MEGA KIMYO ILMI | SOTVOLDIYEV AKRAMJON

Zamon tez, fursat oz, har lahza ziqdir,
Har lahza ziqligi bilan qiziqdir.
Hayot yo'li nadir? qabr toshida,
Ikki sana aro qisqa chiziqdir.

ORGANIK KIMYODAN REAKSIYALAR

➡️1.  Eterifikatsiya reaksiyasi – spirtlar bilan karbon kislotalar o’zaro reaksiyaga kirishib murakkab efirlar hosil qilish reaksiyasi.  
R-OH  +  RCOOH → R-COOR’  +  H2O

➡️2.  Bertole raksiyasi – 1856 yil CS2 va H2S aralashmasini qizdirilgan mis ustidan o’tkazib metan sintez qilish.  
CS2 + 2H2S + 8Cu → CH4 + 4Cu2S

➡️3.  Fisher tropish usuli – suv gazidan alkanlarni sintez qilishni topgan.
  nCO + 2n+1H2  → CnH2n+2  +  nH2O

➡️4.  Vyurs reaksiyasi (1855-yil) – monogalogenli hosilalarni aktiv metallar bilan qizdirib alkanlar olish.   2CnH2n+1Gal  +  2Na  →  CnH2n+2  + nH2O

➡️5.  Semyonov reaksiyasi – zanjirli reaksiya mexanizmini o’rgangan va zanjirli reaksiyaga asos solgan.
  CH4 + Cl2  → CH3Cl + HCl
  CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
  CH2Cl2 + Cl2  → CHCl3 + HCl
  CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl

➡️6.  Kanovalov reaksiyasi – alkanlarni nitrolanishini o’rgangan.
CnH2n+2 + HONO2  → CnH2n+1NO2 + H2O

➡️7.  Zinin reaksiyasi – aromatik nitrobirikmalarni H2 yoki (NH4)2S yordamida qaytarib anilin olgan.  
C6H5NO2 + NH4)2S → C6H5NH2 + 3S + 6NH3 + 2H2O
C6H5NO2 + 3H2 → C6H5NH2 + 2H2O

➡️8.  Vyoller reaksiyasi – ditsiandan oksalat kislota sintez qilgan.(CN)2+4H2O=(COOH)2+2NH3
Ammoniy sianatda mochevina sintez qilgan.  
NH4OCN  → (NH2)2CO

➡️9.  Vagner reaksiyasi – alkenlarga KMnO4 ning suvli eritmalarni tasir ettirib ikki atomli spirtlar olgan.  
CnH2n + KMnO4 H2O → CnH2n(OH)2 + MnO2↓ + KOH

➡️10.  Kucherov reaksiyasi – atsetilenga simob tuzlar ishtirokida (HgSO4) H2O ni birikishi aldegid, atsetilen gomologlaridan esa ketonlar hosil bo’lish reaksiyasini o’rgangan.
C2H2 + H2O → CH3CHO
C3H4 + H2O → CH3-CO-CH3

➡️11.  Zelenskiy va Kazanskiy usuli – atsetilen va uning gomologlarini trimerlab benzol va uning gomologlarini sintez qilish usulini ishlab chiqqan.
1) 3C2H2 → C6H6   
2) 3C3H4 → C6H3(CH3)3

➡️12.  Aldol kondensatlanish reaksiyasi – aldegidlar ishqoriy muhitda (masalan Ca(OH)2 ishtirokida) aldol kondensatsiyalanishga uchraydi.Aldol degani ham aldegid ham gidroksid guruh saqlagan moddalar.
  CH2O + CH2O → CH2OH-CHO   (oksialdegid)
  CH2OH-CHOH-CHO + 3CH2O → CH2OH-(CHOH)4-CHO  (geksoza)

➡️13.  Sovunlanish reaksiyasi – murakkab efirning suv bilan reaksiyaga kirishib spirt va kislota hosil qilish reaksiyasi.

