Islom Karimov boshqaruvidagi Oʻzbekiston gʻoyat ekstraktiv siyosiy va iqtisodiy institutlarga ega boʻlib, kambagʻal mamlakatdir. Aholining taxminan uchdan biri qashshoqlikda umr kechiradi, kishi boshiga oʻrtacha yillik daromad ming AQSH dollari atrofida. Shunga qaramay, rivojlanishning barcha koʻrsatkichlari ham yomon emas. Jahon banki maʼlumotlariga koʻra, bolalarni maktabga qamrab olish darajasi 100 foiz... paxta terimi davrini hisobga olmaganda, albatta. Savodxonlik ham juda yuqori, lekin davlat nafaqat matbuotni nazorat qiladi, balki kitoblarga ham taqiq qoʻyib, internetni senzura baladi. Koʻpchilik aholi paxta terimida kuniga bir necha sent evaziga ishlagan bir paytda, Karimovlar oilasi va 1989 yildan keyin Oʻzbekistonning yangi iqtisodiy va siyosiy elitasiga aylangan sobiq kommunistlar misli koʻrilmagan darajada boylikka erishdi.
Karimovlar oilasi biznes manfaatlarini uning qizi Gulnora boshqaradi va prezidentning vorisi sifatida koʻriladi. Noshaffof va yopiq mamlakatda Karimovlar oilasi qaysi sohalarni nazorat qilishi va kancha daromad topishini hech kim bilmaydi. Lekin Amerikaning “Interspan“ kompaniyasi taqdiri Oʻzbekiston iqtisodiyotida soʻnggi 20 yilda nimalar sodir boʻlganini yaqqol koʻrsatadi. Paxta Oʻzbekistondagi yagona qishloq xoʻjaligi mahsuloti emas, mamlakatning ayrim xududlari iqlimi choy yetishtirish uchun qulay boʻlib, ”Interspan“ bu sohaga sarmoya tikishga qaror qiladi. 2005 yilga kelib kompaniya mahalliy bozorning 30 foizdan ortigʻini nazorat qilardi, ammo keyin kompaniya boshiga mushkulot tushdi. Gulnora choy yetishtirish sohasi istiqbolli ekanini bilardi. Koʻp oʻtmay, ”Interspan"ning mahalliy xodimlarini hibsga olish, kaltaklash va qiynoqqa solish boshlandi. Natijada kompaniya faoliyat koʻrsata olmay qoldi va 2006 yilning avgustida mamlakatdan quvib chiqarildi. Kompaniyaning mol-mulkini Karimovlar oilasining choychilikda kengayib borayotgan biznesi olib qoʻydi. Bu paytga kelib, Gulnoraning bozordagi ulushi bir yil avvalgi 2 foizdan 67 foizga yetdi.
Oʻzbekiston koʻp jihatdan oʻtmishning, unutilgan asrning qoldigʻiga oʻxshaydi. Oʻzbekiston bir oila va uning atrofidagi korchalonlarning mustabid hokimiyati asoratida qolgan, majburiy mehnatga, toʻgʻrirogʻi, bolalarning majburiy mehnatiga asoslangan iqtisodiyotga ega mamlakat. Bundan boshqacha emas. Oʻzbekiston hozirgi kunda ekstraktiv institutlar tufayli tanazzul-ga uchrayotgan mamlakatlarning namunasi va, afsuski, u Armaniston, Ozarbayjon, Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkmaniston singari post-sovet respublikalari bilan juda koʻp umumiyliklarga ega. Bu mamlakat ekstraktiv iqtisodiy va siyosiy institutlar hatto XXI asrda ham benihoya shafqatsiz ekstraktiv shaklga kirishi mumkinligini koʻrsatadi.
#iqtibos
🟢 Mamlakatlar tanazzuli sabablari.
@booktional
Karimovlar oilasi biznes manfaatlarini uning qizi Gulnora boshqaradi va prezidentning vorisi sifatida koʻriladi. Noshaffof va yopiq mamlakatda Karimovlar oilasi qaysi sohalarni nazorat qilishi va kancha daromad topishini hech kim bilmaydi. Lekin Amerikaning “Interspan“ kompaniyasi taqdiri Oʻzbekiston iqtisodiyotida soʻnggi 20 yilda nimalar sodir boʻlganini yaqqol koʻrsatadi. Paxta Oʻzbekistondagi yagona qishloq xoʻjaligi mahsuloti emas, mamlakatning ayrim xududlari iqlimi choy yetishtirish uchun qulay boʻlib, ”Interspan“ bu sohaga sarmoya tikishga qaror qiladi. 2005 yilga kelib kompaniya mahalliy bozorning 30 foizdan ortigʻini nazorat qilardi, ammo keyin kompaniya boshiga mushkulot tushdi. Gulnora choy yetishtirish sohasi istiqbolli ekanini bilardi. Koʻp oʻtmay, ”Interspan"ning mahalliy xodimlarini hibsga olish, kaltaklash va qiynoqqa solish boshlandi. Natijada kompaniya faoliyat koʻrsata olmay qoldi va 2006 yilning avgustida mamlakatdan quvib chiqarildi. Kompaniyaning mol-mulkini Karimovlar oilasining choychilikda kengayib borayotgan biznesi olib qoʻydi. Bu paytga kelib, Gulnoraning bozordagi ulushi bir yil avvalgi 2 foizdan 67 foizga yetdi.
Oʻzbekiston koʻp jihatdan oʻtmishning, unutilgan asrning qoldigʻiga oʻxshaydi. Oʻzbekiston bir oila va uning atrofidagi korchalonlarning mustabid hokimiyati asoratida qolgan, majburiy mehnatga, toʻgʻrirogʻi, bolalarning majburiy mehnatiga asoslangan iqtisodiyotga ega mamlakat. Bundan boshqacha emas. Oʻzbekiston hozirgi kunda ekstraktiv institutlar tufayli tanazzul-ga uchrayotgan mamlakatlarning namunasi va, afsuski, u Armaniston, Ozarbayjon, Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkmaniston singari post-sovet respublikalari bilan juda koʻp umumiyliklarga ega. Bu mamlakat ekstraktiv iqtisodiy va siyosiy institutlar hatto XXI asrda ham benihoya shafqatsiz ekstraktiv shaklga kirishi mumkinligini koʻrsatadi.
#iqtibos
🟢 Mamlakatlar tanazzuli sabablari.
@booktional