SUPER ONA TILI VA ADABIYOT

❗️Hikmatli soʻzlar - Aforizmlar

📚 Grammatik jihatdan gap holida shakllangan, xalqning turmush tajribasiga tayanib maʼlum bir shaxs tomonidan yaratilgan qisqa, obrazli barqaror birikmalarga hikmatli soʻzlar (aforizmlar) deyiladi.

➖➖ Masalan:
Odam ersang demagil odami
Onikim yoʻq xalq gʻamidin gʻami (A.N)
Dehqoni boy yurt qudratli boʻlur,
Qudratli yurtning dehqoni boy boʻlur (I.K)

📚 Shuningdek, aforizmlar hadislar, shoir va mutafakkirlarning, alloma va davlat arboblarining purmaʼno soʻzlar kiritadi. Hikmatli soʻzlar (aforizm) barqarorlik, mazmuniy yaxlitlik, takroriylik (yaʼni nutqda doim bir xil tuzilishda quyma holda takrorlanishi) belgilariga koʻra boshqa barqaror birliklar bilan umumiylik kasb etsa ham, aniq muallifining borligi bilan ulardan farqlanadi.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

#ona_tili_qisqacha

Menda oson kodlashtirib o'rgatish usuli bor:
1. Til oldi undoshlari - j,s,r,t,l,d,sh,n,ch,z,(j*) KOD: JASUR TO'LA IDISHNI CHO'Z J* (sirg'aluvchisi)
2.Til o'rta undoshi - Y ( KOD: yakka-yagona)
3. Til orqa undoshi-G,K,NG (KOD: Gongkong shahri)
4.Chuqur til orqa undoshlari - Q,G',X
5.SIRG'ALUVCHILAR: SH,Y,X,H,J*,V,F,S,Z,L,RG' (KOD: SHAYX HOJ*I VAFOSIZLARG'A)
6.PORTLOVCHILAR: B,J,M,N,NG,T,G,Q,P,D,K (KOD: BOJAMNING ETIGI QOPDEK)
7. JARANGLILAR: B,Y,N,NG,G',Z,J*,J,L,R,M,G,D,V (Kod: BOYNING G'OZI J*O'JALARIMGA DAVO)
8.JARANGSIZLAR: P,K,T,CH,X,H,SH,Q,F,S (KOD: PAKETCHI XOHISHI QAFAS)
9.SONORLAR: L,M,N,R,NG (KOD: LIMONRANG)

❗️Izoh: bunda J* shaklini sirg'aluvchi, jarangli, til oldi undoshi deb ataladi.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

# grammatika

↗️Affiks sinonimlar -sinonim qo'shimchalar

🔷So'z yasovchi qo'shimchalar doirasida:
📌 -li,-dor,-manda,ba-,bo-,ser - (sifat yasovchi qo'shimchalar bo'lib,asosdagi narsaga egalik ma'nosini bildiradi.):shirali,shirador ,sershlira,badavlat,davlatmand,davlatli, boxabar.

📌-siz,be-,no- (sifat ,ravish yasovchi qo'shimchalar bo'lib,asosdagi narsaga ega emaslik ma'nosini bildiradi):noumid,umidsiz, beumid

📌-chi,-kash,-shunos,-kor (shahs oti yasovchi qo'shimcha):tilchi, tilshunos,g'allakor,aravakash.

🔷Shakl yasovchi qo'shimchalar doirasida:
📌-(i)sh,-lar (aniq nisbatning 3 shaxs ko'plik shakli va birgalik nisbatning 3 shaxs birlik shakli ):o'qishdi, o'qidilar.
📌-(i)sh,-(i) mtir,-roq (sifatning ozaytirma daraja shaklini hosil qiluvchi qo'shimchalar): ko'kish, ko'kimtir,ko'kroq.
📌-ni,-ga,-da,-dan,-ning (kelishik qo'shimchalari):uzumni yemoq,uzumdan yemoq,otga minmoq,dashtda kezmoq,kelganidan xursand,qizlarning biri.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📌Paronim qo‘shimchalar

Tilimizda talaffuzdosh (paronim) qo‘shimchalar ham borki, ularni o‘z o‘rnida to‘g‘ri ishlatish kerak. Bu yozma savodxonlikning hujjatidir. Ayrimlarida esa talaffuzga ham alohida e’tibor qaratmoq joiz. Quyida ularga to‘xtalib o‘tamiz.

