Конспект

• Тўти кўп гапиради, лекин баланд уча олмайди.
• Бургут кўп гапирмайди, лекин баланд учади.
• Лайча эрта-кеч аккилайди, лекин ҳеч нарса қила олмайди.
• Шер сукут сақлайди, лекин ўрмон қироли.
• Бу сукунат кучи.
• Шунинг учун кам гапириб, кўп бажариш керак!

@konspektor

Қуръони Каримдаги энг гўзал қисса деб Юсуф алайҳиссалом қиссаси қаралади. Чунки бу сабр қиссасидир. Бунда фарзанд доғидаги Ёқуб алайҳиссалом ва қулликдан вазирликгача борган Юсуф алайҳисломнинг сабрлари қиссаси мужассамдир.

Кимдир ҳаётни бойлик, кимдир мансаб, кимдир фарзанд гўзал қилади дейди. Аслида ҳаётимизни сабр гўзал қилади. Илло юқоридагиларнинг барчаси қайтиб олинажак. Сабр қилганлар эса энг гўзалига лойиқдирлар!

@konspektor

Уйланганимдан уч йил ўтиб фарзанд кўрдим. Дарҳол бола тарбиясига оид китоб-рисолалар сотиб олдим, рафиқам билан ўтириб ота-онамиз бизга берган ўгит ва пандларини эслайдиган бўлдик. Бола улғаяркан, унга кундалик одоблар, ахлоқ қоидаларини ўргата бошладик. “Таомни ўнг қўлингда е…”, “Ётиб овқат ема…”, “Ўзингдан каттага салом бер…”, “Ҳожатдан сўнг албатта қўл ювилиши керак…”

Кунларнинг бирида бозордан нон сотиб олиб, уйга пиёдалаб кета бошладик. Ўша куни тушлик қилмагандим, қорним таталаб кетяпти. Уйга боришгача сабрим чидамай елимхалтада турган нонга қўл чўздим: бир бурдаси билан қоринни алдаб кетай… Қўлим нонга тегар-тегмас орқадан огоҳлантириш келди:
– Ада, нон емоқчимисиз? Қўлларингизни ювмагансиз-ку!
Дарров ҳушёр тортдим. Ҳозир нонни ушатиб олишим боламга овқат ейишдан олдин қўл ювиш кераклиги ҳақида берган тарбиямни ювиб кетишини ўйладим.
– Ҳа-я, рост айтасан, ўғлим. Қўлларим ювилмагани ёдимдан кўтарилибди. Эслатганинг учун раҳмат. Нонни уйда, қўлларни ювиб еймиз…

Аёлим билан шу ҳақда эслашиб кулишдик. Шунда онаси бир гапни айтиб қолди: “Сизнинг ҳар бир хатти-ҳаракатингиз ўғлингиз кузатуви остида. У сизга тақлид қилади. Илтимос, эҳтиёт бўлинг…” Бунақа пайт бир нақл ёдга тушаверади: “Болаларингизни тарбия қилманг. Улар барибир сизга ўхшашади. Сиз ўзингизни тарбия қилинг”.

@konspektor

Жанубий Африканинг собиқ раҳбари Нельсон Мандела ўз эсдаликларида ёзади:

“Давлатга раҳбар бўлганимдан сўнг шаҳар айландим. Бир ошхонага кирдик. Ҳамма жойлашиб, маъқул овқатини буюрди. Таомни кутиб турган пайтимиз кўзим бир четда ўтирган кишига тушди. У ҳам кутиб турганди. Бояги кишини чақириб келишларини буюрдим. У киши келди. Ёнимга ўтиришини айтдим. Таом келди. Бирга жим овқатлана бошладик. Ҳалиги киши тер тагида қолди. Қўллари қалтирар, юзидан тер шариллаб оқар, овқатини оғзига олиб бора олмас эди.

