Репост из: Azimjon Askarov | Blog
Fikrlash va o‘ylash – shunchaki bilimli bo‘lishdan muhimroq
Har qanday jamiyatda bilim katta qadriyat sanaladi. Bilimli inson – hurmatli inson. Lekin hayotda faqat bilim orqali muvaffaqiyatga erishish imkoniyati cheklangan. Chunki bilim – ma’lumotlarni yig‘ish va eslab qolish jarayoni, xolos. Haqiqiy taraqqiyot, shaxsiy o‘sish va muvaffaqiyatli qarorlar qabul qilish uchun esa fikrlash va tahlil qilish qobiliyati zarur.
Bilim nima?
Bilim – bu ma’lum bir sohadagi faktlar, qoidalar va ma’lumotlarni bilish. Masalan, bir inson tarix, matematika yoki fizika bo‘yicha o‘nlab kitoblarni o‘qishi va ularni yaxshi eslab qolishi mumkin. Lekin bu bilimlar uning hayotda muvaffaqiyatli va ijodiy shaxs bo‘lishiga kafolat bermaydi.
Tasavvur qilaylik, biror muammoli vaziyat yuzaga keldi. Agar inson shunchaki bilimga ega bo‘lsa, u o‘sha sohadagi qoidalarga tayanadi va ko‘pincha tayyor javoblarni izlaydi. Ammo haqiqiy muammolar ko‘pincha standart javoblarga ega bo‘lmaydi. Shu sababli fikrlash qobiliyati odamni bir qadam oldinga olib chiqadi.
Fikrlash nima uchun muhim?
1. Yangi g‘oyalarni yaratish
Faqat ma’lumotga ega bo‘lish insonni yoki innovatsion qilib qo‘ymaydi. Yangi g‘oyalar va echimlar yaratish uchun mavjud bilimlarni tahlil qilish, bir-biri bilan bog‘lash va ularni yangi holatlarga moslashtirish lozim. Masalan, Stiv Jobs texnologiya va san’atni birlashtirib, iPhone kabi innovatsion mahsulotni yaratgan.
2. Tanqidiy fikrlash
Tanqidiy fikrlash insonga har qanday ma’lumotni so‘zsiz qabul qilish emas, balki uni tahlil qilish, manbalarini tekshirish va o‘z xulosasini chiqarish imkonini beradi. Hozirgi axborot asrida yolg‘on ma’lumotlar va manipulyatsiyalar ko‘paygan bir paytda, tanqidiy fikrlash juda muhim.
3. Muammolarni hal qilish
Har kuni biz turli muammolarga duch kelamiz – shaxsiy hayotda, ishda, biznesda. Bu muammolarga tayyor javoblar yo‘q. Fikrlash qobiliyati muammolarni har tomonlama ko‘rib chiqish, ularning sabablarini aniqlash va eng to‘g‘ri echimni topishga yordam beradi.
4. Boshqalarni tushunish va ular bilan muloqot qilish
Insonning dunyoqarashi va munosabatlari fikrlash uslubiga bog‘liq. Faqat bilimli bo‘lish odamni yaxshi rahbar, yaxshi do‘st yoki yaxshi ota-ona qilmaydi. Fikrlash, atrofdagilarning pozitsiyasini tushunish va hurmat qilish qobiliyati mustahkam munosabatlar qurishda asosiy omillardan biridir.
Bilim va fikrlash birgalikda samarali
Albatta, bilim muhim. Lekin uni to‘g‘ri ishlatish uchun fikrlash kerak. Fikrlash bilimga chuqurlik, mantiqiylik va ijodkorlik qo‘shadi. Haqiqiy taraqqiyot va muvaffaqiyat ilm va fikrlash birgalikda ishlaganida ro‘y beradi.
Shuning uchun inson o‘z bilimlarini oshirish bilan bir qatorda, tanqidiy va ijodiy fikrlash qobiliyatini ham rivojlantirishi kerak. Bu nafaqat shaxsiy muvaffaqiyatga, balki jamiyatning ham taraqqiyotiga xizmat qiladi.