🔰 -li//-lik
Eng ko‘p almashib qo‘llaniluvchi paronim qo‘shimchalar. Bunda -li o‘rnida -lik ko’proq ishlatiladi: aqllik bola, yog‘lik qo‘l... Aslida esa aqlli bola, yog’li qo’l bo’ladi.
Nega aqllik yoki yog’lik emas? -li asosda ifodalangan narsaga egalik ma’nosini anglatadi. Aqlli – aqlga ega; yog’li – yog’ga ega, yog’ bor.

🔰 -chan/-chang
Bu juftlik kam uchraydi. Ammo ma’no farqini bilmoq foydalidir.
Ishchan odam, ko’ngilchan qiz; mahsichang chiqdi, ko’ylakchang yuribdi.

🔰 -man/-mand
Bu juftlikni ham farqlay olish shart. Orzumand odam, kasalmand odam. Orzuman, kasalman deb yozish mumkin emas.

🔰 -kaz/-qaz
Birgina o’tkaz-o’tqaz formasida kuzatiladi. Bayramni o’tkazdik. Ko’chatlarni o’tqazdik. O’tkaz – gorizontal harakat, o’tqaz – vertikal harakat.

🔰 -lik/-liq
Otalik – otaning bolalar oldidagi vazifasi.
Otaliq – homiylik.
Bo’shlik – bo’sh bo’lish: xamir non uchun hali bo’shlik qiladi.
Bo’shliq – vakuumli joy

🔰 -guncha/-gancha
-guncha – paytni anglatish uchun, -gancha holatni anglatish uchun ishlatiladi: dars tugaguncha (tugaydigan paytgacha); baqirgancha (baqirgan holatda)

🔰 -ing/-in
-ing o’rnida -in ishlatish hozirda juda ommalashgan. Boring emas borin, ayting emas aytin holida. Ikkinchisi jiddiy xato.

🔰 -lar/-la
-lar o’rnida -la ishlatish ham "bolalab" ketgan. Bolalar o’rnida bolala yozish mumkin emas. “bolala”ning mazmuni “bola qil” demakdir.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

♻️ O'tkir Hoshimov ♻️

💨 1941 - yil tug'ilgan ( Do'mbirobod. Toshkent )
💨 Quyidagi vazifalarda ishlagan : Xat tashuvchi , Musahhih , muxbir , gazetada bo'lim mudiri , nashriyotda va jurnalda bosh muharrir
💨 Hikoyalari ⤵️
📚 " Urushning so'nggi qurboni "
📚 " Muhabbat "


💨 Qissalari ⤵️

📚 " Odamlar nima derkin "
📚 " Shamol esaveradi "
📚 " Ikki karra ikki - besh "
📚 " Bahor qaytmaydi "
📚 " Dunyoning ishlari "

💨 Romanlari ⤵️

📚 " Tushda kechgan umrlar "
📚 " Nur borki soya bor "
📚 " Ikki eshik orasi "

💨 Dramalari ⤵️

📚 " Qatag'on "
📚 " Inson sadoqati "
📚 " To'ylar muborak "

💨 O'tkir Hoshimov 2013 - yil vafot etgan.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📚📚📚📚 H va X 📚📚📚📚