Овқатдан сўнг у киши кетди. Шунда танқўриқчим менга: “У киши касал шекилли. Тузук овқат ея олмади”, деди. Мен: “Йўқ! У касалмас. У мен қамалган қамоқхона қўриқчиси эди. Кўпинча менга азоб беришгандан сўнг чанқаб, сув сўрардим. Ҳар сафар шу киши келиб устимдан бавл қиларди. У бугун менинг қамашим ва унга ҳам шундай азоб беришимдан қаттиқ қўрқди. Аммо бу менинг ахлоқим эмас. Чунки қасос давлатни бино қила олмайди. Халқларни бино қиладиган нарса авфдир”, дедим.

@konspektor

- Одам учта нарсанинг қадрини доим кечикиб билади. Ёшлик. Соғлиқ. Тинчлик.
- Дўстни хўрлаш – гуноҳ. Умр йўлдошини хўрлаш – юз ҳисса гуноҳ. Ота-онани хўрлаш – минг ҳисса гуноҳ. Гўдакни хўрлаш – чексиз гуноҳ...
- Иш кўплиги-ю, вақт йўқлигидан нолиманг. Вақт кўплиги-ю, иш йўқлигидан қўрқинг.
- Одамни абгор қиладиган нарса – бекорчилик.
- Ҳатто булбул ҳам бола очганидан кейин сайрашни бас қилиб, полапонларига емиш ташийди.
- Эрталаб турганингда, кундузи юрганингда, кечаси ухлаганингда ҳеч қаеринг оғримаса шунинг ўзи бахт!
- Ақл билан мансабга эришиш мумкин. Мансаб билан ақлга эришиб бўлмайди.
- Дунёда мукаммал нарса йўқ. Ҳатто Муҳаббат деб аталмиш олий туйғуда ҳам адолатсизлик бор. Ким қаттиқроқ севса, ўша кўпроқ изтироб чекади.
- Инсоннинг баҳоси бу дунёда ўзи олгани билан эмас, ўзидан қолгани билан ўлчанади.

Ўткир Ҳошимовнинг "Дафтар ҳошиясидаги битиклар" асаридан

@konspektor

Кредит сўраб, банкка борсанг, ойлигингни кам деб бермайди. Ёрдам пули сўраб маҳаллага борсанг, ойлигинг кўп деб бермайди.

@konspektor

Қизимга насиҳатим:

1. Борган жойингда қарияларни ва қайнона қайнотангни кўнглини ол, мухаббатини қозонгин.

2. Менга қандай итоатда бўлган бўлсанг, энди худди шундай эринга итоат қил.
Хеч қачон, хеч қачон бахслашиб гап қайтармагин, акс холда мухаббати совушни бошлайди.

3. Доим кулиб юргин.
Аразламагин. Аразлаш оилани заифлаштиради.
Аразлашга ўрганиб қолсанг, доим тўмсайиб юришга одатланиб қоласан.

4. Ишдан, катта хонадонни йиғиштиришда чарчаб қолсанг, ўзингни қийнама.
Иш тугамайди. Чарчаганингни қайнонангдан яширма.

5. Қулдек келин бўлма.
Тоқатинг доирасида ишларни қил.

6. Эринг билан бўлганингда, кўпроқ яхши гапларни гаплашгин.
Токи, уйга келиш, эринга хурсандчилик бўлсин.

7. Эринг уйга сиғмай қолишидан қўрқ. Хушёр бўл. Эркак доим уйига интилиши керак.

8. Сенга ёқмайдиган холатлар бўлса, қадаринга рози бўл.
Батамом бахтли бўлиш, хеч кимга ваъда берилмаган.
Мутлоқ бахт - Жаннатда.

9. Оилани бахтли бўлишида аёлни ўрни катта. Шуни ёдингда тут.

Миразиз Ахмедов

@konspektor

Бутун умр тақвода, тоат-ибодатда юрган бир ука акасини бутун умр ҳидоятга бошлади. Ака эса залолатга ботган эди - кунда маишатда юрарди. Кунларнинг бирида ака "Шунча пайт залолатда яшадим, энди тавба қилиб, ибодатларда қойим бўлай" деб бир қадам ташлаган эдики, Аллоҳ жонини олди. Ука эса "Шунча пайт ибодат қилдим, энди бир маза қилай" деб бир қадам ташлаган эдики, Аллоҳ жонини олди.

