xirillab yotardi.
Men uni ehtiyotkorlik bilan quchog‘imga olib, uyga olib kirdim.
Balkondagi qamishdan to‘qilgan kursining ustiga qo‘ydim.
Mushuk rahm keladigan darajada qayg‘uli bo‘lib, harakatsiz yotardi.
Birdan o‘ylab qoldim.
Shu mushuk biz emasmi? Urilgan, surilgan, talangan. Irodasi sindirilgan.
Faqat mushuk biz kabi nafratlana olmaydi...
Kursi ustidagi mushuk xirillay boshladi. U xirillagan sari nafasi tiqilib borayotgandi.
Uning boshini silagim keldi, ammo silamadim. Joni og‘rimasin dedim.
Mushuk birdan miyovlamoqchi bo‘lib urindi.
Ha!
U rahm qilgan odamga minnatdorlik bildirish uchun miyovlashga harakat qilar edi.
Joni og‘riyotgan bo‘lsa ham, ko‘rsatilgan mehr uchun tashakkur aytmoqchi edi.
Men uni sekingina kursidan olib, tizzamga qo‘ydim.
U kallasini ko‘tarib, yolg‘iz ko‘zi bilan menga qaradi.
davomi bor ⬇️
Bu hikoya birovning boshqasiga pichoq urgani haqida emas.
Bu hikoya shafqatsizlik jamiyatda normal holatga aylanib qolgani haqida.
HAR BIR TANA IChIDA QALB YaShAYDI
Men hozir yashayotgan dom oldidagi hovlida bir mushuk yurardi. Oddiy, zoti past bir mushuk. Birov erkalamaydigan, balki tepib haydaydigan yaratiq.
Qachondir yomon bolalar uning dumini chopishgan shekilli – yarimtagina dumi bor.
Chap qulog‘i yirtilib, chala bitgan, hunuk bo‘lib qolgan.
Bir ko‘zi lat yegani bois ochilmaydi. U bitta ko‘zi bilan ziyrak nigoh tashlardi atrofga.
Men unga tikilib qarardim. U menga.
Nigohida mo‘ltirash yo‘q edi.
U birgina ko‘zi bilan qaraganda qorachig‘ida qoplon g‘ururi aks etardi.
Aslida bu mushuk odamlardan xafa ko‘rinmasdi. Ginasi yo‘q edi. Ammo negadir odamlar uni sevmasdi.
Barcha mushuklarni "Mosh" yoki "Murka" deb erkalatishsa, uni "Tapochka" deb kamsitishardi.
Har holda bu mushukni yoqimtoy deb bo‘lmasdi. "Tapochka" deb chaqirsang, bir ko‘zi bilan yalt etib qarab, miyovlab qo‘yardi.
Mahalladagi xolalar bolalariga bu mushukka yaqinlashishni qat'iy taqiqlab qo‘yishgan edi – "Kasal-pasal yuqmasin!" deb.
Ammo quloqsiz bolakaylar bu mushukka ozor berishdan zavq olishardi.
Bolalar unga sosiska bo‘lagini ko‘rsatib:
— Ke, Tapochka, shuni yegin! — deb chaqirishardi.
Mushuk yugurib kelganida esa bolalar uning ustidan eski chelakni to‘ntarib qo‘yishardi.
Bolalarning bu qilig‘iga qarab, nega biz shafqatsizmiz? Insonlik o‘ldimi? Nega biz ojizni ezishdan zavq olamiz? — deb o‘ylardim.
Ba'zan kattaroqlar ham bu mushukka ozor berishardi.
Doim portalga "Uy beringlar!" deb xat yozib yuradigan amaki bir kuni bu mushukning ustidan qaynoq suv quyib, hang-hang kulgan edi.
Mushuk og‘riqdan mujmayib, sabr bilan nariga ketardi. Uning ortidan tepishar, tosh otishardi.
Mushuk buni o‘zining hunukligi uchun berilgan jazo deb o‘ylar, odamlarga kechirim so‘raganday qarardi – birgina ko‘zi bilan.
Odamlar hayotdagi butun qiyinchiliklar uchun xuddi shu mushukdan qasos olayotgandek ko‘rinardi.
Bir marta mushuk ovqat so‘rab kimningdir oshxonasiga kirib qolganida, eri Rossiyaga ketib qolgan kelin uning oyog‘ini eshikka qisib, jonini og‘ritdi.
Shundan keyin u cho‘loqlanib yurdi. Oyog‘i sekin bitdi.
Shu-shu, mushuk bu alamzada kelinchakni kechirib, yana unga talpindi.
Mushukning beozorligi, gina saqlamasligi odamlarning unga bo‘lgan shafqatsizligini yanada kuchaytirdi.
Qo‘shnilar buni ko‘rib, zulm porsiyasini oshirishdi.
Hovlidagi daydi itlarni mushuk tarafga qarab quvishdi.
Panjalari lat yegan mushuk tez yugurolmas, kuchuklardan qocha olmasdi.
Men balkonda o‘tirib, itlar changalidagi mushuk faryodini eshitib, yugurib chiqdim.
Bu inson nidosiga o‘xshardi.
Men tayoq olib, itlarni haydab, mushukni qutqardim.
Itlarni gij-gijlagan alkash amakilar tirjayib "Boz ura-a!" deb, badar ketishdi.
"Tapochka" laqabli mushuk qoniga belanib, xirillab yotardi.
Men uni ehtiyotkorlik bilan quchog‘imga olib, uyga olib kirdim.
Balkondagi qamishdan to‘qilgan kursining ustiga qo‘ydim.
Mushuk rahm keladigan darajada qayg‘uli bo‘lib, harakatsiz yotardi.
Birdan o‘ylab qoldim.
Shu mushuk biz emasmi? Urilgan, surilgan, talangan. Irodasi sindirilgan.
Faqat mushuk biz kabi nafratlana olmaydi...
Kursi ustidagi mushuk xirillay boshladi. U xirillagan sari nafasi tiqilib borayotgandi.
Uning boshini silagim keldi, ammo silamadim. Joni og‘rimasin dedim.
Mushuk birdan miyovlamoqchi bo‘lib urindi.
Ha!
U rahm qilgan odamga minnatdorlik bildirish uchun miyovlashga harakat qilar edi.
Joni og‘riyotgan bo‘lsa ham, ko‘rsatilgan mehr uchun tashakkur aytmoqchi edi.
Men uni sekingina kursidan olib, tizzamga qo‘ydim.
U kallasini ko‘tarib, yolg‘iz ko‘zi bilan menga qaradi.
davomi bor ⬇️