✅Halak –parvona
✔️Halok - o’lmoq

✅Xayoli – o‘yi, fikri
✔️Hayoli – iffatli

✅Xalal – xalaqit
✔️Halol – toza

✅Xalos – erkin
✔️Xolos – faqat

✅Xat – noma, maktub
✔️Xad – ko’paytma

✅Xam – egik, quyi solingan
✔️Ham – (men) ham

✅Xar – eshak
✔️Har – har kim


✅Xirs – ayiq
✔️Hirs – kuchli istak,

✅Xol – badandagi xol
✔️Hol – ahvol

✅Xosiyat – xoslik
✔️Hosiyat – his etish

✅Xur – tovush: xur-xur
✔️Hur – erkin, ozod

✅Xush – yaxshi, ma’qul, durust
✔️Hush – ong, aql

✅Xiyol – sal, ozgina
✔️Xayol – òy-fikr

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📌📌5- sinf📌📌 " Uch og'a - ini botirlar " 1. Cholnning uchta ogli bor ekan👱‍♂️👦👨 2. Uchchovi ham o'qigan, yuzlari oyday🌝, ozlari toyday 🐎 , yomon bilan yurmagan ekan. 3. To'ng"ichi 👨 2️⃣1️⃣ yoshda ekan, 👱‍♂️ o'rtanchasi 1️⃣8️⃣ yoshda ,b 👦kenjasi 1️⃣6️⃣ yoshda. 4. Uch narsa bilan tarbiya qildim: 1️⃣sog'lom vujudli 2️⃣yarog" bilan tanishtirdim 3️⃣ qorqitmay o'stirdim 5.Uch narsani unutmang : 1️⃣ To'g'ri bo'ling - bexavotir bo'lasiz 2️⃣ Maqtanchoq bo'lmang - uyalib qolmaysiz 3️⃣ Dangasalik qilmang - baxtsiz bo"lmaysiz 6. 👨To'ngich botir birinchi kecha sherni 🦁 ni o'ldiradi 👱‍♂️ o'rtancha botir ajdarni🦖 ni yengadi 👦 kenja botir og'rilarni 🦹🏾‍♂️🦹🏻🦹🏿‍♀️ ushlaydi Biz bilan qulayroq o'rganing👨🏻‍💻👩🏻‍🏫

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

✨Qisqacha ma'lumot✨

Metonimiya bilan sinekdoxani ba’zida farqlash qiyin bo‘lib qoladi. Hoy shapka, buyoqqa qaravor! - metonimiya.
Sen o‘sha mo‘ylovning gaplariga ishonyapsanmi? - sinekdoxa.
Farqi shuki, birida inson kiyimi,ikkinchisida esa inson a’zosi orqali shaxs tushunilyapti. Insonning kiygan kiyimi yoki unga tegishli predmetlar orqali o‘sha shaxs tushunilsa, metonimiya bo‘ladi. Agar tana a’zolaridan biror qismi orqali butunlik tushunilsa, sinekdoxaga olinadi.
Eslatib o‘taman, ma’no ko‘chishi aynan shunday bo‘ladi degan fikrga kelmaylik. Metonimiyaning ham sinekdoxaning ham boshqacha ko‘chish yo‘llari ham bor.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

✨Punktuatsiya✨
✅So'roq belgisi✅

📖1. So'roq mazmunidagi gaplar oxiriga so'roq belgisi qo'yiladi: Hay, nima bu hammayoq jimjit bo'lib qoldi? Zebinisaxon qanilar? Saltanatxon, aylanay, o'rtoqjoningizni
topmaysizmi? (Cho'lpon) Odamlar ko'ngliga Sen ham bitta nihol ekdingmi? Bahra ololdimi bir zot yuragi? Biror qalb g'uborin yuva oldingmi? Sen ham o'z she'rlaring zamiridagi Sho'r suvlarni quva oldingmi? (E.Vohidov)

📖2. So'roq mazmunidagi gaplar qanday vositalar yordamida shakllangan bo'lishidan (so'roq olmoshlari, so'roq-taajjub yuklamalari, so'roq intonatsiyasi va sh.k.) qat'i nazar, ularning har qanday ko'rinishi oxiriga so'roq belgisi qo'yiladi: Sizlar amal talashgan chog'da Kim turg'izar burchakka sizni? (E.Vohidov) Janob Pakavira, Hindistonga qachon kelgansiz? Uch yil? Uch yildan buyon qayerda istiqomat qilmoqdasiz? (P.Qodirov)
- Xo'p, Binafsha. Familiyasi?
-A ? .. Kimni?..
- O'zingizning bolangizmi, axir? (Sh.Boshbekov)
Yo'q, familiyangiz? Qurbonov? Aha, yaxshi, yaxshi!
Sog'liq qalay, o'rtoq Qurbonov? Otday bo'lib yuribsizmi? (TMurod) lchingda armonlaring bordir, axir? (S.Ahmad)