Буни қарангки, аканинг сўнгги қадами эзгу бўлгани учун жаннатга, уканики эса ёмон бўлгани учун жаҳаннамга ҳукм қилинибди.

Шунинг учун Аллоҳ ҳеч биримизнинг охиримизни хор қилмасин! Тўғри йўлидан ўзи адаштирмасин!

@konspektor

Сичқон тешикнинг ёнига келиб, ташқарига чиқайми, йўқми, деб қўрқиб турса, ташқаридан итнинг вовуллагани эшитилибди. Сичқон "ит вовуллаётган жойда мушук бўлмайди", деб, ташқарига чиқса, вовуллаётган мушук экан. Шартта сичқонни ушлаб, ебди ва ўзига ўзи "Чет тилини билган оч қолмайди!", деган экан...

@konspektor

Одамларга нисбатан узр майдонини кенгайтиринг

– Ўқитувчи эдим. Мудиримни танқид қила бошладим. Кейинчалик ўзим ҳам мудир бўлгач унга қийин бўлганини ҳис этдим.
– Талаба эдим. Устозимни танқид қила бошладим. Кейинчалик ўзим ҳам устоз бўлгач унга осон бўлмаганини ҳис қилдим.
– Кичкина эдим, отамнинг синчковлигидан жаҳлим чиқар эди. Кейинчалик билсам, отамни ҳақиқий маънода қадрламаган эканман.
– Оилалик бўлдим. Хотинимни уйидагиларининг сўзларидан жаҳлим чиқар эди. Ўзим ҳам қиз узатгандан кейин куёвимни сўзларимдан таъсирланиб жаҳли чиқишини кўрдим. Оқибатда дунё чархпалак эканини билдим. Замон ғилдираклари айланишидан олдин узр қидиринг, шунда фақат сиз эмас, бошқалар ҳам ҳақ эканини биласиз. Шунинг учун узр майдонини кенг қилинг.

Қадрланг, эҳтиром кўрсатинг, ҳурмат қилинг, афв этинг, ўзингизни билмаганга солинг, буларнинг савобни Аллоҳдан кутинг.

@konspektor

Муҳим тавсиялар:

Аёл учун:

1. Эрнинг эҳтиёжларини беринг!
2. Сўзига қулоқ солинг!
3. Ота-онасини ҳурмат қилинг!
4. У билан тортишманг!
5. У доим тўғри иш қилишини эътироф қилиб туринг!
6. Телефонини титманг!
7. Унга тааллуқли масалаларни ёдда тутинг!

Эркак учун:

1. Аёлингизга пул беринг!
2. Доимо унга пул бериб туринг!
3. Пул беришни унутманг!
4. Берадиган пулингизни беришни ёддан чиқарманг!
5. Сўрамасидан туриб пул беринг!
6. Унга пулим йўқ, деманг!
7. Пул беришни тўхтатманг!

@konspektor

"Дунё ишлари чала қолади!" - деб, Роббингни тарк этма. Зеро мозорлар, ишлари чала қолганлар билан тўладир.

Жалолиддин Румий

@konspektor

Бир насроний бир яҳудийдан 1 доллар қарз сўраб келса, яҳудий:
— Майли, мен сенга 1 доллар қарз бераман, фақат бунинг икки шарти бўлади. Биринчиси, менга нимангнидир гаровга қолдириб кетишинг керак дебди.
— Менда болтамдан бошқа ҳеч нимам йўқ, — деб жавоб берибди.
— Майли, болта бўлаверади.
— Унда болтани олгин-да, менга бир доллар бер, — дебди.
— Хўп, фақат иккинчи шарт, менга бу бир долларни бир ойдан кейин 2 доллар қилиб қайтарасан, — дебди.
— Майли, — дебди насроний.

