Davomi
7️⃣ Ekssentrik xulq-atvor/ epotaj ramkalaridan tashqariga chiqadigan darajada ekssentrik tashqi ko’rinish (попробуй пойми😅)
Biz bilamizki, o’zgacha fikrlaydigan insonlar kiyinishdagi o’zgacha, boshqalarnikiga o’xshamaydigan uslub bilan ham ajralib turadi. Hozirgi zamonda noyob tashqi ko’rinish bilan odamlarni hayron qoldirish qiyin, lekin aynan shizotipik shaxs buzilishida bu xulq-atvor va kiyinishdagi “o’zgachalik” haddan ziyod ramkadan chiqib ketgan bo’ladi va hech qaysi madaniyat normalariga to’g’ri kelmaydi.
8️⃣ Yaqin munosabatlarning yo’qligi
Yaqin munosabatlarning yo’qligi va hissiyotlarni tushunmaslik shizoid shaxs buzilishini eslatib yuboradi, ammo bu yerda ham ba’zi farqlarni aytib o’tish kerak: shizoid shaxs buzilishida insonda yaqin munosabatlarga nisbatan ehtiyojning o’zi deyarli bo’lmaydi, shizotipik buzilishda esa, insonda yaqin munosabatlarga nisbatan ehtiyoj bo’ladi, ammo ular o’zlarining g’ayritabiiy xulq-atvori va hissiy noadekvatligi sababidan bunday munosabatlar o’rnatishga qodir bo’lmasligi mumkin. Qolaversa, shizoid shaxs buzilishida hissiy sovuqlik va yaqin munosabatlarning bo’lmasligi markaziy belgi hisoblanadi va qolgan simptomlar shu belgining atrofida quriladi. Shizotipik shaxs buzilishida esa markaziy simptom g’ayrioddiylik hisoblanadi va qolgan simptomlar undan kelib chiqadi.
9️⃣ Yuqori ijtimoiy bezovtalik
Shizotipik shaxs buzilishidagi yuqori ijtimoiy bezovtalik sotsiofobiyadan farq qiladi. Sotsiofobiyadagi yuqori ijtimoiy bezovtalik insonning o’ziga nisbatan bahosi past bo’lishi (shu baholash so’zini yomon ko’rsam ham ishlatishga majbur bo’laman) va atrofdagilarning u haqida qanday fikrdaligi bilan bog’liq bo’ladi. Shizotipik buzilishda esa, yuqori ijtimoiy bezovtalik asosan shubxalanish va atrofdagilarning hislarini tushunmaslikdan kelib chiqadi.
Yuqorida aytib o’tilganidek, shizotipik buzilish taxshisi qo’yilishi uchun ushbu simptomlardan kamida 5 tasi kuzatilishi va ular shaxsiyat buzilishlari uchun umumiy hisoblangan 3 ta kriteriyga ham javob berishi kerak, bular:
✅ Simptomlarning stabilligi (o’smirlik yoki erta yoshlik davridan boshlab stabil davom etgan bo’lishi, inson hayotining uzoq muddati davomida saqlanib qolishi kerak). Bu simptomlarni stress natijasida yuzaga kelgan vaqtinchalik holatlardan ajratishga yordam beradi.
✅ Simptomlarning totalligi – ushbu mezon shuni anglatadiki, normadan chetga chiqadigan shaxsiyat xususiyatlari odamning barcha hayot sohalarida namoyon bo'ladi, faqat alohida vaziyatlarda emas. Ular uning fikrlari, his-tuyg'ulari, xatti-harakatlari, boshqalar bilan munosabatlari va o'ziga bo'lgan bahosiga ta'sir qiladi.
✅ Simptomlar ijtimoiy dezadaptatsiyaga (ijtimoiy yakkalanish) sabab bo’lishi – ushbu mezon shuni anglatadiki, shaxsiyatning o'ziga xos xususiyatlari odamning ijtimoiy, professional yoki hayotining boshqa muhim sohalarida sezilarli qiyinchiliklarga olib keladi. Bular munosabatlarda, ishda, o'qishda muammolar, ijtimoiy normalar va qoidalarga rioya qilishda qiyinchiliklar va boshqalar bo'lishi mumkin. Dezadaptatsiya atrof bilan kelishmovchiliklarda, ijtimoiy izolyatsiyada, past ijtimoiy yutuqlarda va boshqa salbiy oqibatlarda namoyon bo'lishi mumkin.
——
Shuni unutmaylikki, shaxs buzilishi tashxisini faqat psixiatr qo’yishi mumkin.
