Rodanid kislota (HCNS)
Rodanid kislota yoki tiosiyanat kislota — HCNS formulaga ega bo‘lgan noorganik birikma. Bu kislota tarkibida bir atom oltingugurt va bir atom azot bilan birikkan sianid guruhi bo‘lib, uning kimyoviy va fizik xossalari juda qiziq.
Fizik xossalari
Tashqi ko‘rinishi: Sof holda uchramaydi, odatda suvli eritmada mavjud. Bu eritma rangsiz yoki och sariq rangga ega.
Erituvchanligi: Suvda yaxshi eriydi va ionlanish xususiyatini namoyon qiladi.
Kimyoviy xossalari
Ionlanish:
Rodanid kislota suvda parchalanganda tiosiyanat (SCN⁻) ioni hosil qiladi:
HCNS ⇌ H⁺ + SCN⁻
Barqarorlik:
HCNS nisbatan barqaror bo‘lsa-da, kuchli kislota yoki ishqor ta'sirida boshqa birikmalarga aylanishi mumkin.
Oksidlovchi va qaytaruvchi reaksiyalar:
Tiosiyanat ioni oksidlovchi muhitda oson oksidlanadi:
SCN⁻ + H₂O₂ → SO₄²⁻ + CN⁻ + H⁺
Kompleks hosil qilish:
Rodanid ioni bir qator metall ionlari bilan kompleks birikmalar hosil qiladi. Masalan:
Fe³⁺ + 3SCN⁻ → [Fe(SCN)₃]
Bu kompleks qizil rangga ega bo‘lib, analitik kimyoda temir(III) ionlarini aniqlash uchun ishlatiladi.
Qo‘llanilishi
Analitik kimyo:
Rodanid kislota va uning tuzlari temir, mis, kobalt kabi metallarning aniqlanishida keng qo‘llaniladi.
Sanoat:
Tiosiyanatlar organik sintezda va boshqa kimyoviy jarayonlarda reagent sifatida ishlatiladi.
Biokimyo:
Ba'zi tadqiqotlarda rodanid ionlarining biologik tizimlardagi reaksiyalari o‘rganilgan. Bu ionlar kislorod tashishda yoki ba'zi fermentativ jarayonlarda ishtirok etishi mumkin.
@kimyoBM
Rodanid kislota yoki tiosiyanat kislota — HCNS formulaga ega bo‘lgan noorganik birikma. Bu kislota tarkibida bir atom oltingugurt va bir atom azot bilan birikkan sianid guruhi bo‘lib, uning kimyoviy va fizik xossalari juda qiziq.
Fizik xossalari
Tashqi ko‘rinishi: Sof holda uchramaydi, odatda suvli eritmada mavjud. Bu eritma rangsiz yoki och sariq rangga ega.
Erituvchanligi: Suvda yaxshi eriydi va ionlanish xususiyatini namoyon qiladi.
Kimyoviy xossalari
Ionlanish:
Rodanid kislota suvda parchalanganda tiosiyanat (SCN⁻) ioni hosil qiladi:
HCNS ⇌ H⁺ + SCN⁻
Barqarorlik:
HCNS nisbatan barqaror bo‘lsa-da, kuchli kislota yoki ishqor ta'sirida boshqa birikmalarga aylanishi mumkin.
Oksidlovchi va qaytaruvchi reaksiyalar:
Tiosiyanat ioni oksidlovchi muhitda oson oksidlanadi:
SCN⁻ + H₂O₂ → SO₄²⁻ + CN⁻ + H⁺
Kompleks hosil qilish:
Rodanid ioni bir qator metall ionlari bilan kompleks birikmalar hosil qiladi. Masalan:
Fe³⁺ + 3SCN⁻ → [Fe(SCN)₃]
Bu kompleks qizil rangga ega bo‘lib, analitik kimyoda temir(III) ionlarini aniqlash uchun ishlatiladi.
Qo‘llanilishi
Analitik kimyo:
Rodanid kislota va uning tuzlari temir, mis, kobalt kabi metallarning aniqlanishida keng qo‘llaniladi.
Sanoat:
Tiosiyanatlar organik sintezda va boshqa kimyoviy jarayonlarda reagent sifatida ishlatiladi.
Biokimyo:
Ba'zi tadqiqotlarda rodanid ionlarining biologik tizimlardagi reaksiyalari o‘rganilgan. Bu ionlar kislorod tashishda yoki ba'zi fermentativ jarayonlarda ishtirok etishi mumkin.
@kimyoBM