Болтани топшириб, бир долларни олибди. Кейин ҳалиги яҳудий:
— Менга қара, сен бир ойдан кейин 2 долларни қайтаришга сал қийналиб қоласан, шунинг учун, ҳозир пулинг борлигида 1 долларни ташлаб кетавер-да, бир ойдан кейин яна бир долларни олиб келиб бераверасан, — дебди.
— Хўп, — деб бир долларни топшириб қайтиб кетибди ва йўлда:
— Болта йўқ, бир доллар йўқ, у хам етмагандай яна 1 доллар қарз бўлиб қолдим, лекин ҳаммаси — тўғри, — дермуш…

@konspektor

Икки дўст

Тарихнинг қайсидир саҳифасида икки дўст бўлган экан. Иккаласи бир жойда таҳсил олиб, илм-маърифатда маълум даражага етибдилар. Олим бўлиб етишибдилар. Аммо, улар икки хил йўлни танлабди. Биринчи дўст таркидунёчиликни ихтиёр қилибди. Тоғларга чиқиб кетиб, кечаларини ибодат, зикр, Қуръон қироати билан, кундузларини рўза билан ўтказишни бошлабди. Бутун борлиғини Аллоҳга бағишлабди. Иккинчи қаҳрамонимиз эса илмини халққа етказиш учун ваъз-насихат қилибди, шогирдлар етиштирибди. Оила қурибди, касб-ҳунар қилиб бойлик тўплабди. Катта боғ, масжидлар, мадрасалар қурдирибди. Халққа соф ислом таълимотларини етказиш билан умрини ўтказибди. Аҳли солиҳ фарзандлар тарбиялаб, юзлаб шогирдларни камолга етказибди.

Орадан йиллар ўтибди. Таркидунё қилган қаҳрамонимиз, асли шариат таркидунё қилишга тарғиб қилмаган бўлса ҳам, қалбидаги мустаҳкам эътиқоди ва Аллоҳга бўлган ишқи туфайли авлиёлик даражаларини топибди. Хатто, қушлар тилини тушунадиган кароматга эга бўлибди.

Бир куни зикр қилиб ўтирса, иккита қуш гаплашаётгани қулоғига чалинибди. Улар бир-бирига, мана бу авлиёнинг бир дўсти бўлар эди ўша олим вафот этибди, дейишаётган экан.
Бу хабарни эшитиб махзун бўлган авлиё унинг қишлоғи томон йўлга тушди. Йўлда ўзини ўзи койиб борар эди, у бола-чақасидан ошиниб келолмагандир, нега мен бир бора ҳол-аҳвол сўраб зиёрат қилиб қўймадим?! Энди ҳеч бўлмаса аҳли оиласига таъзия билдириб қўяй, деди.
Қишлоқда бир катта боғга кўзи тушди. Бу кимники, деган саволга, фалон олимники, кеча ул зот вафот қилдилар, деб жавоб қилишди. Намоз учун масжидга кирди. Бутун жамоат ул зотни ҳаққига дуолар, таҳлиллар айтаётган эди. Мадрасаларни ҳали кўрмаган экан, кириб кўрди. Юзлаб, минглаб шогирдлар ул зотга бағишлаб хатми Қуръонлар қилмоқда. Ниҳоят дўстининг уйига борди. Фарзандлари ва аҳллари ҳам такбир-таҳлил, хатми Қуръонлар билан банд. Вафот қилган дўстининг ҳаққига қилинаётган дуолар, хатмлар тинмас эди. Ул зотдан моддий ва маънавий яхшиликлар кўрган қанча-қанча инсонлар у кишига бағишлаб эҳсон ва дуои хайрлар қилмоқда.

Бу ҳолатни кўрган авлиё зот одамларга шундай хитоб қилибди:
Огоҳ бўлинг, ибрат олинг! Мен бу киши билан бирга илм олганман. Аммо, иккаламиз икки хил йўл танлаганмиз. Бугунгилик кунда менга маълум бўлдики, дўстим танлаган йўл афзалроқ экан. Вафот қилганидан кейин ҳам унинг амал дафтари тўхтамаётганини кўряпман. Бу амал дафтари қиёматгача ҳам тўхтамаса ажаб эмас. Қанийди мен ҳам шу йўлни танлаган бўлсам эди. Аллоҳ сенга Ўз раҳматини ёғдирсин дўстим, сен ютдинг ИншаAллоҳ!

