Бир тола ёғду..
Тонг саҳардан жиринглаган қўнғироқ Ботирни шошириб қўйди.
Уйқусираганча ёстиғи тагидан телефонини олиб қараётганда сукунатни ёриб, яна жаранглаган овоз уйқусини буткул ўчириб юборди.
Юраги ҳапқириб телефонини олди:
— Алло?..
— Ботиржон... — онасининг синиқ овози оёғининг учигача электр токи ўтгандек таъсир қилди, бутун танаси қулоққа айланди.
— Ойи... тинчликми? — деди салом беришни ҳам унутиб.
Ойиси жавоб бериш ўрнига ҳиқиллаб йиғлай бошлади.
— Ойи?! Нима бўлди? Нега йиғлаяпсиз? — юраги ёмон хабарни сезган Ботирнинг овози титраб кетди.
— Опанг... Опанг оғирлашиб қолди... — онаси уввос тортиб юборгач, оёғи остида ер лопиллаб кетгандек бўлди.
У ич-ичидан шошилиш кераклигини сезар, лекин нима қилишни билмай у хонадан бу хонага зир югурарди.
Кейин ошхона ўртасида тўхтаб, хаёлини бир жойга йиғмоқчидек бошини чангаллади. Ошхона ивирсиб ётар, ювилмаган идишлар, товада қотиб қолган макарон, бир стол бўлиб ёйилиб ётган овқату мева қолдиқлари кўзига балодек кўриниб кетди.
Бир ҳафтадан буён аразлаб онасиникида юрган хотинини эслаб, аламдан оёғи тагидаги стулни қаттиқ тепди. Шовқин билан ағанаган стул икки айланиб, музлаткичга урилиб тўхтади.
Оғриган оёғини ушлаб ўзини креслога ташлаган Ботир ўзига ўзи гапирди: “Ўзингни қўлга ол!
Ҳозир ваҳиманинг вақти эмас. Нафиса билан кейин, алоҳида гаплашасан!”
Шундан сўнг у уйни гир айланиб кийинди, гоҳ калити, гоҳ пулини олмагани эсига тушиб, остонадан икки марта қайтишига тўғри келди.
Соат эрталабки тўртлиги учун кўчалар кимсасиз бўлса-да, машинасини учириб кетаётган Ботирга Тошкентдан Чирчиққача бўлган масофа бир умрга чўзилгандек бўлди.
“Опажон, мен боргунча ўлиб қолманг... жон опажон...” — у гоҳ-гоҳида йўлни кўришга халақит қилаётган кўз ёшларини артиб, тезликни янада оширарди.
Масофа чўзилганига диққати ошиб турганда унга хаёллари ёрдамга келди...
Оилада катта фарзанд бўлган Назира турмушидан ёлчимади.
Ботир эсини танибдики, опасининг гоҳ кўзи кўкариб, гоҳ қўли ёки қовурғаси синиб юрарди. Йиғлаб онасига дард айтиб ўтирганига бир неча марта Ботирнинг кўзи тушган. Опасига ота уйига аразлаб келиш ҳам мумкин эмасди.
Дадаси “Қизи эридан ажрашибди деган гапни кўтармайман!
Ажрашишни хаёлига ҳам келтирма, чидайсан!” дея чўрткесарлик билан ҳукм ўқигани сабаб ёш боладек содда, беозор Назира йиғлаб-йиғлаб, болаларини еткалаб яна қайтиб кетарди.
Ботир опасига жуда ачинар, ич-ичидан “Мен ҳеч қачон хотинимни урмайман”, деб ўзига-ўзи онт ичарди.
Ботир улғайгач, поччаси унинг ҳайбатидан бироз чўчийдиган бўлди.
У бор давраларда кекирдагини чўзиб гапиролмасди. Ботир ўқиб, уйланиб Тошкентда яшай бошлагач, почча яна қилиқ чиқарди. Энди хотинига қўшиб болаларини ҳам калтаклайдиган бўлди.
Ботир охирги марта онасининг туғилган кунига борганида опасининг оёғи гипсланган ҳолда, қўлтиқтаёқда кириб келганини кўриб, дунё кўзига тор кўринди. Ўшанда жаҳл устида рулда ўтирган поччасига ташланганда ота-онаси зўрға ажратиб олишган. Муштумзўр эр эса машинасини учириб қочиб қолганди.
Дадаси Ботирни тинчлантираётган паллада онаси ошхонада туриб қизини койиётгани қулоғига чалинган. “Шу бугун келмасанг, нима бўларди?
Укангнинг феълини биласан-ку!”.
— Ботир ишдан чиқиб кечроқ келса керак деб ўйлабман... — опасининг айбдорона овози эшитилди.
— У келгунча тезда сизни табриклаб кетай дегандим...
— Э-э... сенларнинг ғалвангдан кун кўрмай ўлиб кетарканман-да,— деди онаси ғудраниб.
— Ойижон, кечиринг, туғилган кунингизда кўнглингизни қоп-қора қилдим...
Ботирнинг юраги туз сепгандек ачишди. Шу воқеагаям икки ой бўлипти.
Бу орада Ботир ота-онасидан бир неча марта опасининг ҳолини сўради.
Дадаси “Сен уларнинг оиласига аралашма, ўзлари келишиб олишади.
Эр-хотиннинг ўртасига эсини еган тушади. Ҳадеб опангникига бораверма, биласан, поччанг сени ёқтирмайди”, деб койиб берди.
Ўн кун олдин Тошкентга меҳмонга келган онасини кузатаётиб Ботир “Опамга бериб қўйинг, ками кўстига яратар” деб пул узатди......