📖3. So'roq mazmuni ifodalangan sodda gaplaming ham, qo'shma gaplaming ham oxiriga so'roq belgisi qo'yiladi: Sen... bu yerda nima qilib yuribsan? (O.Yoqubov) Esingizdami, bir marta ikkalamiz yalpiz tergan edik? (O.Umarbekov).
Ammo gapda kuchli emotsionallik, his-hayajon mavjud bo'lganda, so roq belgisidan keyin undov belgisi ham qo'yiladi: Qachon jilovlab qo'yiladi bu ig'vogar, g‘alamislar-a?! Qachon bartaraf bo'ladi bu anonimchilar-a?! (T.Murod) Otgan bozor kuni yegan anoringni o'ynashing olib kelganmidi?! (A.Qahhor) Asqarali tog'a, bas endi, shu choyni ichaymi-yo'qmi?! (T.Malik) O'g'lingiz ot olmoqchi edi bu pulga, sizda insofdegan narsa bormi?! (T.Malik)

📖4. Qo'shma gaplar (bog'lovchisiz bog'langan, bog'lovchili bog'langan, ergashgan) komponentlarining har ikkisida ham so'roq mazmuni ifodalanishi mumkin, ammo so'roq belgisi faqat yaxlit qo'shma gapning oxiriga qo'yiladi: Nega yerda uchrashdilar bu ikki malak, Nega suhbat qurmadilar fazolar aro? (E.Vohidov) O'rniga kim ekan - bilsak bo'ladimi? (E.A’zam) Biz, rahbarlarga ishonasizmi yo mana shunga o'xshagan podachiga ishonasizmi? (T.Murod) Bu o'zingning fikringmi yo biror ko'rsatma bormi? (T.Malik) Rang-ro‘yingga nima bo'ldi, tuzukmisan o'zi? (E.A’zam)

📖5. Qo'shma gaplar (bog'lovchisiz bog'langan, bog‘lovchili bog'langan, ergashgan) komponentlarining faqat bittasida so'roq mazmuni ifodalanishi mumkin, ammo so‘roq mazmunini ifodalagan komponentning oldin yoki keyin turishidan qat'i nazar, so'roq belgisi yaxlit qo'shma gapning oxiriga qo'yiladi: Otasi ham hayron: kimga tortgan bu qiz? (O‘.Hoshimov) Avval menga ayting, shu qishloq qizidan olim chiqadimi? (S.Ahmad) Shu ahvolda o‘lib-netib ketsang, shuncha bola chirqillab qolishini o'yiadingmi? (S.Ahmad) Darhaqiqat, tuyaning ustiga g‘am yukini ortsa, nega kofirlar ozod bo'iadi? (S.Ahmad) Esingizdami, bir marta ikkalamiz yaipiz tergan edik? (O‘.Umarbekov) Jalil ota karaxt tortib qoldi: qayoqdan paydo bo'idi bu dard? (Sh.Xolmirzayev) Qanday donishmand odamsizki, qalbimni darhol bildingiz? (Sh.Xolmirzayev)

📖6. Ritorik so'roq gaplar oxiriga, asosan, so'roq belgisi qo'yiladi: Biron orzusi bo'lmagan, biron narsaga intilmagan odamning mushukdan nima farqi bor? (A.Qahhor)

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

#adabiyot_vaqti

📝OʻZBEK ADABIYOTIDA BIRINCHI BOʻLIB...

✅. ALISHER NAVOIY
1.Turkiy tilda birinchi bo'lib „Xamsa“ yozgan.
2.Turkiy adabiyotda ilk bor chiston yaratgan.
3.Turkiy tilda birinchi bo'lib aruzga doir „Mezon ul - avzon“ asarining muallifi.
4.Turkiy tilda birinchi bo'lib tazkirachilikka oid „Majolis un - nafois“ asarini yozgan.

✅. ABDULLA QODIRIY
1. O'zbek romanchiligining asoschisi.
2.„Uloqda“ hikoyasi bilan o'zbek realistik hikoyachiligini boshlab bergan.
3.„ Felyetonlar qiroli “ nomini olgan.

✅. MAHMUD KOSHG'ARIY
1.Turkcha-arabcha lug'atning ilk namunasini yaratgan birinchi tilshunos olim. „ Devoni lug'ot at - turk “.
2. Qo'shiq atamasini ilk marotaba qayd etgan.
3. Munozara janrining asoschisi.„Qish va Bahor “.

