EQni oshirishning eng samarali usullaridan biri – badiiy kitob o‘qish.EQ (Emotional Quotient) – bu inson eng avvalo o‘zining, so'ngra atrofidagilarning his-tuyg'ularini tushuna olishi hamda shunga muvofiq (to'g'ri) qarorlar qila olish ko'nikmasidir.
Badiiy asarlar (hikoyalar, romanlar, rivoyatlar) bizga turli qahramonlarning his-tuyg‘ularini (voqealardan tashqarida turgan holda xolis) kuzatishni, tushunishni va ularning o‘rnida bo‘la olishni his qilish imkonini beradi. Bu esa sizga voqealarni tom ma'noda kattaroq kartinada ko'ra olishga sharoit yaratadi. Buning misoli huddi futbolni tashqaridan tomashabin sifatida ko'rganda, butun boshli maydon (qayerda imkon bor-u qayerda xavf borligi) yaqqol ko'ringanidek gap.
Masalan, yaqinda Lev Tolstoyning Anna Karenina romonini tugatdim. Anna Karenina obrazini kuzatish menga insoniy his-tuyg‘ularning naqadar murakkab ekanligini chuqurroq anglashga yordam berdi. Asar davomida Anna turli ichki ziddiyatlarni boshdan kechiradi: sevgi va mas’uliyat, erkinlik va jamiyat qarashlari o‘rtasidagi kurash... Uning qabul qilgan qarorlari ba’zan tushunarli, ba’zan esa o‘ta dramatik tuyuladi. Ammo shu jarayonda biz inson ruhiyatining chuqur qatlamlariga kirib boramiz va turli holatlarga boshqacha nigoh bilan qaray boshlaymiz.
Badiiy asarlar o‘qishning eng katta afzalliklaridan biri ham shunda – ular sizni boshqa insonlarning ichki dunyosiga sayohat qildiradi. Siz hayotda hech qachon uchratmagan yoki tushunish qiyin bo‘lgan odamlarning fikrlash tarzini, hissiyotlarini va motivatsiyalarini anglashga o‘rganasiz.
Buning natijasida:
✅
Empatiya rivojlanadi – boshqa insonlarning holatini chuqurroq tushuna boshlaysiz.
✅
Tuyg‘ularingizni boshqara olish ko‘nikmasi ortadi – o‘z his-tuyg‘ularingizni ob’ektivroq ko‘ra olasiz.
✅ Murakkab vaziyatlarda oqilona qaror qabul qilish osonlashadi – turli nuqtai nazarlarni ko‘rib chiqib, xolis fikr yuritish odat tusiga kiradi.
O'z hayotingizga paralel holatda boshqalarning ham hayotini "yashab" ko'rmoqchimisiz? Unda badiiy adabiyot har doim yo'ldoshingiz bo'lsin. Badiiy adabiyot inson ongini kengaytiradi va hayotga chuqurroq qarashga o‘rgatadi. EQning oshishi esa shunchaki avtomatik (side-effect sifatida) hosil bo'ladi.
Badiiy kitoblar EQ ni oshirishi haqida ilmiy ishlar:
Mar et al. (2006, 2009)
