RAAS Ingibitorlari: ACE Ingibitorlari
Angiotenzin Konvertlovchi Ferment (ACE) Ingibitorlari
Enalapril, Lisinopril, Ramipril, Kaptopril, Benazepril
● Arterial gipertenziya: qon bosimini tushirish.
● Diabet bilan bog‘liq buyrak himoyasi (I va II tip):Arterial gipertenziya mavjud bo‘lsa.
Mikroalbuminuriya yoki proteinuriya (≥ 300 mg/g dan ortiq bo‘lsa).
● Koronar yurak kasalligi va yurak yetishmovchiligi:Yurak mushaklarini himoyalab, umrni uzaytiradi.
● Miyokard infarkti (yurak xuruji)dan keyingi reabilitatsiyada yordam beradi.
● Nodiabetik surunkali buyrak kasalligi (proteinuriya mavjud bo‘lsa).
● Sistemik skleroz bilan bog‘liq gipertonik xuruj – buyrak yetishmovchiligi xavfi mavjud bo‘lsa ham ACE ingibitorlari qo‘llanadi.
● ACE ingibitorlari angiotenzin I ni angiotenzin II ga aylantiruvchi fermentni ingibitsiyalaydi, natijada:
● Angiotenzin II kamayadi: qon tomirlari kengayadi va qon bosimi tushadi.
● Aldosteron pasayadi: Na+ va suv kamroq qayta so‘riladi, bu esa bosimni pasaytiradi.
● Efferent arteriyalar kengayadi: buyraklarda qon oqimi yaxshilanadi va GFR pasayadi.
● Bradikinin parchalanishi kamayadi: bu tomirlarni kengaytirib, qon bosimini tushiradi.
Buyrak kasalliklari rivojlanishini sekinlashtirish: intraglomerulyar bosimni pasaytirib, buyrak shikastlanishini kamaytiradi.
Yurak xuruji va gipertenziyadan keyingi reabilitatsiya: yurak mushaklarining qayta shikastlanishini oldini oladi.
● Quruq yo‘tal: bradikinin ortishi natijasida kelib chiqadi. Agar yo‘tal bezovta qilsa, ARB ga o‘tish tavsiya etiladi.
● Angioedema: ba’zi bemorlarda bradikinin ortishi sabab yuzda shish paydo bo‘lishi mumkin.
● Giperkalemiya: kaliy darajasi oshishi ehtimoli bor.
● Buyrak faoliyatining yomonlashishi: ba’zi bemorlarda GFR pasayishi va kreatinin ortishi kuzatiladi.
● Gipotoniya: qon bosimi keskin pasayib ketishi mumkin.
● Teratogenlik: homilada buyrak shikastlanishi xavfi bor, homiladorlikda tavsiya qilinmaydi.
Foydalanishda muhim eslatma: ACE ingibitorlari bilan davolashda muntazam ravishda qon bosimi va kaliy darajasini tekshirib turish kerak, chunki ular nojo‘ya ta’sirlarga sabab bo‘lishi mumkin.
@Space_Med
Angiotenzin Konvertlovchi Ferment (ACE) Ingibitorlari
Dori nomlari
Enalapril, Lisinopril, Ramipril, Kaptopril, Benazepril
Asosiy Ko‘rsatmalar:
● Arterial gipertenziya: qon bosimini tushirish.
● Diabet bilan bog‘liq buyrak himoyasi (I va II tip):Arterial gipertenziya mavjud bo‘lsa.
Mikroalbuminuriya yoki proteinuriya (≥ 300 mg/g dan ortiq bo‘lsa).
● Koronar yurak kasalligi va yurak yetishmovchiligi:Yurak mushaklarini himoyalab, umrni uzaytiradi.
● Miyokard infarkti (yurak xuruji)dan keyingi reabilitatsiyada yordam beradi.
● Nodiabetik surunkali buyrak kasalligi (proteinuriya mavjud bo‘lsa).
● Sistemik skleroz bilan bog‘liq gipertonik xuruj – buyrak yetishmovchiligi xavfi mavjud bo‘lsa ham ACE ingibitorlari qo‘llanadi.
Qanday ta’sir qiladi?
● ACE ingibitorlari angiotenzin I ni angiotenzin II ga aylantiruvchi fermentni ingibitsiyalaydi, natijada:
● Angiotenzin II kamayadi: qon tomirlari kengayadi va qon bosimi tushadi.
● Aldosteron pasayadi: Na+ va suv kamroq qayta so‘riladi, bu esa bosimni pasaytiradi.
● Efferent arteriyalar kengayadi: buyraklarda qon oqimi yaxshilanadi va GFR pasayadi.
● Bradikinin parchalanishi kamayadi: bu tomirlarni kengaytirib, qon bosimini tushiradi.
Asosiy Foydalari:
Buyrak kasalliklari rivojlanishini sekinlashtirish: intraglomerulyar bosimni pasaytirib, buyrak shikastlanishini kamaytiradi.
Yurak xuruji va gipertenziyadan keyingi reabilitatsiya: yurak mushaklarining qayta shikastlanishini oldini oladi.
Nojo‘ya Ta’sirlar:
● Quruq yo‘tal: bradikinin ortishi natijasida kelib chiqadi. Agar yo‘tal bezovta qilsa, ARB ga o‘tish tavsiya etiladi.
● Angioedema: ba’zi bemorlarda bradikinin ortishi sabab yuzda shish paydo bo‘lishi mumkin.
● Giperkalemiya: kaliy darajasi oshishi ehtimoli bor.
● Buyrak faoliyatining yomonlashishi: ba’zi bemorlarda GFR pasayishi va kreatinin ortishi kuzatiladi.
● Gipotoniya: qon bosimi keskin pasayib ketishi mumkin.
● Teratogenlik: homilada buyrak shikastlanishi xavfi bor, homiladorlikda tavsiya qilinmaydi.
Foydalanishda muhim eslatma: ACE ingibitorlari bilan davolashda muntazam ravishda qon bosimi va kaliy darajasini tekshirib turish kerak, chunki ular nojo‘ya ta’sirlarga sabab bo‘lishi mumkin.
@Space_Med