Geotadqiqotchi

​​​​#book_review
#the_new_map

"Dzyudochi" - Vladimir Putin o'zining dzyudo mahoratini nafaqat dzyudo gilamida, balki jahon sahnasida ham qo'llaydi.
Rossiyani buyuk kuch sifatida qayta tiklash uchun ochilgan va zaif tomonlardan foydalanadi.

Daniel Yerginning “Yangi xarita: energiya, iqlim va xalqlar to'qnashuvi” kitobidan.
2020-yilda chop etilgan bu kitob muallifning “THE PRIZE” va “THE QUEST” kitoblarining mantiqiy davomi deyish mumkin.

Energiya, neft-gaz sohasidagilar uchun o’qilishi shart bo’lgan bestseller kitoblar.


@iGeoscientistUz

​​#Nobel
#climate_change

Fizika bo'yicha bu yilgi Nobel mukofoti iqlim o'zgarishi bo'yicha qilingan ishlari uchun berildi. Ulardan ikki nafari AGU (American Geophysical Union) va EGU (European Geosciences Union)ning a'zolari, va bir nechta mukofotiga sazovor bo'lganlar.
Nobel esa "Yer iqlimini fizik modellashtirish, o'zgaruvchanlikni aniqlash va global isishni ishonchli bashorat qilish uchun" Syukuro Manabega berildi. U Yer iqlimini modellashtirish va odamlar bizning iqlimimizni qanday o'zgartirayotgani uchun poydevor qo'ygan olim. Yapon-amerikalik meteorolog va iqlimshunos, global iqlim o'zgarishi va tabiiy iqlim o'zgarishini simulyatsiya qilish uchun kompyuterlardan foydalanishni boshlab bergan. Hozir esa 90 yoshda, endi tasavvur qilavering u ilm yo'liga kirgan vaqtdagi EHMlarni.

AGU a'zosi, AGU Bowie va Revelle medallari sovrindori Syukuro Manabe mukofotning yarmini AGU a'zosi va AGU Macelwane medali sovrindori Klaus Hasselman bilan bo'lishdi.

Manabe Prinston universiteti professori, Hasselman Maks Plank meteorologiya institutida, u ham asoschi direktor bo'lgan.

Shvetsiya Qirollik Fanlar Akademiyasi ma'lumotlariga ko'ra, Manabe va Hasselman "Yerning iqlimi va insoniyat unga qanday ta'sir qilishi haqidagi bilimlarimizga asos soldi".

Manabe ishi atmosferadagi karbonat angidrid miqdorining oshishi Yer yuzasida haroratning ko'tarilishiga olib kelishini ko'rsatgan. Uning tadqiqotlari hozirgi iqlim modellarini ishlab chiqish uchun asos yaratgan.

Hasselman ob-havo va iqlimni bir-biriga bog'laydigan modelni, shuningdek, iqlim bo'yicha tabiiy va insoniy faoliyat signallarini aniqlash usullarini yaratdi. Uning tadqiqotlari odamlarning karbonat angidrid chiqindilari atmosferada haroratning ko'tarilishiga olib kelganini ko'rsatishga yordam bergan.

Manabe va Hasselman birgalikda iqlim fanining rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatib, AGU jamoasining ko'plab hozirgi a'zolarini rag'batlantirdilar.

Ularning ishlari bizga iqlim qanday va nima uchun o'zgarayotganini tushunishga yordam berdi, bu esa hozirgi iqlim inqirozini hal qilish uchun mustahkam asos yaratadi.

Uchinchi sovrindor esa Rim Sapienza universiteti professori Jorjio Parisi "atom tizimidan tortib to sayyoralar miqyosigacha bo'lgan jismoniy tizimlarning tartibsizliklari va tebranishlarining o'zaro ta'sirini kashf qilgani uchun". Parisi tartibsiz murakkab materiallarda yashirin naqshlarni topdi. Uning kashfiyotlari murakkab tizimlar nazariyasiga eng muhim hissa qo'shgan.

Mukofotdan so'ng Manabening "Beyond Global Warming: How Numerical Models Revealed the Secrets of Climate Change" kitobi Amazonda Geofizika, Atrof-muhit va Geofanlar bo'yicha bestseller orasida yetakchiga aylandi.
Bundan oldin adashmasam Bill Geytsninng "How to avoid climate change" kitobi #1 edi.

