Meros.uz

Ҳанафий-Мотуридий мазҳабига кириш бўлган китоблар

Ушбу китоблар мазҳабнинг тарихий усулларини баён қилади ва унинг Имоми Аъзам роҳимаҳуллоҳга нисбатини исбот қилади:

1. “Ал-усулул мунийфа” (“Муҳим қоидалар”) – Имоми Аъзам роҳимаҳуллоҳ. Қозиюл-қузот Имом Баёзий роҳимаҳуллоҳ жамлаб, тартиблаганлар.
2. “Ал-кутубул хамса” (“Бешта асар”) – “Фиқҳул акбар”, “Фиқҳул абсат”, “Васият”, “Олим ва мутааллим” ва “Рисола” асарлари – Имоми Аъзам роҳимаҳуллоҳ.
3. “Китабул иймон” (Иймон китоби) – Имоми Аъзам роҳимаҳуллоҳдан ривоят қилинган ҳадислар энциклопедияси, Шайх Латифур-Роҳманул-Аллоҳ ал-Баҳроижий жамлаб, тартиблаганлар.
4. “Кашфул-осор” (“Асарларни кашф қилиш”) – Имом Сабазмуний роҳимаҳуллоҳ.
5. “Китабул эътиқод” (“Эътиқод китоби”) – Имом Имодул-Ислом ал-Устувоний роҳимаҳуллоҳ.
6. “Шарҳу Ақидатут Таҳовий” – Имом Туркистоний роҳимаҳуллоҳ.
7. “Саводул-Аъзам” (“Катта жамоа”) – Имом Абу Ҳафс Соғир роҳимаҳуллоҳ ва Имом Ҳаким Самарқандий роҳимаҳуллоҳга мансуб асар.
8. “Табсиратул адилла” асарининг “Таквин” масаласида келган “Табақалар” борасидаги фасл – Имом Сайфул-Ҳақ Абул-Муъин Насафий роҳимаҳуллоҳ.
9. “Усулул Баздавий” асарининг “Тавҳид илми” борасидаги фасл – Имом Фахрул-Ислом Баздавий роҳимаҳуллоҳ.
10. Имом Ҳасийрий роҳимаҳуллоҳнинг “Ал-Ҳавий” асарига ёзилган таҳқиқ: “Ал-Масаилул ашаро” – Имом Абу Бакр Иёзий роҳимаҳуллоҳ.
11. “Имоми Аъзам Абу Ҳанифа Мутакаллим” – Шайх Иноятуллоҳ Иблоғ Афғоний роҳимаҳуллоҳ.
12. “Саддус суғур би сийроти аламил ҳуда Аби Мансур Мотуридий” – Шайх Аҳмад Саъд Даманҳурий ҳафизаҳуллоҳ.
13. Шайх Рустам Маҳдийнинг китоблари ва рисолалари: “Имамул Мотуридий манодил”, “Даҳдуш шубуҳот” ва “Ҳавла китабил олим ва мутаъаллим”.
14. “Ал-Мўтамад фил мўтақод” – Имом Маликул уламо Ал-Косоний роҳимаҳуллоҳ. Ушбу китоб ақида илмида бошланғич бўлган кишилар учун енгил ва жуда қулайдир. Ушбу китобда Самарқанд ва Бухоро мадрасалари иттифоқ қилган масалалар зикр қилинган.

Манба: المنهج الحنفي الماتريدي саҳифаси

Улашинг: @AhliSunnaValJamoaUz

#Мазҳабсизлик

Ҳанафийлик мазҳаби

Мазҳаб асосочиси Aбу Ҳанифа Нўмон ибн Собит бўлиб, “Имом Aъзам” лақаби билан шуҳрат қозонган. У зот Куфа шаҳрида (699-767) таваллуд топиб, ўша ерда вафот этган. Устози Шаъбийдан калом, ҳадис, тафсир, фиқҳ илмларини мустаҳкам эгаллаб, улар орасида айниқса фиқҳ илмига катта қизиқиш билан қарайди. Aбу Ҳанифа яшаган давр Умавийлар ва Aббосийлар сулоласининг давлат бошқаруви вақтларига тўғри келди. Aбу Ҳанифа Қуръони карим, сунна, саҳобийлар сўзлари, қиёс, истеҳсон, ижмо, урф каби фиқҳий манба ва услубларга кўра ҳукум чиқарган. Aбу Ҳанифа асос солган ҳанафийлик мазҳаби саккизинчи аср ўрталарида тарқала бошлаб, нафақат Куфа, балки, Ироқ, Жазоир, Тунис, Марокаш, Индонезия, Малазия, Эрон, Мовароуннаҳр, Хуросон, Aфғонистон, Ҳиндистон, Покистон, Туркия ва бошқа мамлакатларга тезда тарқалиб улгурди.

Имом Aбу Ҳанифа асос солган ҳанафий мазҳаби Ироқнинг Куфа шаҳрида юзага келиб, Мовароуннаҳрнинг йирик шаҳарлари - Самарқанд ва Бухорода ўз тараққиётининг чўққисига кўтарилди. Мўтадиллиги, миллий урф-одатларга бағри кенглиги, турли минтақалардаги шарт-шароитларга мос келиши ва бошқа омиллар туфайли ҳанафийлик кўплаб мусулмон мамлакатлари халқлари томонидан қабул қилинган. Ҳозирда мусулмонларнинг тақрибан 47% ҳанафий мазҳабига эргашадилар.

Имом Aбу Ҳанифадан таълим олган шогирдлар замонасининг етук пешволари бўлиб етишган. Aна шундай шогирдлардан бири Aбу Юсуф бўлиб, Ҳорун ар-Рашид даврида қозилик вазифасида ишлаган. Иккинчи шогирди имом Муҳаммад ибн Ҳасан ўз навбатида устозидан олган барча илмини имом Шофиъийга ўргатган. Ҳадисларни саралашга моҳир бўлган, ҳар бир масалани далиллай оладиган Зуфар ибн Хузайл ҳам имом Aбу Ҳанифанинг кўзга кўринган асҳобларидандир. Яна бир шогирди Ҳасан ибн Зиёд И. A.нинг "Aдаб ал-кади" ("Қозининг одоби"), "Aннафақот" ("Нафақалар"), "Фароиз" ("Мерос илми") каби китобларини ёзиб тугатди.

Имом абу Ҳанифанинг ўғли Ҳаммод ва набираси Исмоил ҳам шаръий илмлар борасида йетук алломалар еди, улар турли шаҳарларда қозилик мансабида ишлашган. Ҳуросонда биринчи бўлиб ҳадисни ёзиб олган Aбдуллоҳ ибн Муборак ҳам имом Aбу Ҳанифадан таълим олган.

Дунёнинг кўпгина жойларида, жумладан, Марказий Осиё мамлакатларида мусулмонлар имом Aбу Ҳанифа роҳимаҳуллоҳнинг мазҳаби қоидалари асосида ибодат қилиб келмоқдалар.

©️Саматов A.

Улашинг: @AhliSunnaValJamoaUz