@konspektor

- Дунё катта бир мактабдир. Унда ҳар қанча чўққига эришмагин, ўлим шаҳодатини олишинг муқаррар. Шундай экан кибрланмасдан одобли ва ахлоқли инсон бўлиб яшагин.

- Ёстиқ бой ва фақирнинг, катта ва кичикнинг, шаҳзода ва қўриқчиларнинг бошини кўтаради. Лекин унда фақатгина виждони хотиржамлар сокин уйқуга кета оладилар...

- Ҳар бир кунингизни гўзал ўтказишингиз, сиз учун одатий хол бўлиб қолсин. Самимий, одобли, меҳрибон, саҳий, очиқ кўнгил бўлинг. Чунки соҳиби кетганда, ундан муҳр - хотира қолади...

- Сенга биров "Сени ҳурмат қиламан" деса ишонмагин. Сухандонлар ҳам ҳеч кимни танимай, кўрмай туриб "ҳурматли томошабинлар" деб айтишади )))

- Ҳозирги замонда "қаҳрамон" деб қиличи бор инсонни эмас, балки виждони бор инсонни ҳақиқий "қаҳрамон" деса ярашади.

- Баъзи инсонлар ҳаётимизда ҳудди сониялардек, баъзилари эса ҳудди дақиқалардек, яна бошқалари эса ҳудди бир умрдек гап. Уларни фақат ўлимгина хотираларимиздан ўчира олади...

- Кўринишинг билан фахрланма. Чунки уни сен яратмагансан. Насабинг билан ҳам фахрланма. Чунки уни сен танламагансан. Лекин ахлоқинг билан фахрлан. Чунки унга зийнатни "СЕН" бергансан...

- Биров сенга ахлоқсиз гаплари билан қўполлик қилса, ғазабланма. Балки жилмай. Чунки у ўзининг феъл атворини сенга намоён этибди.

- Бахт бу - биз эга бўлмаган нарсага эришишимиз эмас, балки биз эга бўлган нарсамизнинг қийматини билишимиз, тшуниб етишимиз БАХТдир.

«Ҳикматлар саодатга етаклар » китобидан

@konspektor

Бир эркак Жаннатга кирибди. Ўзига аталган қасрнинг биринчи хонасига кирса, ниҳоятда гўзал бир париваш турган экан.
- Кейинги хонада мендан минг чандон гўзал сизни кутяпти, - дебди пари.
Кейинги хонага кирса ҳақиқатда унданда гўзал париваш турган экан. У ҳам:
- Кейинги хонада мендан минг чандон гўзал сизни кутяпти, - дебди.

Кейинги хонага кирса ҳақиқатда унданда гўзал париваш турган экан. Шундай қилиб хонадан хонага ўтаверибди. Бир-биридан гўзал париларга дуч келибди. Сўнгра охирги хонанинг эшигини очган экан, не кўз билан кўрсинки, ўзининг аёли турган экан. Шунда эр ўз аёлини кўриб, бошқа париларни унутиб юборибди...

@konspektor

Эр ва аёлнинг ўртасида низо пайдо бўлгандан кейин аёл хонасига кириб, чидай олмай йиғлашга тушибди. Шу маҳал аёлнинг қариндошлари аёлдан ҳол-аҳвол сўраб келиб қолишди. Қарашса аёлнинг кўзлари жиққа ёш эмиш. Аёлдан хавотир олиб, нима сабабдан йиғлаганини сўрашибди.
Аёл:
- Ишонасизларми йўқми, сизларни ўйлаб ўтирган эдим. Сизларни жуда хам соғиниб, кўргим келган эди. Субҳаналлоҳ, сизларни менга Аллоҳнинг Ўзи етказди дебди.

Эр эса аёли кўз ёшларини оқлаётганини тинглаб, унга нисбатан хурмати янада ошиб, унинг кўзларида аёли янада буюклашибди. Шахсий сирларини фош этмай асрагани учун, аёлидан кечирим сўраб, уни маҳкам бағрига босибди...