2018-yilda iqtisodiyot yo'nalishidagi Nobel mukofoti William Nordhausga "iqlim o'zgarishini uzoq muddatli makroiqtisodiy tahlilga qo'shish uchun" berilgan. Bilishimcha bu iqtisodiyot sohasida iqlim o'zgarishi bilan bog'liq bo'lgan yagona mukofot shu bo'lsa kerak, hozircha.


t.me/iGeoscientistUz

​​Landsat 9 haqida ba'zi faktlar.


Arxivda 9 million manzara

Landsat arxivlarida 9 milliondan ortiq tasvirlar bor. Har bir tasvir fazodan olingan ~185.07x120.25 km kenglikdagi sun'iy yo'ldosh tasviridir. Istalgan odam tasvirlarni yuklab olishi mumkin.
Landsat - eng uzoq davom etgan fazo dasturi. Bu 50 yillik tasvirlar tadqiqotchilarga sayyoramiz vaqt o'tishi bilan qanday o'zgarayotganini tushunishga yordam beradi.


Dunyo bo'ylab 8 kun ichida

Landsat 9 va uning singlisi Landsat 8, Yerning barcha quruqlik va qirg'oq hududlarini (to'liq Yerni) tasvirga olish uchun 8 kun sarflab, sayyoramiz yuzida sodir bo'layotgan voqealar haqida real vaqtda ma'lumot beradi.


Hamma 7 qit'ada

Landsat sayyoramiz 7 qit'asining har birining rasmlarini yig'adi. Fermalar, o'rmonlar, suv yo'llari, muzliklar, shahar joylari. U hammasini ko'radi (Amazonda o'rmonlarning kesilishi yoki Antarktidadagi muzlarning yo'qolishi yoki Shanxayda shaharlarning kengayishi).


Landsat 6 yoki nima uchun fazo qiyin

Landsat 6 1993-yil 5-oktyabrda ishga tushirilgan. Apogee motori Landsatni oxirgi orbitaga olib chiqishi kerak edi. Ammo raketa yoqilg'isi kamerasining yorilishi sababli unday bo'lmadi.
Olti yil o'tgach, jamoa Landsat 7 ni ishga tushirdi. Texnologik jihatdan Yerni kuzatuvchi eng zamonaviy sun'iy yo'ldoshlardan biri (bugungi kunda ham ishlatilmoqda).


50 yillik kuzatuv

1972-yildan buyon kamida bitta Landsat sun'iy yo'ldoshi Yer atrofida aylanib yuribdi. Bu qariyb 50 yillik doimiy kuzatuv. Birinchi Landsat kosmosdan raqamli kodlangan ma'lumotlarni to'plash mumkinligini isbotladi. Va bizning Yerga "nigoh"imizni butunlay o'zgartirdi.
Hech qachon ko'rilmagan Yer resurslari va atrof-muhit tasvirlari kelajakda o'nlab yillar davomida muhim qarorlar qabul qilish uchun kalit bo'ldi.


4 marta ko'proq ranglar

Landsat yorug'lik to'playdi. Bu yorug'lik qanchalik kuchli ekanligi bizga Yer yuzasi haqida ma'lumot beradi. Landsat 9, Landsat flotiga qo'shilgan eng yangi sun'iy yo'ldosh, 16 384 xil soyani ko'r oladi. Bu avvalgi Landsatdan to'rt barobar ko’p, ya'ni biz qirg'oq suvlari va zich o'rmonlar kabi qorong'i joylarda batafsilroq ko'rishimiz mumkin bo'ladi.


3 to'lqin uzunligi ortida

Haqiqiy rangli tasvirlar, bu - qizil, ko'k va yashil yorug’likning jamlanmasi. Bu ko'rinadigan yorug'lik chiziqlari birlashganda, kamalakdagi barcha ranglarni va Landsatning haqiqiy rangli tasvirlarini hosil qiladi. Yorug' rangdagi tasvirga qarasangiz, bunday yorug'lik qanday ajoyib narsalarni ochib berishi mumkin, masalan, o'simliklar turlarining farqi, bu o'simliklarning sog'lomligi, tirik marjon riflari va hatto o'lik marjon riflari….
Yong'inni kuzatish, okeanning ifloslanishi, ... imkoniyatlar deyarli cheksiz.