Тонг саҳардан жиринглаган қўнғироқ Ботирни шошириб қўйди.
Уйқусираганча ёстиғи тагидан телефонини олиб қараётганда сукунатни ёриб, яна жаранглаган овоз уйқусини буткул ўчириб юборди.
Юраги ҳапқириб телефонини олди:
— Алло?..
— Ботиржон... — онасининг синиқ овози оёғининг учигача электр токи ўтгандек таъсир қилди, бутун танаси қулоққа айланди.
— Ойи... тинчликми? — деди салом беришни ҳам унутиб.
Ойиси жавоб бериш ўрнига ҳиқиллаб йиғлай бошлади.
— Ойи?! Нима бўлди? Нега йиғлаяпсиз? — юраги ёмон хабарни сезган Ботирнинг овози титраб кетди.
— Опанг... Опанг оғирлашиб қолди... — онаси уввос тортиб юборгач, оёғи остида ер лопиллаб кетгандек бўлди.
У ич-ичидан шошилиш кераклигини сезар, лекин нима қилишни билмай у хонадан бу хонага зир югурарди.
Кейин ошхона ўртасида тўхтаб, хаёлини бир жойга йиғмоқчидек бошини чангаллади. Ошхона ивирсиб ётар, ювилмаган идишлар, товада қотиб қолган макарон, бир стол бўлиб ёйилиб ётган овқату мева қолдиқлари кўзига балодек кўриниб кетди.
Бир ҳафтадан буён аразлаб онасиникида юрган хотинини эслаб, аламдан оёғи тагидаги стулни қаттиқ тепди. Шовқин билан ағанаган стул икки айланиб, музлаткичга урилиб тўхтади.
Оғриган оёғини ушлаб ўзини креслога ташлаган Ботир ўзига ўзи гапирди: “Ўзингни қўлга ол!
Ҳозир ваҳиманинг вақти эмас. Нафиса билан кейин, алоҳида гаплашасан!”
Шундан сўнг у уйни гир айланиб кийинди, гоҳ калити, гоҳ пулини олмагани эсига тушиб, остонадан икки марта қайтишига тўғри келди.
Соат эрталабки тўртлиги учун кўчалар кимсасиз бўлса-да, машинасини учириб кетаётган Ботирга Тошкентдан Чирчиққача бўлган масофа бир умрга чўзилгандек бўлди.
“Опажон, мен боргунча ўлиб қолманг... жон опажон...” — у гоҳ-гоҳида йўлни кўришга халақит қилаётган кўз ёшларини артиб, тезликни янада оширарди.
Масофа чўзилганига диққати ошиб турганда унга хаёллари ёрдамга келди...
Оилада катта фарзанд бўлган Назира турмушидан ёлчимади.
Ботир эсини танибдики, опасининг гоҳ кўзи кўкариб, гоҳ қўли ёки қовурғаси синиб юрарди. Йиғлаб онасига дард айтиб ўтирганига бир неча марта Ботирнинг кўзи тушган. Опасига ота уйига аразлаб келиш ҳам мумкин эмасди.
Дадаси “Қизи эридан ажрашибди деган гапни кўтармайман!
Ажрашишни хаёлига ҳам келтирма, чидайсан!” дея чўрткесарлик билан ҳукм ўқигани сабаб ёш боладек содда, беозор Назира йиғлаб-йиғлаб, болаларини еткалаб яна қайтиб кетарди.
Ботир опасига жуда ачинар, ич-ичидан “Мен ҳеч қачон хотинимни урмайман”, деб ўзига-ўзи онт ичарди.
Ботир улғайгач, поччаси унинг ҳайбатидан бироз чўчийдиган бўлди.
У бор давраларда кекирдагини чўзиб гапиролмасди. Ботир ўқиб, уйланиб Тошкентда яшай бошлагач, почча яна қилиқ чиқарди. Энди хотинига қўшиб болаларини ҳам калтаклайдиган бўлди.
Ботир охирги марта онасининг туғилган кунига борганида опасининг оёғи гипсланган ҳолда, қўлтиқтаёқда кириб келганини кўриб, дунё кўзига тор кўринди. Ўшанда жаҳл устида рулда ўтирган поччасига ташланганда ота-онаси зўрға ажратиб олишган. Муштумзўр эр эса машинасини учириб қочиб қолганди.
Дадаси Ботирни тинчлантираётган паллада онаси ошхонада туриб қизини койиётгани қулоғига чалинган. “Шу бугун келмасанг, нима бўларди?
Укангнинг феълини биласан-ку!”.
— Ботир ишдан чиқиб кечроқ келса керак деб ўйлабман... — опасининг айбдорона овози эшитилди.
— У келгунча тезда сизни табриклаб кетай дегандим...
— Э-э... сенларнинг ғалвангдан кун кўрмай ўлиб кетарканман-да,— деди онаси ғудраниб.
— Ойижон, кечиринг, туғилган кунингизда кўнглингизни қоп-қора қилдим...
Ботирнинг юраги туз сепгандек ачишди. Шу воқеагаям икки ой бўлипти.
Бу орада Ботир ота-онасидан бир неча марта опасининг ҳолини сўради.
Дадаси “Сен уларнинг оиласига аралашма, ўзлари келишиб олишади.
Эр-хотиннинг ўртасига эсини еган тушади. Ҳадеб опангникига бораверма, биласан, поччанг сени ёқтирмайди”, деб койиб берди.
Ўн кун олдин Тошкентга меҳмонга келган онасини кузатаётиб Ботир “Опамга бериб қўйинг, ками кўстига яратар” деб пул узатди......