Aql mexanizmi 🧠

#kechgi_mutolaa
Dunyo Muhabbatidan Xalos Bo‘lish

Bir kuni Shayx Yusuf Hamadoniy huzuriga bir savdogar kelibdi va shunday debdi:

— Ustoz, men halol savdo bilan shug‘ullanaman, lekin boyligim ortgani sari dunyo ishlariga haddan tashqari bog‘lanib qolmoqdaman. Bu holatdan qanday qutulishim mumkin?

Shayx unga qarab men senga bir hikoya aytib beraman, diqqat bilan tingla debdi.

Boylik va Dunyo Sinovi

Bir vaqtlar bir podshoh bor edi. U nihoyatda boy bo‘lib, dunyodagi barcha quvonch va lazzatlarga ega edi. Ammo u doimo nimadandir xavotirlanar, tinchlik topmas edi. Kunlardan bir kun u donishmand bir qariyaning huzuriga borib so‘rabdi:

— Men butun dunyo boyligiga egaman, lekin baribir yuragimda xotirjamlik yo‘q. Nima qilay?

Donishmand unga bitta uzuk uzatib debdi:

— Bu uzukning ichki tomonida yozuv bor. Sen har safar quvonch yoki qayg‘u paytida uni o‘qi.

Podshoh uzukni olibdi va o‘sha kundan boshlab uni taqib yuribdi. Kunlarning birida u katta yutug‘a erishibdi va uzukdagi yozuvni o‘qibdi:

"Bu ham o‘tib ketadi."

Bir necha yillardan so‘ng, u og‘ir kasal bo‘lib qolibdi. U umidsizlikka tushib, yana uzukdagi yozuvni o‘qibdi:

"Bu ham o‘tib ketadi."

Shunda u angladiki, dunyodagi har bir narsa — boylik.

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish👉 Aql mexanizmi 🧠

#kechgi_mutolaa
Haqiqiy Qanoat

Bir kuni Shayx Abdulqodir Giloniy huzuriga bir kishi kelib debdi:

— Ustoz, men doim ko‘proq boylikka, ko‘proq obro‘ga ega bo‘lishni istayman. Menda bor narsalar menga yetmaydi. Qanoatni qanday topish mumkin?

Shayx unga shunday debdi:

— Men senga bir hikoya aytib beraman, balki undan saboq olarsan.

"Bir vaqtlar bir podshoh bor edi. U juda boy edi, lekin hech qachon mamnunlik his qilmas edi. U har kuni ko‘proq oltin to‘plashni xohlardi. Kunlardan bir kuni u o‘z davlatidagi eng baxtli odamni topib, undan baxt sirini o‘rganishga qaror qilibdi.

Vazirlari izlab, nihoyat, bir kambag‘al dehqonni topibdilar. U juda oddiy hayot kechirar, lekin doim xursand bo‘lib yurardi. Podshoh undan so‘rabdi:

— Sen mendan ming karra kambag‘alsan, lekin mendan baxtli ko‘rinasan. Bu qanday bo‘lishi mumkin?

Dehqon javob beribdi:

— Ey podshoh, men Alloh bergan narsaga shukr qilaman. Och qolsam ham, boriga qanoat qilaman. Men boylik orqasidan quvmayman, shuning uchun men doim tinch va baxtliman.

Podshoh bu so‘zlarni eshitib, o‘zini noxush his qilibdi. U tushunibdi: qancha ko‘p boylik orttirsa ham, hech qachon qanoat topa olmagan edi".

Shayx Abdulqodir Giloniy kishi bilan suhbatni davom ettirib shunday debdi:

— Farzandim, qanoat boylik emas, balki qalbning holatidir. Agar sen Alloh bergan narsaga shukr qilsang, qashshoqlikda ham baxtli bo‘lasan. Lekin qanoatsiz odam dunyoning barcha boyligini yig‘sa ham, hech qachon to‘ymaydi.

"Qanoatli inson eng boy kishidir, ochko‘z esa eng kambag‘alidir."