Hammasini amalga oshiradigan 2 ta qurilma

Landsat 9 bortida ikkita qurilma bor:
1. OLI-2 - yorug'lik bilan bog'liq. Orbitaga chiqqach, OLI-2 Yer yuzasida aks etgan quyosh nurlarini to'playdi. Yorug'lik 9 ta to'lqin uzunligini ko'rinadigan va infraqizil chastotalarda ajratish uchun filtrlar to'plamidan o'tadi. Har bir guruh yuzada nima borligi haqida har xil ma'lumotlarni beradi.
2. TIRS-2. Termal infraqizil to'lqin uzunliklarini yoki Yerning o'zi chiqaradigan harorat belgilarini to'playdi.


Ajoyib hamkorlik

50 yil oldin USGS da bir fikr bor edi: “Yer atrofida aylanadigan yo'ldoshlar bizga tabiiy resurslarni kuzatishga yordam berishi mumkin”.
Bugungi kunda Landsat dasturi NASA va USGS tomonidan birgalikda boshqarilib, hamma uchun foydali bo'lgan Yerning o'zgaruvchan landshaftlari haqidagi mislsiz rekordni taqdim etadi. 50 yillik sun’iy yo'ldoshlar. 50 yillik hayotni o'zgartiradigan ma'lumotlar. Bu Landsat 9 bilan davom etdi.


t.me/iGeoscientistUz

​​#remote_sensing
#masofadan_zondlash

Geofanlarda yirik siljish qilgan yo’nalishlardan biri bu masofadan zondlash (remote sensing) bo'lsa kerak. Bu esa o’z navbatida sun’iy yo’ldoshlar, ulardan olinadigan ma’lumotlar bilan bog’liq.

Hozirgi vaqtda sayyoramiz atrofida 6000 ga yaqin sun'iy yo'ldosh aylanib yuradi. Ularning qariyb 60 %i ishlamay qolgan yo'ldoshlar - kosmik chiqindilar va taxminan 40 %i ishlaydi. Haa, insoniyat fazoni ham chiqindilar bilan to'ldirishni allaqachon boshlab yuborgan. Ammo, bu chiqindilarni monitoring qiluvchi sun'iy yo'ldoshlar ham mavjud.

Euroconsult ma'lumotlariga ko'ra kelgusi o'n yil ichida har yili 990 yo'ldosh uchiriladi. 2028 yilga kelib orbitada 15000 yo'ldosh bo'lishi mumkin.

Sun'iy yo'ldoshlar:
- tijoriy (commercial);
- hukumat (government);
- harbiy (military);
- fuqarolikka oid (civil)
va boshqa turlarga bo'linadi.

Tijoriy maqsaddagi yo'ldoshlar bir nechta maqsadlarga xizmat qilishi mumkin. Bugun chegarani tasvirlash vazifasida, ertaga esa unga kon qaziladigan joyning meliorativ holatini (mine reclamation) yoki tabiiy ofat oqibatlarini kuzatish vazifasi qo'yilishi mumkin. Ularning 61%i aloqa (communication), 27%i esa Yerni kuzatish (Earth Observation), ya'ni atrof-muhit monitoringi, muzliklar, chegaralar xavfsizligi, suv va havo sifatini belgilash, tabiiy ofatlarni kuzatish va boshqa maqsadlarda ishlatiladi.

Shulardan biri Landsat loyihasining so'nggi vakili, o'tgan oyning 27-sanasida NASA va USGS hamkorligidagi muvaffaqiyatli orbitaga uchirilgan Landsat 9.
U uchta missiya segmentidan iborat: kosmik segment (kosmik kemalar va qurilmalar), uchirish uchastkasi va yer segmenti. NASA kosmik va uchish segmentlarini ishlab chiqish uchun, USGS esa Yer segmentini ishlab chiqish va ishga tushirilgandan keyin missiyani boshqarish uchun javobgar.