✅. NOSIRUDDIN RABG'UZIY
1.O'zbek nasrining ilk namunasini yozgan- „Qissasi Rabg'uziy“.
2.Bahor fasliga bag'ishlangan birinchi o'zbek g'azali muallifi.-
„Kun hamalga kirdi “.
3.Ilk marotaba dialoglar yozgan.
4.Ilk marotaba maqta'da taxallus qo'llagan.

✅. YUSUF XOS HOJIB
1.Turkiy tildagi dastlabki yirik yozma badiiy doston muallifi -„Qutag'du bilig“.

✅. CHO'LPON
1.Birinchi bo'lib roman-diologiya yozgan -- „Kecha va Kunduz“.

✅. ZAHIRIDDIN MUHAMMAD BOBUR
1.Turkiy adabiyotdagi ilk memuar asar muallifi -- „Boburnoma“.

✅. ANBAR OTIN
1.Adabiyotimiz tarixida ilk bor falsafiy - publistik yo'nalishda ijod qilgan -- „Risolayi falsafayi siyohdon“(Qarolar falsafasi risolasi).

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📌Atoqli otlar

✅Atoqli otlar-Bir turdagi shaxs narsa,faoliyat-jarayon kabilarga atab qo'yiladigan otlardir.Atoqli otlar nimani atab kelishiga ko'ra quyidagi turlarga bo'linadi
👨‍👩‍👧‍👦Shaxs nomlari:Zilola Xudayberganova
📚Gazeta jurnal kitob asar nomlari:''Og'ri'' hikoyasi
🏣Korxona tashkilot nomlari:''G'uncha'' bog'chasi
🌍Geografik nomlar:Amudaryo,Orol dengizi
🐶Hayvonlarga qo'yilgan nomlar:Olapar,Simba
⭐️🪐Yulduz sayyora nomlari:Qutb,Xulkar,Merkuriy
Mahsulot nomlari:Fanta,Sinikrs
🥇🏆Unvon medal nomlari:''Ozbekiston qayramoni''
🥁Muhim tarixiy sana nomlari:Mustaqillik kuni, 9-may
Har doim atoqli otlar yozuvda bosh harf bilan yoziladi. Kitob ,gazeta,jurnal,kinofilmlar,inshoot korxona,tashkilot nomlari qoshtirnoqqa olinib yoziladi.
Shahar, kino,teatr, fermer xo'jaliklar,kishilarga atab qo'yilgan nomlar qo'shtirnoqqa olinmaydi

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

❇️Oʻxshash soʻroqlar❇️

🔰Gap boʻlaklarida ham oʻxshash soʻroqlar bor. Masalan, toʻldiruvchi va holda:
👉 nima uchun? — hol
👉 nlma uchun? — toʻldiruvchi
🔰 Gapda ikkalasini ajratish qiyin emas:
👉 Otim uchun egar oldim — toʻldiruvchi
👉 Oʻqiganim uchun talaba boʻldim — hol
♻️Oson yoʻli, hol boʻlganda "uchun"ni, -dan chiqish kelishigi bilan almashtirish mumkin, toʻldiruvchi boʻlganda esa yoʻq.
Hol va aniqlovchida:
👉 Tez(qanday) yugurdi — hol
👉 Yaxshi(qanday) odam — aniqlovchi
🔰Farqi: Aniqlovchining feʼl bilan uncha oldi-berdisi yoʻq, hol esa apoq-chapoq. Demak qanday soʻrogʻi harakat-holat(feʼl)ning qandayligini koʻrsatayotgan boʻlsa demak u hol, aks holda aniqlovchi boʻladi. Taqqoslang:
👉U juda sekin oʻqiydi — hol
👉U beozor odam — aniqlovchi
🔰Hol oʻz nomi bilan harakatning hol-ahvolini koʻrsatadi, aniqlovchi esa ot va otlashgan soʻzlarning belgisini yoki egasini aniqlaydi.