@konspektor

Ҳар саждага боришингизда ота-онангизга мағфират сўраб, бир марта "Аллохуммағфирлий валивалидайя" (Аллоҳим ота-онамни мағфират қил!) деб, дуо қилиб қўйишга одатланинг! Шунда, улар учун бир кунда 64 марта Истиғфор айтган бўласиз! Агар улар вафот этган бўлса, номаъи-аъмолига савоб ёзилиб туради! Тирик бўлсалар, гуноҳлари кечирилиб туради! Қиёмат куни кишига нотаниш бўлган, улкан савоб тақдим этилар экан! "Бу, қаердан келди менга?"деб сўралса, "Фарзандингни сенга айтган истиғфори!" деб, жавоб берилар экан! Бу - бизнинг, дунёга келишимизга сабабчи бўлган инсонлар учун арзийдиган совғадир! Саждада қилинган дуо эса, ИншаАллох, қайтарилмайди!

Аллоҳ учун сизга илиндим, сиз ҳам кўпроқ тарқатинг ҳамма ўқисин! Амал қилганнинг савобидан сизга ҳам тегиб туради. ИншаАллоҳ!

@konspektor

Болам, мени эркаланг!

Болам, мен қариб, шундай вақт келибдики, мен эркаловчи она эмас, эркаланувчи боладек бўлиб қолибман. Болам, энди сиз мени отам бўлиб  эркаланг, онам бўлиб алқанг.

Болам бўлиб “Онам жоним” денг, кўзим қувончи, уйга кирсам офтобим, кўчадаги қуёшим, дунёим ичидаги дунёим денг. Тиззаларимга ётиб олиб эркалаб кулинг, оёқларим тагидан қитиқ ахтариб кулдиринг. Келбатдек бўйингиз билан кураш тушиб, енгилиб беринг.

“Кучлигим онам”  денг. Бир дона мен яхши кўрган атиргулни ётоғимга қўйиб , табассумимни кутинг. Оёқ кийимга эгилсам, қаддимни кўтариб “мен борманку онам” денг. Таомга тўйиб қўл артсам, “самалёт-самалёт” қилиб ош улашинг. Мен эса сизни жажжи болалигингиз таъмини тотиб, яйраб кетай. Ғамингизни остонада қолдиринг, токи сизни ғамингиз эгилаётган қаддимни янада букиб қўймасин.

– Мен учун шунча пулга бекор олибсизда ўғлим, десам
– Онангизга бўлса пул олмаймиз, дейишди деб “алданг”

Мени шу ширин “ёлғонларга” ишонтиринг. Болам, менга жаннат ҳақида гапиринг. Ўз Расулини соғинган онангизга малҳам бўлинг. Сизни туғиб берган Бувимга нима олиб берсамикан деб кулдиринг. Бизни катта қилиб ўзингиз кичрайдингиз она денг. Набиралари қувончида қувнаётган  Онангизни пешонасидан ўпиб айтинг: “Сиздек Онани берган Роббимга ҳамдлар бўлсин”!

Болам, биласизми бундай ихтиёрингиз мени бахтли қилади, Сизга эса икки дунё Саодатини беради. ИншааАллоҳ! Болам, мени эркаланг!

@konspektor

"Болаларим мен анча қариб қолдим. Бир-иккита сура ёдлаб қўйишинглар керак. Эрта-индин ўлиб қолсам, уялиб қолманглар дейман. Ўлигимнинг тепасида ўқийсизлар. Келди-кетти бўлади, ёдлаб олганинглар яхши-да, барибир".

Болалар дейишди: "Биттасини олиб келиб қўямиз, уч кун ўқиб ўтиради. Сиз ҳавотир олманг!"

Она лабини тишлади. Кўзларидан ёш думалади. Атрофида ўтирган болаларини олий маълумотлик қилди. Улар давлат ишхоналарида ишлашар эди. Энди эса кетар чоғида уч-тўрт қатор сурага муҳтож.

Фарзандларингизга фақат дунёни эмас, охират илмини ҳам ўргатинг! Фарзандларингизга фақат охиратни эмас, дунё илмини ҳам ўргатинг! Ҳам дунёларини, ҳам динларини ўргансинлар!

Зулфия Махмуд

@konspektor