U iqlim o'zgarishi, tabiiy ofatlar, global o'rmon dinamikasi, muzliklar va muz tog'larining orqaga chekinishi, riflar degradatsiyasi, shaharlarning kengayishi va suvdan foydalanish bo'yicha global kuzatuvlar uchun mo’ljallangan.


t.me/iGeoscientistUz

​​2008-yilda Amerika Geofanlar Instituti (AGI) o'zining jamiyat a’zolari bilan birgalikda "Yigirma birinchi asrning kritik ehtiyojlari: geofanlarning o'rni" nomli kichik hujjatini e'lon qiladi. Bu hujjatda yangi hokimiyat, prezident, uning ma'muriyati, federal agentliklar va AQSh Kongressi uchun o’zlarining siyosiy yo'nalishlarini taklif qiladi.
Hujjatda 7 ta milliy masala keltirilgan va ularni hal qilishda geotadqiqotchilarning o’rni ko’rsatilgan. Bular:
- energiya va iqlim;
- suv;
- chiqindilarni yo'q qilish;
- tabiiy xavf-xatarlar;
- ifratuzilma;
- xomashyo;
- ishchi kuchi va ta'lim.

Bu vaqtgacha geotadqiqotchilar yangiliklarda energiya, tabiiy xavf-xatarlar va iqlim o'zgarishi borasida ko'p ko'rinishmagan edi. Geofanlar hech qachon xalq oldida turgan eng dolzarb muammolarning markazida bo'lmagan. "Kelgusi asrning kritik ehtiyojlari" geofanlarni birlashtirish niyatida edi, va keyingi ma'muriyatning siyosatini belgilashida ularni ham eshitishdi.

"Bu hujjat geofanlar oldida turgan eng keng tarqalgan muammolarni va mamlakatning ertangi kun uchun siyosiy muammolarini yoritib beradi. Bu hujjatni tarqatish orqali biz kelgusida xalqning ehtiyojlari qondirilishini ta'minlaymiz. Ma'muriyat va o'z navbatida geofanlar hamjamiyatining sa'y-harakatlari jamiyat ehtiyojlarini qondirishga asosiy hissa sifatida e'tirof etiladi. Energetik, iqtisodiy va ekologik farovonlikni muvozanatlash uchun kurashayotganimizda, geotadqiqotchilar yanada muhim ahamiyat kasb etadi." - AGI ijrochi direktori, doktor Patrick Leahy.

AGI bu hujjatni 2008-yil Geofanlar Kongresining birinchi yillik tashriflar kuni doirasida oltmishdan ortiq geotadqiqotchilar Kongress a'zolariga geotadqiqotlar va ta'limga barqaror investitsiyalarni rag'batlantirishni taklif etishgan.

Shundan buyon bu hujjat har 4 yilda yangilanib turiladi (AQSHdagi prezidentlik saylovlari arafasida va bu – yangi hukumat uchun). 2020-yilda esa 5-versiyasi taqdim etildi.

Hujjatga yangiliklar kiritilib, o’zgartirib turilgan bo’lsa-da, undagi ba’zi tamoyillar o’zgarmagan. Bular:
- Energiya
- Suv
- Iqlim o’zgarishi

Bir qaraganda ularning barchasi 3-tamoyil (Iqlim o’zgarishi) ning atrofida turgandek. Yoqilg’i energiyasidan qayta tiklanuvchi energiya manbalariga o’tish (energy transition), hayot manbasi bo’lmish - suv, chiqindilarni bartaraf etish. Tabiiy ofatlar – muzliklar erishi, dengiz sathi ko’tarilishi, suv toshqinlari, o’rmon yong’inlari, qurg’oqchilik va boshqa falokatlar ham iqlim o’zgarishi natijasi.

O’zbekiston okeandan ancha uzoq, unga chiqish uchun ikki davlatni kesib o’tishi kerak bo’lgan (double-landlocked) ikki davlatdan (2-si Lixtenshteyn) biri ekanligi muzliklar erishi va okean sathi ko’tarilishi tashvishga solmasa-da, iqlim o’zgarishining boshqa ko’rinishlari mavjud: Orol dengizi bunga yaqqol misol. Shuningdek, yildan-yilga oshib borayotgan havo harorati boshqalar kabi bizni ham chetlab o'tayotgani yo'q.

O’tgan yili Sardoba fojiasi sabablari barchamizga ma’lum. Ammo bu voqea USGS tomonidan o’zgacha talqin qilingan.

SDGning bir nechta tamoyillari ham suv, energiya va iqlim o'zgarishi bilan bog'liq.