PS. Istisnolar ham koʻp uchraydi, albatta, biz qanchalik haq boʻlmaylik darslik gapiradi

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

✨ ISMLAR✨
Ismlarga - ot, sifat, son, olmosh, taqlid so'z, fe'lning sifatdosh va harakat nomi shakli kiradi

📌Ismlarning munosabat shakllariga - egalik, kelishik, ismni kesimga xoslovchi shakllar kiradi

🔸Egalik shakllari
I shaxs: -m (-im)
II shaxs: -ng (-ing)
III shaxs: -i (-si)
Egalik quyidagi vazifani bajaradi:
1⃣ Asos qismda ifodalangan shaxs, narsaning uch shaxsdan biriga qarashliligini bildiradi
M:Mening kitobim
2⃣ Viloyat, shahar, korxona nomlarida qo'llaniladigan III shaxs egalik shaxsga qarashlilik emas, balki xoslikni bildiradi
M: Orolning dengizi emas, Orol dengizi(chunki dengiz Orolniki emas) yoki o'qishning kitobi emas, o'qish kitobi
3⃣ -i, -si qo'shimchasi bir qator so'zlarda qaratqich kelishigi bilan bog'lanmaydi, ular yaxlitlanib qolgan bo'ladi
M:kechasi uxlaydi, kunduzi ishlaydi - bu so'zdagi egalik o'z vazifasini yo'qotib ravish vazifasida kelgan

🔸Kelishik shakllari
1.Bosh kelishik- kim, nima
2.Qaratqich - kimning, nimaning
3.Tushum - kimni, nimani
4.Jo'nalish - kimga, nimaga
5.O'rin-payt - kimda,nimada
6.Chiqish - kimdan, nimadan

🔸Ismni kesimga xoslovchi shakllar( bog'lama)
Bog'lamaga kiradi:
1) -man, -san, -dir
2)bo'lmoq, sanalmoq
3)ekan, emish, emas
4)harakat nomi tarkibidagi: kerak, lozim, shart so'zlari

⁉️Keyingi mavzu qaysi bo'lishini istaysiz, izohda qoldiring

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📌"Buning" so'zi tarkibida qachon fonetik hodisa bo'ladi, qachon fonetik hodisa bo'lmaydi?

"Bu" ko'rsatish olmoshiga -ing egalik affiksi qo'shilsa "Bu+ing=buning" hosil bo'ladi va tovush ortishi bo'ladi.
Bu olmoshiga -ning qaratqich qo'shilsa ham hosil bo'lgan so'z "Bu+ning=buning" bo'lib ikkisi bir xil shaklda bo'ladi. Lekin birida fonetik hodisa ro'y bergan va u egalik qo'shimchasi (-ing).Boshqasida esa fonetik hodisa yo'q va u qaratqich kelishigi (-ning) qo'shimchasi. Testda ikki xil savolda adashish mumkin, ya'ni fonetik hodisada va morfemik tahlil so'ralganda.

Buni qanday ajrtsa bo'ladi?

Buni yo'li oson: "Bu" ko'rsatish olmoshi o'rniga ot qo'yib ko'rish orqali aniqlasa bo'ladi, ya'ni:

1) Buning bir baloni biladi.

2) Buning kitobi qiziqarli ekan.

Yuqoridagi gaplarda ko'rib turganingizdek shakl bir xil, ajratish uchun "Bu" olmoshi o'rniga "qiz" so'zini qo'yib ko'ramiz:

1) Qizing bir baloni biladi.(Buning bir baloni biladi).

2) Qizning kitobi qiziqarli ekan. (Buning kitobi qiziqarli ekan).

Demak, 1-gapda fonetik hodisa bor (Bu+ing=buning) va -ing egalik qo'shimchasi qo'llangan, 2- gapda esa fonetik hodisa yo'q (Bu+ning=buning) va -ning qaratqich shakli.📌"Buning" so'zi tarkibida qachon fonetik hodisa bo'ladi, qachon fonetik hodisa bo'lmaydi?

"Bu" ko'rsatish olmoshiga -ing egalik affiksi qo'shilsa "Bu+ing=buning" hosil bo'ladi va tovush ortishi bo'ladi.
Bu olmoshiga -ning qaratqich qo'shilsa ham hosil bo'lgan so'z "Bu+ning=buning" bo'lib ikkisi bir xil shaklda bo'ladi. Lekin birida fonetik hodisa ro'y bergan va u egalik qo'shimchasi (-ing).Boshqasida esa fonetik hodisa yo'q va u qaratqich kelishigi (-ning) qo'shimchasi. Testda ikki xil savolda adashish mumkin, ya'ni fonetik hodisada va morfemik tahlil so'ralganda.

