🔬 Asoslarning pH qiymatini qanday aniqlash mumkin?
Asoslar eritmada OH⁻ ionlarini hosil qiladi va ularning kuchliligi pH orqali baholanadi. Asoslarning pH qiymati har doim 7 dan katta bo‘ladi. pH qanchalik yuqori bo‘lsa, asos shunchalik kuchli hisoblanadi.
📊 Asoslarning pH shkalasi:
✅ Kuchsiz asoslar: pH ≈ 7-9 (masalan, ammoniy gidroksid NH₄OH, magniy gidroksid Mg(OH)₂)
✅ O‘rtacha asoslar: pH ≈ 9-11 (masalan, kalsiy gidroksid Ca(OH)₂)
✅ Kuchli asoslar: pH ≈ 11-14 (masalan, natriy gidroksid NaOH, kaliy gidroksid KOH)
📌 Asoslarning pH ni aniqlash usullari
1️⃣ Indikatorlar yordamida
🔹 Lakmus qog‘ozi – Ishqoriy eritmalarda ko‘k tusga kiradi.
🔹 Metiloranj – Ishqor ta’sirida sariq rangga o‘tadi.
🔹 Fenolftalein – Ishqoriy eritmada pushti yoki qizil tus hosil qiladi.
2️⃣ pH metr yordamida
Bu elektron qurilma OH⁻ ionlar konsentratsiyasini aniqlaydi va ekranda pH qiymatini ko‘rsatadi. Bu aniq va ishonchli usul hisoblanadi.
3️⃣ Matematik hisoblash usuli
Asosning pH qiymatini hisoblash uchun pOH = -log [OH⁻] formulasi ishlatiladi. So‘ngra, pH = 14 - pOH orqali aniq natija topiladi.
Masalan:
✅ Agar eritmada OH⁻ = 0.001 mol/L bo‘lsa:
pOH = -log(0.001) = 3
pH = 14 - 3 = 11 (kuchli asos)
✅ Agar eritmada OH⁻ = 10⁻⁶ mol/L bo‘lsa:
pOH = -log(10⁻⁶) = 6
pH = 14 - 6 = 8 (kuchsiz asos)
📌 Xulosa
Asoslarning pH qiymati turli usullar bilan aniqlanishi mumkin. Agar oddiy sinov kerak bo‘lsa, indikatorlar ishlatiladi, aniqroq natija uchun esa pH metr yoki matematik hisoblash qo‘llaniladi.
Siz yana qaysi eritmalarning pH ini bilishni xohlaysiz? 🔬😊
📌 Kimyo fani o‘qituvchisi: Javoxir Zoirovich
📢 @chem_expert
Asoslar eritmada OH⁻ ionlarini hosil qiladi va ularning kuchliligi pH orqali baholanadi. Asoslarning pH qiymati har doim 7 dan katta bo‘ladi. pH qanchalik yuqori bo‘lsa, asos shunchalik kuchli hisoblanadi.
📊 Asoslarning pH shkalasi:
✅ Kuchsiz asoslar: pH ≈ 7-9 (masalan, ammoniy gidroksid NH₄OH, magniy gidroksid Mg(OH)₂)
✅ O‘rtacha asoslar: pH ≈ 9-11 (masalan, kalsiy gidroksid Ca(OH)₂)
✅ Kuchli asoslar: pH ≈ 11-14 (masalan, natriy gidroksid NaOH, kaliy gidroksid KOH)
📌 Asoslarning pH ni aniqlash usullari
1️⃣ Indikatorlar yordamida
🔹 Lakmus qog‘ozi – Ishqoriy eritmalarda ko‘k tusga kiradi.
🔹 Metiloranj – Ishqor ta’sirida sariq rangga o‘tadi.
🔹 Fenolftalein – Ishqoriy eritmada pushti yoki qizil tus hosil qiladi.
2️⃣ pH metr yordamida
Bu elektron qurilma OH⁻ ionlar konsentratsiyasini aniqlaydi va ekranda pH qiymatini ko‘rsatadi. Bu aniq va ishonchli usul hisoblanadi.
3️⃣ Matematik hisoblash usuli
Asosning pH qiymatini hisoblash uchun pOH = -log [OH⁻] formulasi ishlatiladi. So‘ngra, pH = 14 - pOH orqali aniq natija topiladi.
Masalan:
✅ Agar eritmada OH⁻ = 0.001 mol/L bo‘lsa:
pOH = -log(0.001) = 3
pH = 14 - 3 = 11 (kuchli asos)
✅ Agar eritmada OH⁻ = 10⁻⁶ mol/L bo‘lsa:
pOH = -log(10⁻⁶) = 6
pH = 14 - 6 = 8 (kuchsiz asos)
📌 Xulosa
Asoslarning pH qiymati turli usullar bilan aniqlanishi mumkin. Agar oddiy sinov kerak bo‘lsa, indikatorlar ishlatiladi, aniqroq natija uchun esa pH metr yoki matematik hisoblash qo‘llaniladi.
Siz yana qaysi eritmalarning pH ini bilishni xohlaysiz? 🔬😊
📌 Kimyo fani o‘qituvchisi: Javoxir Zoirovich
📢 @chem_expert