Maqola sizga yoqqan bo’lsa, uni reaksiyalar bilan qo’llab-quvvatlang va do’stlaringizni kanalga taklif qiling💗
7️⃣ Ekssentrik xulq-atvor/ epotaj ramkalaridan tashqariga chiqadigan darajada ekssentrik tashqi ko’rinish (попробуй пойми😅)
Biz bilamizki, o’zgacha fikrlaydigan insonlar kiyinishdagi o’zgacha, boshqalarnikiga o’xshamaydigan uslub bilan ham ajralib turadi. Hozirgi zamonda noyob tashqi ko’rinish bilan odamlarni hayron qoldirish qiyin, lekin aynan shizotipik shaxs buzilishida bu xulq-atvor va kiyinishdagi “o’zgachalik” haddan ziyod ramkadan chiqib ketgan bo’ladi va hech qaysi madaniyat normalariga to’g’ri kelmaydi.
8️⃣ Yaqin munosabatlarning yo’qligi
Yaqin munosabatlarning yo’qligi va hissiyotlarni tushunmaslik shizoid shaxs buzilishini eslatib yuboradi, ammo bu yerda ham ba’zi farqlarni aytib o’tish kerak: shizoid shaxs buzilishida insonda yaqin munosabatlarga nisbatan ehtiyojning o’zi deyarli bo’lmaydi, shizotipik buzilishda esa, insonda yaqin munosabatlarga nisbatan ehtiyoj bo’ladi, ammo ular o’zlarining g’ayritabiiy xulq-atvori va hissiy noadekvatligi sababidan bunday munosabatlar o’rnatishga qodir bo’lmasligi mumkin. Qolaversa, shizoid shaxs buzilishida hissiy sovuqlik va yaqin munosabatlarning bo’lmasligi markaziy belgi hisoblanadi va qolgan simptomlar shu belgining atrofida quriladi. Shizotipik shaxs buzilishida esa markaziy simptom g’ayrioddiylik hisoblanadi va qolgan simptomlar undan kelib chiqadi.
9️⃣ Yuqori ijtimoiy bezovtalik
Shizotipik shaxs buzilishidagi yuqori ijtimoiy bezovtalik sotsiofobiyadan farq qiladi. Sotsiofobiyadagi yuqori ijtimoiy bezovtalik insonning o’ziga nisbatan bahosi past bo’lishi (shu baholash so’zini yomon ko’rsam ham ishlatishga majbur bo’laman) va atrofdagilarning u haqida qanday fikrdaligi bilan bog’liq bo’ladi. Shizotipik buzilishda esa, yuqori ijtimoiy bezovtalik asosan shubxalanish va atrofdagilarning hislarini tushunmaslikdan kelib chiqadi.
Yuqorida aytib o’tilganidek, shizotipik buzilish taxshisi qo’yilishi uchun ushbu simptomlardan kamida 5 tasi kuzatilishi va ular shaxsiyat buzilishlari uchun umumiy hisoblangan 3 ta kriteriyga ham javob berishi kerak, bular:
✅ Simptomlarning stabilligi (o’smirlik yoki erta yoshlik davridan boshlab stabil davom etgan bo’lishi, inson hayotining uzoq muddati davomida saqlanib qolishi kerak). Bu simptomlarni stress natijasida yuzaga kelgan vaqtinchalik holatlardan ajratishga yordam beradi.
✅ Simptomlarning totalligi – ushbu mezon shuni anglatadiki, normadan chetga chiqadigan shaxsiyat xususiyatlari odamning barcha hayot sohalarida namoyon bo'ladi, faqat alohida vaziyatlarda emas. Ular uning fikrlari, his-tuyg'ulari, xatti-harakatlari, boshqalar bilan munosabatlari va o'ziga bo'lgan bahosiga ta'sir qiladi.
✅ Simptomlar ijtimoiy dezadaptatsiyaga (ijtimoiy yakkalanish) sabab bo’lishi – ushbu mezon shuni anglatadiki, shaxsiyatning o'ziga xos xususiyatlari odamning ijtimoiy, professional yoki hayotining boshqa muhim sohalarida sezilarli qiyinchiliklarga olib keladi. Bular munosabatlarda, ishda, o'qishda muammolar, ijtimoiy normalar va qoidalarga rioya qilishda qiyinchiliklar va boshqalar bo'lishi mumkin. Dezadaptatsiya atrof bilan kelishmovchiliklarda, ijtimoiy izolyatsiyada, past ijtimoiy yutuqlarda va boshqa salbiy oqibatlarda namoyon bo'lishi mumkin.
——
Shuni unutmaylikki, shaxs buzilishi tashxisini faqat psixiatr qo’yishi mumkin.
Maqola sizga yoqqan bo’lsa, uni reaksiyalar bilan qo’llab-quvvatlang va do’stlaringizni kanalga taklif qiling💗