Buni qanday ajrtsa bo'ladi?

Buni yo'li oson: "Bu" ko'rsatish olmoshi o'rniga ot qo'yib ko'rish orqali aniqlasa bo'ladi, ya'ni:

1) Buning bir baloni biladi.

2) Buning kitobi qiziqarli ekan.

Yuqoridagi gaplarda ko'rib turganingizdek shakl bir xil, ajratish uchun "Bu" olmoshi o'rniga "qiz" so'zini qo'yib ko'ramiz:

1) Qizing bir baloni biladi.(Buning bir baloni biladi).

2) Qizning kitobi qiziqarli ekan. (Buning kitobi qiziqarli ekan).

Demak, 1-gapda fonetik hodisa bor (Bu+ing=buning) va -ing egalik qo'shimchasi qo'llangan, 2- gapda esa fonetik hodisa yo'q (Bu+ning=buning) va -ning qaratqich shakli.
📌"Buning" so'zi tarkibida qachon fonetik hodisa bo'ladi, qachon fonetik hodisa bo'lmaydi?

"Bu" ko'rsatish olmoshiga -ing egalik affiksi qo'shilsa "Bu+ing=buning" hosil bo'ladi va tovush ortishi bo'ladi.
Bu olmoshiga -ning qaratqich qo'shilsa ham hosil bo'lgan so'z "Bu+ning=buning" bo'lib ikkisi bir xil shaklda bo'ladi. Lekin birida fonetik hodisa ro'y bergan va u egalik qo'shimchasi (-ing).Boshqasida esa fonetik hodisa yo'q va u qaratqich kelishigi (-ning) qo'shimchasi. Testda ikki xil savolda adashish mumkin, ya'ni fonetik hodisada va morfemik tahlil so'ralganda.

Buni qanday ajrtsa bo'ladi?

Buni yo'li oson: "Bu" ko'rsatish olmoshi o'rniga ot qo'yib ko'rish orqali aniqlasa bo'ladi, ya'ni:

1) Buning bir baloni biladi.

2) Buning kitobi qiziqarli ekan.

Yuqoridagi gaplarda ko'rib turganingizdek shakl bir xil, ajratish uchun "Bu" olmoshi o'rniga "qiz" so'zini qo'yib ko'ramiz:

1) Qizing bir baloni biladi.(Buning bir baloni biladi).

2) Qizning kitobi qiziqarli ekan. (Buning kitobi qiziqarli ekan).

Demak, 1-gapda fonetik hodisa bor (Bu+ing=buning) va -ing egalik qo'shimchasi qo'llangan, 2- gapda esa fonetik hodisa yo'q (Bu+ning=buning) va -ning qaratqich shakli

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📚 Badiiy san'atlar 📚

❇️Tashbeh (o'xshatish).
👉Ul sanamkim, suv yaqosinda paritek o'lturur,
G'oyati nozukligidin suv bila yutsa bo'lur. ❗paritek.

❇️Istiora (o'xshatish san'ati bo'lib, vositasi va sababi
qo'llanilmaydi).
👉Tamanno qilg'ali la'lingni ko'nglum,
Kishi bilmas oni kim, qoldi qanda.
❗la'lingni.

❇️Tazod (zidlantirish, qarshilantirish).
👉Manga sensiz tirilgandin o'lim yuz qatla ortuqdur,
Bu so'zda, haq bilur, ko'nglum tilim birla muvofiqtur.
❗tirilmoq va o'lmoq.

❇️Talmeh (nazar tashlash).
👉Solib borma meni, ey Yusufi husn,
Bukun Ya'qubtek bayt ul- hazanda.
❗Yusuf, Ya'qub.

❇️Husni ta'lil (chiroyli dalillash).
👉Quyosh oydek yuzungning xijlatidin
Qochib, to'rtinchi ko'k uzra chiqibdur.
❗Quyoshning ko'kka chiqishiga go'zallikni sabab qilyapti!

❇️Tajnis (omonim so'zlarni qo'llash).
👉Yuz ochg'il, ko'z seni to'yguncha ko'rsin,
Necha bo'lg'ay bu ko'zim muntazir, och. ❗ochmoq (fe'l) va och (sifat).