➡️14.  Butlerov reaksiyasi – 1861-yil oddiy uglevdorodlarni Ca(OH)2 ishtirokida farmalindan sintez qilgan.
6СH2O  → C6H12O6

➡️15.  Shakarlanish reaksiyasi – glukozaning gidrolizlanishidan glukoza hosil bo’lishi.
 (C6H10O5)n + nH2O → nC6H12O6

𝗞𝗶𝗺𝘆𝗼𝗥𝗕 | 𝗦𝗔𝗠𝗔𝗥𝗤𝗔𝗡𝗗

🔻 Kanalga obuna boʻlish
☑️ @MEGA_KIMYO_ILMI

🔥Reaksiya turlari

⭕️ Gidratlanish - suvni biriktirib olish reaksiyasi.

⭕️ Degidratlanish - suv ajralib chiqish reaksiyasi.

⭕️ Gidrogenlanish - vodorodni biriktirib olish reaksiyasi.

⭕️ Degidrogenlanish - vodorod ajralib chiqarish reaksiyasi.

⭕️ Neytrallanish - asos bilan kislota ta'sirida tuz va suv hosil bo'ladigan reaksiyalar.

⭕️ Eterifikatsiya- Murakkab efirlar hosil bo‘lish reaksiyasi

⭕️ Piroliz(olov)- Qizdirib moddalarni parchalash

⭕️ Elektroliz- Elektr toki yordamida parchalash @KIMYO_S_A_00

⭕️ Gidroliz- Suv ta'sirida moddalarni parchalash

⭕️ Solvoliz- Suvdan boshqa moddalar yordamida parchalash

⭕️Termik reaksiya- Issiqlik chiqishi yoki yutilishi bilan boradigan jarayon

☑️ @KIMYO_S_A_00

#Reaksiya

a)
1. CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄
2. Cu(OH)₂ → CuO + H₂O
3. CuO + H₂ → Cu + H₂O


b)
1. Fe + HCl → FeCl₂
2. FeCl₂ + 2HNO₃ → Fe(NO₃)₂ + 2HCl
3. Fe(NO₃)₂ + 2NaOH → Fe(OH)₂↓ + 2NaNO₃
4. Fe(OH)₂ → FeO + H₂O
5. FeO + H₂ → Fe + H₂O


d)
1. Fe + Cl₂ → FeCl₃
2. FeCl₃ + 3NaOH → Fe(OH)₃↓ + 3NaCl
3. 2Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ + 3H₂O
4. Fe₂O₃ + 3H₂ → 2Fe + 3H₂O
5. Fe + H₂SO₄ (konts.) → FeSO₄ + H₂↑



e)
1. 4P + 5O₂ → 2P₂O₅
2. P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄
3. 2H₃PO₄ + 3Ca(OH)₂ → Ca₃(PO₄)₂↓ + 6H₂O



f)
1. S + O₂ → SO₂
2. 2SO₂ + O₂ → 2SO₃ (V₂O₅ katalizator ishtirokida)
3. SO₃ + H₂O → H₂SO₄
4. H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O



g)
1. C + O₂ → CO₂
2. CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + H₂O
3. CaCO₃ → CaO + CO₂ (qizdirilganda)
4. CaO + H₂O → Ca(OH)₂
5. Ca(OH)₂ + CO₂ → Ca(HCO₃)₂ (suv muhitida)



h)
1. CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca(HCO₃)₂
2. Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃↓ + CO₂ + H₂O (qizdirilganda)
3. CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca(HCO₃)₂



i)
1. 2Na + H₂ → 2NaH
2. NaH + H₂O → NaOH + H₂↑
3. NaOH + HNO₃ → NaNO₃ + H₂O



j)
1. (CuOH)₂CO₃ → CuO + H₂O + CO₂ (qizdirilganda)
2. CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O
3. CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄
4. Cu(OH)₂ → CuO + H₂O
5. CuO + H₂ → Cu + H₂O

𝐀𝐥𝐟𝐚 𝐊𝐢𝐦𝐲𝐨

🔻 Kanalga obuna boʻlish
☑️ @MEGA_KIMYO_ILMI