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish👉 Aql mexanizmi 🧠

#kechgi_mutolaa
Haqiqiy Tavakkul

Bir kuni Shayx Junayd Bag‘dodiy huzuriga bir kishi kelib shunday debdi:

— Ustoz, men Allohga tavakkul qilishni istayman, lekin ba’zan xavotir va qo‘rquv meni tark etmaydi. Haqiqiy tavakkul qanday bo‘ladi?

Shayx unga javob bermay, uni o‘zi bilan safarga olib chiqibdi. Yo‘lda ketayotib, ular och qolibdilar. U kishi Shayxdan so‘rabdi:

— Ustoz, och qoldik, taom qayerdan topamiz?

Shayx Junayd Bag‘dodiy jilmayib debdi:

— Sabrlik bo‘l, Alloh rizq beruvchi.

Birozdan so‘ng, ular bir joyga yetib kelishibdi va u yerdagi bir kishining ularni mehmon qilayotganini ko‘ribdilar. Ular taom yeb bo‘lgach, safarni davom ettirishibdi. Bir necha kun o‘tgach, yana och qolibdilar. Ammo bu safar hech kim ularga yordam bermabdi.

Shayxning hamrohi sabrsizlik bilan so‘rabdi:

— Ustoz, avval ham och qolgandik, lekin keyin Alloh rizq yubordi. Hozir esa hech qanday yordam yo‘q.

Shayx Junayd Bag‘dodiy unga qarab debdi:

— Farzandim, haqiqiy tavakkul shuki, sen faqat yaxshi paytlarda emas, sinov paytida ham Allohga ishonishing lozim. Alloh har doim bandalariga rizq beradi, lekin ba’zan ularni sinab ko‘radi. Agar tavakkuling chin bo‘lsa, och qolsang ham, qiyinchilikda ham, Allohga ishonching so‘nmaydi.

Shayx Junayd Bag‘dodiy shogirdiga shunday nasihat qilibdi.

— Tavakkul – faqat Allohdan keladigan yaxshiliklarga umid bog‘lash emas, balki har qanday holatda ham Allohga ishonchda sobit bo‘lishdir. Kim tavakkulni chin dildan qabul qilsa, u hech qachon xavotir va qo‘rquvga berilmaydi.

"Haqiqiy tavakkul – Allohning har qanday hikmatiga rozi bo‘lishdir."

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish👉 Aql mexanizmi 🧠

#ibrat

Kunlardan bir kuni ustoz o‘quvchi ayollarga:
— Ey qizlarim, bugun men sizlar bilan savol-javob tariqasida bir aqlni sinovchi o‘yin o‘ynamoqchiman. Agar orangizda kim birinchi bo‘lib bunda qatnashmoqchi bo‘lsa, iltimos, doskaga chiqsin! - deya ularning bilimini sinamoqchi bo‘ldi.
  
Bir payt o‘quvchi ayollardan biri o‘z xohishi bilan doskaga chiqadi. Shunda ustoz doskaga chiqqan o‘quvchi ayolga:
— Senga yaqin bo‘lgan yigirmata insonni doskaga yoz! - deydi. O‘sha ayol birma-bir o‘ziga yaqin insonlarni doskaga yoza boshlaydi: "Otam, onam, turmush o‘rtog‘im, bolalarim..." xullas yigirmata insonni misol qilib yozadi.
— Endi bu yigirmatasini ichidan ikki kishini o‘chirgin! - deydi ustoz.

Ayol ikki kishini bu ro‘yxatdan o‘chiradi. Shunda ustoz:
— Endi qolganlar ichidan yana to‘rt kishini o‘chirgin!H- deydi.
  
Shunday qilib birma-bir o‘chiraverib doskada faqat to‘rt kishining ismini qoldiradi. Bular: ota, ona, turmush o‘rtoq va farzandlar...
  
Shunda butun sinf jimjit bo‘lib, bu hech qanday o‘yin emasligini anglagancha o‘ylanib qolishadi. Shunda ustoz:
— Yana ikki kishini shu ro‘yxatingdan o‘chir! - deya buyruq beradi.
  