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

📑#Omonim_qòshimchalar_ròyxati

⚠️ Dir- qoʻshimchasi

🛑 dir- kesimlik shakli
✅( sintaktik shakl yasovchi ): U oʻquvchidir
🛑 dir- fe'llardagi orttirma nisbat shakli
✅( lugʻaviy shakl yasovchi):
Kuldir,
🛑 dir- gumon olmoshi yasovchisi :
✅ kimdir
🛑dir- gumon yuklamasi :
✅kelgandir

⚠️ Lik- qoʻshimchasi

🛑 lik- ot yasaydi
✅( soʻz yasovchi ) yoshlik
🛑 lik- sifat yasaydi
✅( soʻz yasovchi ) qishlik

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

❇️Lugaviy shakl yasovchi qoshimchalar❇️

Lugaviy shakl yasovchi qoshimcha – asosga qoshilib , uning ma’nosiga qoshimcha ma’no yuklovchi qoshimchalardir. Masalan: gul+lar, kel+gan, yaxshi+roq, bor+ib.
Quyida soz turkumlariga mansub lugaviy shakl yasovchi qoshimchalarga diqqat qiling:

🔰Otlarda:
-lar (koplik) qoshimchasi: kitoblar, gullar, qizlar.
-cha, -choq, -chak, -(a)loq (kichraytirish , erkalatish) qoshimchasi: kelinchak, bogcha, toychoq..
-niki (qarashlilik) qoshimchasi: meniki, seniki, maktabniki, oyimniki .
-gacha (chegara) qoshimchasi: Toshkentgacha ikki soatlik yol bor. Uydan maktabgacha bolgan masofa uncha uzoq emas.
-dagi (orin-joy) qoshimchasi: Qishloqdagi hovvimizda mevali daraxtlar kop.
-xon, -jon, -boy, -vachcha, -bek, -voy (hurmat) qoshimchasi: Manzuraxon, Otkirjon, Salimboy, mullavachcha.

🔰Sifatlarda:
-roq – qiyosiy daraja qoshimchasi: yogliroq palov.
-i(sh), -i(mtir) – ozaytirma daraja qoshimchasi: kokimtir, sargimtir,
-gina - belgining kuchsizligini belgilovchi qoshimcha: kichkinagina, maydagina.

🔰Sonlarda:
-inchi, -ta, -tacha, -larcha, -lab, -ov, -ala, -ovlon.
Birinchi, bitta, beshtacha, yuzlarcha, minglab, beshala, uchovlon.

🔰Fe’llarda:
-ma – harakatning bolmaganligini ifodalaydi: qochma, yugurma, borma, yozma;
-(i)n,-(i)l, -(i)sh, -dir(-tir), -t, -sat, -gaz(-kaz,-qaz,-gaz) korsat, keril, keltir, otqaz, oshir, tomiz, kiyin, egil;
-sa - shart mayli qoshimchasi: borsa, kelsa, oqisa;
-moqchi - maqsad mayli qoshimchasi: bormoqchi, kelmoqchi, oqimoqchi;
-gan, -ar, -mas sifatdosh qoshimchalari: kelar – kelmas, bolar – bolmas;
-(i)sh,-moq, -(u)v harakat nomi qoshimchalari: oqimoq, bormoq, kelmoq;
-(i)b, -gach,-guncha, -gani, -may ravishdosh qoshimchalari: borib, borgach, borguncha;
-la, -gila(-kila,-qila) ishqala, savala, tortqila, surgila;
-inqira, -imsira – harakatning takroriyligi yoki kuchsizligini bildiruvchi qoshimcha: bosinqira, kulimsira .

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER

#juda_kerakli

✅Atoqli va turdosh otlar

🛑Atoqli otlar:
💠1)Alisher (shaxs nomi)
💠2)Boychibor(narsa nomi)
💠3)Gobi(o'rin-joy nomi)
💠4)Anqara(voqea-hodisa nomi)


🛑Turdosh otlar:
⚠️1)õquvchi(shaxs oti)
⚠️2)tulpor(narsa oti)
⚠️3)sahro(o'rin-joy oti)
⚠️4)urush(voqea-hodisa oti)

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER