Yaponiya Sadosi | LIVE

#MenBilganYaponiya

Men va Yapon tili

Yaponiyaga ilk borganimda, sodda boʻlganman. Oʻzimcha Diplomatiyada 2 yil oʻrgangan yaponcham bilan koʻchadagi odamlar bilan gaplashib keta olaman, deb oʻylaganman. Yoshlarcha maksimalizm, nimayam deysiz. Qoʻlimni uzatsam, oyni olaman, deydigan davrlar.

Yaponiyaga borguncha, Angliyada, Manchesterda bir yil oʻqidim. Oʻzimcha buni gʻurur deb bildim, chunki bu bir yil umrimning undan oldingi yigirma uch yiliga tatigulikdek edi. Ammo Yaponiyaga borganimda, uzoqdan oʻrgangan, uzoqdan intilgan bu davlatimni umuman tushunmasiligimni tushundim. Buni ayniqsa yaponcha kitoblarga liq toʻla kitob doʻkoniga kirganimda his qilardim.

Qayerga borsam, kitob doʻkoniga kiradigan odam sifatida, u yerdagi minglab kitoblarni ochib oʻqiy olmasamda, yapon kitob doʻkonlariga tezda oshiq boʻldim. Oshiq boʻlishga arziydigan, vaqt va tashqi dunyoni unutadigan darajadagi joylar ular. Katta shaharlardagi kitobchilarda albatta inglizcha kitoblar boʻlimi boʻlardi.

Bu boʻlim kitob doʻkonining nari borsa 10 foizini egallab turar, unda inglizchadagi klassika va asosan biznes va siyosat sohasidagi yangi kitoblar sotilardi. Tokioning mashhur Maruzen kitob doʻkonida, yoki Kinokuniya doʻkonlarida birtalay inglizcha kitoblar sotuvda boʻlar, bular uncha-muncha odamga yetadigan kitoblar edi. Har borganimda kamida 2-3 kitobni qoʻltiqlab chiqardim. Ammo bu ajoyib kitoblar doʻkondagi yapon tilidagi kitoblarning oʻndan biri ham emasdi! Shuncha kitob ichida turib, birontasini ochib oʻqiy olmasligimni ich-ichimdan his qilardim!

Ikki yil Yaponiyada magistraturada oʻqidim. Angliyada olgan tajribamga tayanib, yapon universitetining kreditlarini bir yilda yopdim. Qolgan bir yilni dissertatsiya yozishga va yapon tilini oʻrganishga sarfladim. Har kuni ertalab velosipedda yapon tili darsiga borar, darsdan chiqib, tushlik qilish uchun yotoqxonaga kelar, tushlikdan keyin universitet kutubxonasining individual dars qilish uchun belgilangan kichik xonachalaridan biriga qulflanib olib, yaponcha oʻrganardim. Yaponchadan charchaganimda, roman oʻqirdim.

Til oʻrganishni hamisha yoqtirganman, ammo motivatsiyam tugab qolmasligi uchun, Yapon tili qobiliyat imtihoni (日本語能力試験) N2 darajasiga yozildim. Bu imtihonni yapon tilidagi IELTS deb osongina tushuntirsa boʻlar. IELTSda maksimum 9 olish mumkin; yaponcha imtihonda esa 5 daraja boʻlib, eng baland daraja N1, eng pasti esa N5 hisoblanadi. Imtihon yilda ikki marta, iyul va dekabrda boʻladi, unga bir necha oy oldindan yozilish kerak. Imtihonga yozilish paytida N2 darajasini ola olishimga umuman ishonmasdim. Shunga qaramay, tayyorlanishga sabab boʻlsin deb, ¥5500 (oʻsha paytdagi kurs bilan $59) toʻlab, imtixonga yozildim.

Imtihonning men uchun eng foydali jihati yaponchaga nisbatan qoʻrquvimni kamaytirdi. Bir bet yaponcha tekstni koʻrib, sarosimaga tushish oʻrniga, oʻqishga urinadigan boʻldim. Imtihondan bir necha oy soʻng, yapon kitob doʻkonidan kitoblar sotib ola boshlaganim esimda. Katta qismini oʻqib tushuna olmasdim, ammo lugʻat yordamida magʻzini chaqsa boʻlardi.

Odam biron bir tilni oʻrganishni qancha kech boshlasa, oʻzlashtirish shuncha qiyin boʻladi. Qanchalik harakat qilmay, yaponchani inglizcha yo ruschani bilganimdek bila olmayman. Bilgan taqdirimda ham, bilimimga ishonchim boʻlmaydi. Shunga qaramasdan, til oʻrganishning kechi boʻlmaydi.



#MenBilganYaponiya turkumi yozuvlarini juma kunlari chop qilaman.

Manba: @profsherzod

Yanada ko’proq ma’lumotlar👇
https://t.me/+UBghPNiV-lnLqDF9

#MenBilganYaponiya

Yapon ish madaniyati haqida

Oʻtgan kuni twitter foydalanuvchilaridan biri yapon hamkasbining gaplaridan yozganlarini oʻqib qoldim. Tvitterda ham qisqacha munosabat bildirdim, ammo u yerda koʻp narsa yozib boʻlmaydi, shu sabab bu yerda ham ikki ogʻiz yozsam.