Biz uchun bu ehtiyojlar qay darajada kritik?

t.me/iGeoscientistUz

​​Bugun 1-iyun. Ko’pchiligimiz bu sanani Xalqaro bolalar kuni sifatida bilamiz. Shuningdek, Xalqaro Dinozavrlar kuni ham ekan. ( O’zim ham bugun bildim:) ).

Dinozavrlar haqida Yura davriga sayohat filmida ko’rgan bo’lsangiz kerak. Nega aynan Yura davri? Sababi, bu davrda o’simlik (flora) va havyonot (fauna) dunyosi gullab yashnagan davr. Shuning uchun aksariyat neft-gaz konlari Yura davri yotqiziqlarida aniqlangan.

Paleontologiya - bu biologiya va geologiya chegarasida joylashgan deyish mumkin, ammo arxeologiyadan farqi anatomik jihatdan zamonaviy odamlarni emas qadimgi organizmlarning toshqotgan qoldiqlarini o’rganadi.
Qadimiy hayotni o'rganadi desak ham bo’ladi. Organizmlarning bir nechta jihatlari: ularning o'ziga xosligi va kelib chiqishi, atrof-muhit va evolyutsiyasi hamda Yerning organik va noorganik o'tmishi haqida ma'lumotlar beradi.

Hozirda biokimyo, matematika va muhandislik kabi ko'plab fanlardan olingan usullar va texnikalardan foydalanish paleontologlarga hayotning evolyutsion tarixining aksariyat qismini, deyarli 4 milliard yil oldin turli xil qazilma organizmlarning turlariga, boshqalari esa ekologiya (paleoecology) va atrof-muhit tarixini o'rganadilar, masalan, qadimiy iqlim (paleoclimate).

Geokimyoviy dalillar orqali tana qoldiqlarini o’rganish juda muhim, ammo qiyin: ba'zida qo'shni tog' qatlamlari radioaktiv yoshini aniqlashga imkon beradi, bu esa mutlaq yoshni 0,5% gacha aniqlab beradi, lekin ko'pincha paleontologlar biostratigrafiyaning jumboqlarini yechishda nisbiy yosh (tog’ jinslari qatlamlarini eng yoshidan eng yoshigacha tartibga solish) ga tayanishadi.

Qadimgi organizmlarni tasniflash ham qiyin, chunki ko'pchilik tirik organizmlarni tasniflaydigan Linney taksonomiyasiga mos kelmaydi va paleontologlar evolyutsion "oilaviy daraxtlar"ni tuzishda kladistikadan ko'proq foydalanadilar.
20-asrning so'nggi choragida molekulyar filogenetika rivojlandi, bu ularning genomlaridagi DNKning o'xshashligini o'lchash orqali organizmlarning bir-biriga qanchalik yaqinligini tekshiradi. Molekulyar filogenetika, shuningdek, turlarning xilma-xilligi bilan ajralib turadigan sanalarni hisoblash uchun ishlatilgan, ammo bunday taxminlarga bog'liq bo'lgan molekulyar soatning ishonchliligi haqida tortishuvlar mavjud.


2013-yil, II kursligimizda Paleontologiya fani o’tilgandi, aynan shu yili Toshkent viloyatidan mamont suyagi topilgandi, Professor bir nechta bitiruvchilar bilan birga qazib olishib Geologiya muzeyiga olib kelishgandi. Keyinchalik, afsuski bu fil suyagi ekanligi haqida mish-mishlar tarqalgandi. Ammo bu bo’yicha rasmiy ma’lumot topa olmadim.


O’zbekistonda yagona dinozavr skeleti Geologiya muzeyida joshlashgan.

Janubiy Koreyada esa talaygina ekan.
Suratda ulardan biri.
2019-yil, Aprel.

O’zbekistonda (Milliy Universitetda) geologiya talabalari dala amaliyotida I kursda ~25 kun, II kursda ~40 kun Bo’stonliq tog’larida bo’lishadi.