Shunda o‘quvchi ayol qaysi birini o‘chirishga ikkilanib turardi. Ko‘z yoshlari bilan ota-onani bu ro‘yxatdan o‘chiradi. O‘chiradi-yu ko‘z yoshlarini tiyib turolmasdan o‘ksib yig‘lab yuboradi. Buni kuzatib turgan boshqa ayollar ham xayolida nimalarnidir o‘tkazgancha ustozni keyingi savolini kutib turishadi. Doskada esa turmush o‘rtoq va farzand yozilgan turardi, xolos. Shunda ustoz:
— Qani, yana bir kishini bu ro‘yxatdan o‘chirgin! - deya buyruq beradi.

Shunda bu ayol yanayam qattiqroq yig‘lay boshlaydi. Ustoz esa bu holatga parvo qilmasdan:
— Men senga yana bir kishini bu ruyxatdan o‘chirgin dedim! - deya gapini takrorlaydi.
  
Shunda ayol doskaga yaqinlashib ming bir o‘ksik yig‘i bilan o‘z farzandlarini bu ruyxatdan o‘chiradi. Doskada esa yolg‘iz turmush o‘rtog‘i ismi qoladi. Keyin ustoz unga:
— Qani, menga aytchi, ota-onang seni dunyoga keltirdi, ne-ne azoblar bilan katta qildi, lekin sen ularning ismlarini o‘chirding. Va oxirida senga aziz bo‘lgan farzanding ismini ham o‘chirding. Oxir-oqibat yolg‘iz turmush o‘rtog‘ingni tanlading. Buni qanday izohlaysan? - deya undan so‘radi.
  
Ayol o‘quvchi esa ko‘z yoshlarini ro‘moliga artib, shunday javob berdi.
— Ota-ona - bu Allohning takdiri, kuni kelib ular vafot etadilar. Farzandlar esa katta bo‘lgach uylanishadi, turmushga chiqishadi. Va oyoqqa turgach turli bahonalar bilan mendan uzoqlashadi. Men bilan bir umr birga qoladigan inson bu mening turmush o‘rtog‘im, - deya javob berdi. Uning bunday javobini hech kim kutmagandi.

©️Konspektor

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish👉 Aql mexanizmi 🧠

#kechgi_mutolaa

Yurak Pokizaligi

Bir kuni Shayx Bahovuddin Naqshband huzuriga bir kishi kelib, shunday debdi:

— Ustoz, men ibodat qilaman, lekin ba’zan qalbimda g‘azab, hasad yoki g‘urur paydo bo‘lib qoladi. Bunday holatlardan qanday qutulishim mumkin?

Shayx unga bir qarab, jilmayibdi va debdi:

— Men senga bir voqeani aytib beray, balki undan foydali xulosa chiqararsan.

Ko‘ngilni Tozalashning Hikmati

Bir kun bir shogird Shayx Bahovuddin Naqshband huzuriga kelib shikoyat qilidi:

— Ustoz, men daryo bo‘yida har kuni tahorat olaman, lekin baribir qalbim xotirjamlik topmayapti.

Shayx undan so‘rabdi:

— Daryoga qaragansanmi? Suv tiniqmi?

— Ha, ustoz, suv juda tiniq.

— U holda idishingni olib, undan suv ol.

Shogird daryodan suv oldi, lekin idish ichidagi suv loy bo‘lib qolibdi. U hayrat bilan debdi:

— Ustoz, daryodagi suv tiniq edi, lekin idish ichida loy bo‘lib qoldi.

Shayx tabassum bilan debdi:

— Qalbing ham shunday, farzandim. Daryo Allohning rahmatiga o‘xshaydi. Agar qalbing toza bo‘lsa, daryodagi suv kabi tiniq bo‘ladi. Lekin agar qalbing g‘azab, hasad va g‘urur bilan to‘lsa, olgan ilming ham foyda bermaydi. Chunki idish loy bo‘lsa, tiniq suv ham loylanadi.

Shayx shogirdiga debdi:

— Agar qalbingni poklamoqchi bo‘lsang, uni hasad va g‘azabdan tozalash kerak. Har kuni nafaqat badaningni, balki qalbingni ham pokla. Kim qalbini poklasa, Alloh uni o‘z huzuriga yaqin qiladi.