Twitda sanab chiqilgan narsalar "yaponlar qattiq ishlashadi, hammaning hayot mazmuni ishlashda, hayotini shirkati yo tashkilotiga bagʻishlashda" degan stereotiplarga toʻgʻri keladi. Rostan ham, yaponlarda ish madaniyati ayovsiz, Yaponiyada bundan noliganlar ham koʻp, chetdan turib hayron qoladigan yo kuladiganlar ham. Ammo bunday muhokamalarda, odatdagidek, chuqurroq sabablar chetda qolib, yuzaki gaplar oldinga chiqadi.

Yapon ish madaniyatiga chuqurroq qaralsa, baʼzi oʻta mehnatkashlik boʻlib koʻrinadigan narsalar ortida boshqa sabablarni koʻrish mumkin:

Birinchidan, yapon jamiyatida ijtimoiy bosim (social pressure) nihoyatda kuchli. Konformizm—atrof bilan hisoblashish yashash, jamiyat va guruhni birinchi oʻringa qoʻyish odat hisoblanadi. Bu odat vaqt oʻtishi bilan yumshagandek, ammo baʼzi taʼsirlari hali hamon kuchli.

Ijtimoiy bosimni jamiyat va guruh talabiga koʻra oʻz hayoti va manfaatlarini oʻzgartirish, deb taʼriflasa boʻlar. Bunday bosim bizga tanish, chunki bizda ham "odamlar nima deydi" odati kuchli. Ammo Yaponiyada bu odat bizdagidan bir necha daraja balandroq—baʼzan odamlarni baxtsiz qila oladigan darajada. Bularning baʼzi ayanchli oqibatlarini #MenBilganYaponiya turkumining oldingi ikki yozuvimda (birinchi yozuv, ikkinchi yozuv) keltirgandim.

Bunga bir misol ishdan haydalganini qoʻni-qoʻshni bilib qolmasligi uchun, oradan oylar oʻtsada ertalab kiyinib, portfelini qoʻltiqlab "ishga" ketadigan erkaklar. Bunday erkaklar kunini qahvaxonalar, yo tunu kun ishlaydigan "manga" kafelarda oʻtkazib, ish kuni tugagach, yana uyga qaytib kelishadi.

Yana bir misol—yapon shirkatlarida mijozlar bilan ishlashda ularni mayxonayu oshxonalarga olib borib, mehmon qilish anʼanadir. Bunday oʻtirishlarga mijozlar bilan ishlaydigan xodimlar borishi, mehmonga oling-oling qilib, teppa-teng ichishi kerak. Endi umuman ichmaydigan, yoki ichishni yoqtirmaydigan, yoki uyida yosh bolasi bor xodimning ahvolini tasavvur qiling. Albatta, tushunadigan rahbarlar yoʻq emas, ammo koʻpincha bunday xodimlar kechgacha mayxonada qolishga majbur.

Ikkinchidan, konformizm sabab bizga "qattiq ish" boʻlib koʻrinadigan koʻp jarayonlar nomiga, koʻrgazma uchun qilinadi. Yaʼni, ofisda, ish stoli ustida oʻtkaziladigan vaqtning katta qismi ana shunday keraksiz, maʼnosiz mashgʻulotlarga ketib qoladi. Ofis ishchilarini kuzatib, bunga oʻzim amin boʻlganman.

Yaponiya haqida "samaradorlik past" deyish gʻalati, ammo koʻp ofis ishchilari kunini bekorga sarflaydi. Albatta, sanoati yo shirkatiga koʻra sharoit har xil. Shunga qaramay, bu gapim rost. Mubolagʻa boʻlmasin, ammo nazarimda oʻrtacha yapon ofis ishchisi bir kunda qiladigan ishni amerikalik yo nemis ikki soatda tugatadi.

Chunki nemis yo amerikalik har bir telefon qoʻngʻirogʻini 10 daqiqalik "assalomu alaykum, vaqtingizni olganim uchun uzr, falon kompaniyaning falon boʻlimining falonchisiman..." deb oʻtirmaydi. Avvalo telefon qilib ham oʻtirmas. Yaponlar esa arzimas mayda narsa (masalan, uchrashuvda qaysi suv shishalarini ishlatish) uchun yarim kunini sarflashganiga oʻzim guvoh boʻlganman.

Boshqa sabablar ham bor, bularning hammasini yozib oʻtirsam, yozuv juda uzun boʻlib ketadi. Bunday jarayonu odatlar nihoyatda murakkab boʻlib, chuqurroq nazar talab qiladi. Tarixiy va ijtimoiy sabablarini oʻylab koʻrilsa, yaxshiroq tushunish mumkin.

#MenBilganYaponiya turkumi yozuvlarini juma kunlari chop qilaman.

Manba: @profsherzod

Yanada ko’proq ma’lumotlar👇
https://t.me/+UBghPNiV-lnLqDF9