Post yoqqan bo’lsa tanishlaringizga ulashing!!!
Har qanday jamiyatda bilim katta qadriyat sanaladi. Bilimli inson – hurmatli inson. Lekin hayotda faqat bilim orqali muvaffaqiyatga erishish imkoniyati cheklangan. Chunki bilim – ma’lumotlarni yig‘ish va eslab qolish jarayoni, xolos. Haqiqiy taraqqiyot, shaxsiy o‘sish va muvaffaqiyatli qarorlar qabul qilish uchun esa fikrlash va tahlil qilish qobiliyati zarur.
Bilim nima?
Bilim – bu ma’lum bir sohadagi faktlar, qoidalar va ma’lumotlarni bilish. Masalan, bir inson tarix, matematika yoki fizika bo‘yicha o‘nlab kitoblarni o‘qishi va ularni yaxshi eslab qolishi mumkin. Lekin bu bilimlar uning hayotda muvaffaqiyatli va ijodiy shaxs bo‘lishiga kafolat bermaydi.
Tasavvur qilaylik, biror muammoli vaziyat yuzaga keldi. Agar inson shunchaki bilimga ega bo‘lsa, u o‘sha sohadagi qoidalarga tayanadi va ko‘pincha tayyor javoblarni izlaydi. Ammo haqiqiy muammolar ko‘pincha standart javoblarga ega bo‘lmaydi. Shu sababli fikrlash qobiliyati odamni bir qadam oldinga olib chiqadi.
Fikrlash nima uchun muhim?
1. Yangi g‘oyalarni yaratish
Faqat ma’lumotga ega bo‘lish insonni yoki innovatsion qilib qo‘ymaydi. Yangi g‘oyalar va echimlar yaratish uchun mavjud bilimlarni tahlil qilish, bir-biri bilan bog‘lash va ularni yangi holatlarga moslashtirish lozim. Masalan, Stiv Jobs texnologiya va san’atni birlashtirib, iPhone kabi innovatsion mahsulotni yaratgan.
2. Tanqidiy fikrlash
Tanqidiy fikrlash insonga har qanday ma’lumotni so‘zsiz qabul qilish emas, balki uni tahlil qilish, manbalarini tekshirish va o‘z xulosasini chiqarish imkonini beradi. Hozirgi axborot asrida yolg‘on ma’lumotlar va manipulyatsiyalar ko‘paygan bir paytda, tanqidiy fikrlash juda muhim.
3. Muammolarni hal qilish
Har kuni biz turli muammolarga duch kelamiz – shaxsiy hayotda, ishda, biznesda. Bu muammolarga tayyor javoblar yo‘q. Fikrlash qobiliyati muammolarni har tomonlama ko‘rib chiqish, ularning sabablarini aniqlash va eng to‘g‘ri echimni topishga yordam beradi.
4. Boshqalarni tushunish va ular bilan muloqot qilish
Insonning dunyoqarashi va munosabatlari fikrlash uslubiga bog‘liq. Faqat bilimli bo‘lish odamni yaxshi rahbar, yaxshi do‘st yoki yaxshi ota-ona qilmaydi. Fikrlash, atrofdagilarning pozitsiyasini tushunish va hurmat qilish qobiliyati mustahkam munosabatlar qurishda asosiy omillardan biridir.
Bilim va fikrlash birgalikda samarali
Albatta, bilim muhim. Lekin uni to‘g‘ri ishlatish uchun fikrlash kerak. Fikrlash bilimga chuqurlik, mantiqiylik va ijodkorlik qo‘shadi. Haqiqiy taraqqiyot va muvaffaqiyat ilm va fikrlash birgalikda ishlaganida ro‘y beradi.
Shuning uchun inson o‘z bilimlarini oshirish bilan bir qatorda, tanqidiy va ijodiy fikrlash qobiliyatini ham rivojlantirishi kerak. Bu nafaqat shaxsiy muvaffaqiyatga, balki jamiyatning ham taraqqiyotiga xizmat qiladi.
Post yoqqan bo’lsa tanishlaringizga ulashing!!!