🐶 So‘nggi yillarda texnologiyaning rivojlanishi bilan ko‘plab davlatlar va tashkilotlar internet foydalanuvchilarini nazorat qilish, ularning shaxsiy xabarlarini kuzatish imkoniyatini oshirdi. Bu jarayon turli davlat organlari, kompaniyalar va boshqa tashkilotlarning xavfsizlik, terrorizm va qonunbuzarliklarga qarshi kurash kabi maqsadlarda nazorat mexanizmlarini joriy etishiga olib kelmoqda.
Shaxsiy ma’lumotlarni kuzatish va nazorat qilishga doir ba’zi faktlar:
Milliy xavfsizlik agentliklari (NSA, MI5, va boshqalar): AQSh Milliy Xavfsizlik Agentligi (NSA) Prism dasturi orqali Google, Facebook va Microsoft kabi yirik kompaniyalardan foydalanuvchi ma'lumotlarini to‘plagan. Buni 2013-yilda Edvard Snouden oshkor qilgan. Bu nazorat foydalanuvchilarning xabarlari, qo‘ng‘iroqlari va boshqa shaxsiy ma’lumotlariga yetib borishini ko‘rsatgan.
Ma'lumotlarni to‘plash: Katta texnologiya kompaniyalari, jumladan Google va Facebook, foydalanuvchi faoliyatini kuzatib borish va ma’lumot to‘plashadi. Ular foydalanuvchilar qidiruv tarixi, joylashuvlari va reklama uchun qiziqishlarini tahlil qiladi va ular asosida ma’lum shaxsiy xabarlarni filtrlash yoki nazorat qilish imkoniyatiga ega bo‘lishadi.
Yangi texnologiyalar va AI: Ba’zi davlatlar sun'iy intellekt (AI) orqali yuzlarni tanib olish, ovoz yozuvlarini tahlil qilish kabi texnologiyalar yordamida odamlarning shaxsiy hayotini kuzatadi. Xitoyda, masalan, "Ijro intizomi reytingi" (Social Credit System) orqali fuqarolarning ijtimoiy faoliyatlari baholanadi.
End-to-End shifrlash: Ba'zi mesenjerlar (WhatsApp, Signal) shaxsiy xabarlarni himoya qilish uchun end-to-end (ya'ni, jo‘natuvchi va qabul qiluvchidan boshqa hech kim o‘qiy olmaydigan) shifrlash texnologiyasidan foydalanadi. Biroq, ba’zi davlatlar bu himoyani chetlab o‘tishga va xabarlarni dekodlashga harakat qilmoqda.
Kuzatuv va nazorat texnologiyalarining ijobiy va salbiy tomonlari mavjud. Bir tomondan, ular xavfsizlikni ta’minlashda va jinoyatlarning oldini olishda foydali bo‘lishi mumkin, ammo ikkinchi tomondan, shaxsiy hayot huquqiga tahdid solishi va nazoratni haddan tashqari oshirishga olib kelishi mumkin.
Shaxsiy xabarlar va ma'lumotlarning xavfsizligini saqlash uchun foydalanuvchilarga shifrlangan dasturlardan foydalanish, kuchli parollar o‘rnatish, va ma'lumotlarni tarqatishda ehtiyotkor bo‘lish tavsiya etiladi.
👋 @ArdaAi_bot
📱 @ArdaAi_offical
Shaxsiy ma’lumotlarni kuzatish va nazorat qilishga doir ba’zi faktlar:
Milliy xavfsizlik agentliklari (NSA, MI5, va boshqalar): AQSh Milliy Xavfsizlik Agentligi (NSA) Prism dasturi orqali Google, Facebook va Microsoft kabi yirik kompaniyalardan foydalanuvchi ma'lumotlarini to‘plagan. Buni 2013-yilda Edvard Snouden oshkor qilgan. Bu nazorat foydalanuvchilarning xabarlari, qo‘ng‘iroqlari va boshqa shaxsiy ma’lumotlariga yetib borishini ko‘rsatgan.
Ma'lumotlarni to‘plash: Katta texnologiya kompaniyalari, jumladan Google va Facebook, foydalanuvchi faoliyatini kuzatib borish va ma’lumot to‘plashadi. Ular foydalanuvchilar qidiruv tarixi, joylashuvlari va reklama uchun qiziqishlarini tahlil qiladi va ular asosida ma’lum shaxsiy xabarlarni filtrlash yoki nazorat qilish imkoniyatiga ega bo‘lishadi.
Yangi texnologiyalar va AI: Ba’zi davlatlar sun'iy intellekt (AI) orqali yuzlarni tanib olish, ovoz yozuvlarini tahlil qilish kabi texnologiyalar yordamida odamlarning shaxsiy hayotini kuzatadi. Xitoyda, masalan, "Ijro intizomi reytingi" (Social Credit System) orqali fuqarolarning ijtimoiy faoliyatlari baholanadi.
End-to-End shifrlash: Ba'zi mesenjerlar (WhatsApp, Signal) shaxsiy xabarlarni himoya qilish uchun end-to-end (ya'ni, jo‘natuvchi va qabul qiluvchidan boshqa hech kim o‘qiy olmaydigan) shifrlash texnologiyasidan foydalanadi. Biroq, ba’zi davlatlar bu himoyani chetlab o‘tishga va xabarlarni dekodlashga harakat qilmoqda.
Kuzatuv va nazorat texnologiyalarining ijobiy va salbiy tomonlari mavjud. Bir tomondan, ular xavfsizlikni ta’minlashda va jinoyatlarning oldini olishda foydali bo‘lishi mumkin, ammo ikkinchi tomondan, shaxsiy hayot huquqiga tahdid solishi va nazoratni haddan tashqari oshirishga olib kelishi mumkin.
Shaxsiy xabarlar va ma'lumotlarning xavfsizligini saqlash uchun foydalanuvchilarga shifrlangan dasturlardan foydalanish, kuchli parollar o‘rnatish, va ma'lumotlarni tarqatishda ehtiyotkor bo‘lish tavsiya etiladi.
👋 @ArdaAi_bot
📱 @ArdaAi_offical