Yer harorati yildan-yilga ortib bormoqda, muzliklar eriyapti, iqlim tobora o‘zgaryapti… Lekin kutilmagan joydan shov-shuvli taklif paydo bo‘ldi: olamshumul yadroviy portlash yordamida global isishni yuzlab yillarga kechiktirish. Bu reja oddiy emas – 81 gigatonna (!) quvvatga ega yadroviy portlash rejalashtirilgan! Bu shu paytgacha insoniyat tomonidan amalga oshirilgan barcha yadroviy sinovlardan minglab barobar qudratli. Yadro qurolini portlatish joyi esa Janubiy okeandagi Kerguyelen platosi, ya’ni tubsiz okean qa’rida yotgan ulkan bazalt jinslari bo‘ladi. Maqsad – kuchli yadroviy portlash orqali bazalt jinslarini maydalash. Chunki bazalt atmosferadagi karbonat angidrid bilan reaksiyaga kirishib, uni yutish xususiyatiga ega. Lekin bu tabiiy jarayon juda sekin kechadi. Olimlarning hisob-kitobiga ko‘ra, agar bazaltni sun’iy ravishda maydalab, ulkan miqdorda karbonat angidrid bilan aloqa qilishiga sharoit yaratib berilsa, global isish jarayonini yuzlab yillarga ortga surish mumkin bo‘ladi. Bunga qancha mablag‘ kerak? Atigi 10 milliard dollar. Ammo buning evaziga insoniyat 100 trillion dollarlik potentsial zarardan qutulishi mumkin.

Ammo, savollar tug‘iladi:
— Okean va ekotizimga qanday ta’sir qiladi?
— Portlash sayyoraning tektonik holatiga zarar yetkazmaydimi?
— Bunday ulkan yadroviy kuchni boshqarish imkoni bormi?

Ba’zi olimlar bu rejani inqilobiy deb baholamoqda, boshqalari esa “insoniyat o‘z qo‘li bilan yana bir falokatga yo‘l ochmoqda” deb xavotir bildirmoqda. Agar loyiha amalga oshsa, bu insoniyat tarixidagi eng katta tajriba bo‘ladi. Shu bois hozircha bahs-munozaralar avjida…