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish👉 Aql mexanizmi 🧠

#kechgi_mutolaa

To‘g‘rilikning Qadrini Anglash

Shayx Ahmad Yassaviy tasavvuf yo‘lida adolat va halollikning eng muhim jihatlaridan biri ekanini ta’kidlaganlar. Bir kuni shogirdlaridan biri u kishidan so‘rabdi:

— Ustoz, men har doim rost gapirishga harakat qilaman, lekin ba’zan rost gapirganda odamlar mendan xafa bo‘lishadi yoki muammoga duch kelaman. Rostgo‘ylikni saqlashning iloji bormi?

Shayx jilmayib debdi:

— O‘g‘lim, men senga to‘g‘rilikning qanchalik muhim ekanini ko‘rsatadigan bir hikoya aytib beraman.

To‘g‘ri So‘zning Barakasi

Bir vaqtlar bir yigit yashar edi. U juda halol va rostgo‘y inson bo‘lib, hech qachon yolg‘on so‘zlamas edi. Lekin u hayotda qiyinchiliklarga duch kelardi. Chunki ba’zan odamlar yolg‘on orqali o‘z manfaatlarini himoya qilardi, lekin u bunday qilishni istamas edi.

Kunlarning birida yigit katta shaharga borishga qaror qilibdi. Yo‘lda esa bir guruh bosqinchilar uni to‘xtatibdi. Ular undan shunday so‘rashibdi:

— Senda oltin yoki qimmatbaho buyumlar bormi?

Yigit rostgo‘ylikni o‘ylab, cho‘ntagidagi oltinni ko‘rsatibdi:

— Ha, menda bor. Mana, cho‘ntagimda.

Bosqinchilar bu gapga hayron bo‘lishibdi. Ulardan biri kulib debdi:

— Hech kim bizga shunchaki o‘z boyligini ko‘rsatmaydi. Nega sen bunday qilding?

Yigit javob beribdi:

— Mening ustozim menga har doim rost gapirishni o‘rgatgan. Men rostgo‘y bo‘lishni va hech qachon yolg‘on so‘zlamaslikni niyat qilganman.

Bosqinchilarning yetakchisi bu gapdan hayratga tushibdi. U chuqur o‘ylanib, shunday debdi:

— Biz butun umrimiz davomida yolg‘on, aldov va zulm bilan kun kechirdik. Lekin bu yigit bizdan qo‘rqmay, o‘zining halolligini saqlab qoldi. Agar u bizdan qo‘rqmay, Alloh yo‘lida rost gapirsa, biz ham hayotimizni o‘zgartirishimiz kerak.

Shundan so‘ng bosqinchilar o‘z yo‘llaridan qaytishibdi va ularning rahbari yigit bilan birga Shayx Ahmad Yassaviy huzuriga borib, tavba qilibdi.

Shayx Ahmad Yassaviy bu hikoyani tugatgach, shogirdiga shunday debdi:

— To‘g‘rilik va rostgo‘ylik odamga ba’zan qiyinchilik olib kelishi mumkin, lekin oxir-oqibat u seni to‘g‘ri yo‘lga yetaklaydi. Alloh har doim rostgo‘ylarga baraka beradi va ularni najotga chiqaradi.

"To‘g‘rilik elga to‘g‘ri yo‘l, yolg‘on esa o‘z egasini yo‘q qiladi."

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish👉 Aql mexanizmi 🧠

Ayollar shu to’rt narsada erkakdan kam bo’lishi kerak. Aks holda, erni kamsitadi va haqorat qiladi. To’rt xusus budir:
1. Ayolning yoshi.
2. Bo’yi.
3. Moli.
4. Nasabi.

Quidagi to’rt xususda esa xotinlar erkaklardan ziyoda bo’lishlari kerak:
1. Go’zalligi.
2. Adabi.
3. Taqvosi.
4. Fe’li-ho’yi va xulq-atvori.

📚Imom G’azzoliy. “Uylanish odobi”.

Yaqinlarga ulashib qo’ying!📬

Obuna bo’lish 👉 Aql mexanizmi 🧠