Koreyslar faqat bir marta (atigi 2 kun) chiqisharkan. O’sha kuni o’zbek tilida ravon gapira oladigan koreys bola hamrohlik qilgandi.


https://t.me/iGeoscientistUz

Asrimizdagi har bir mutaxassis uchun zarur bo'lgan malakalardan biri, bu shubhasiz o'z kasbiga aloqador bo'lgan dasturiy ta'minot (software) lardan foydalanishni bilishligidir.
O'z ishini mohir ustasi bo'lish uchun esa, albatta bulardan atigina bittasini bo'lsa ham o'rganishimiz zarur.

Ammo, ularning ayrimlari uchun maxsus litzenziya sotib olish kerak bo'ladi. Shuning uchun, bugungi kunda open source dasturiy ta'minotlarga e'tibor kuchayib bormoqda. Bu kabi softwarelarning ba'zilarini tadqiqotchi olimlar jamoa bo'lib, birgalikda ishlab chiqishmoqda.
Misol uchun, Kanada va AQSHdagi geotadqiqotchilar jamoasi (UBC, StanfordEarth, Berkeley, Colorado School of Mines) SimPEG dasturi ustida ishlashmoqda. pyGIMLi dasturi Germaniya va Shveytsariyalik (ETH, RWTH Aachen) doktor va professorlar tomonidan, MODFLOW dasturi esa USGS tomonidan ishlab chiqilgan.

Software Underground ham shular jumlasidan. Alohida wikipediyasi ham bor, xuddi SEG Wikiga o’xshagan.

Bu jamoa turli xil dasturiy ta'minotlar va ba'zi foydali ma'lumotlar omborlari ro'yxatini tuzib chiqishibdi (ingliz tilida).

Dasturiy ta'minotlar quyidagi yo'nalishlarda:

- Seysmorazvedka va Seysmologiya;
- GeoRadar;
- QGT (каротаж);
- Simulyatsiya va modellashtirish;
- Suv omborlari muhandisligi;
- Geostatistika;
- Geokimyo;
- Geofizika;
- Strukturaviy geologiya;
va boshqa bir qancha foydali manbalar.

Pdf faylda barcha dasturlar manbalari keltilirilgan, shunchaki ustiga bossangiz kiyofa.
Shu vebsaytlardan barcha kerakli ma'lumotlarni topish mumkin,

Ayrimlarini esa vebinarlari hali ham davom etyapti, ya'ni yana qo'shimcha vazifalarni bajarish ustida bosh qotirishyapti.
Buning uchun esa albatta, dasturlash tillari bo'yicha ilg'or ko'nikma va boy tajribaga ega bo'lish talab qilinadi.

Yurtimizda geofanlar sohasida o'qiyotgan talabalar uchun o'tilishi kerak bo'lgan yangi fanlardan biri bu - dasturlash deb o'ylayman.

https://t.me/iGeoscientistUz

USGS (United States Geological Survey) - geofanlar olamidagi dunyodagi yetakchi tashkilotlardan.

EROS (Earth Resources Observation and Science) Center da har hafta Yer yuzidagi ajoyib o'zgarishlarni ko'rsatadigan yangi sun'iy yo'ldosh tasvirlari berib boriladi. Bu tasvirlar dunyoning turli burchaklaridan keladi va ular “Hafta suratlari” (Image of the week) nomli galereyada jamlanadi.


Bugun esa Sardoba fojiasini talqin qilishibdi:

“O'zbekistonning Sardoba suv omborining g'arbiy devori 2020-yil 1-may kuni bir hafta davom etgan kuchli yomg'irdan keyin yorilib ketdi. Suv shimoldan Markaziy Osiyo mamlakati bo'ylab qishloq xo'jaligi yerlari va qishloqlarga va qo'shni Qozog'istonga oqib borganida minglab odamlar evakuatsiya qilindi.

Yevropaning "Kopernik Sentinel-2" sun'iy yo'ldoshidan olingan tasvirlarda keng maydon bo'ylab suv to'planib qolgani tasvirlangan. Buzilganidan 3 kun o'tgach, 4-maydagi rasmda suv ombori qisman qurigan ko'rinadi.

Sardoba suv omborida to'plangan suv sug'orish uchun ishlatiladi. Ushbu tasvir mintaqadagi keng qishloq xo'jaligi maydonlarini, asosan paxta, suvni talab qiladigan ekinlardan dalolat beradi.

Ushbu mintaqa Orol daryosining yuqori qismida joylashganligi sababli, bu tasvirlar ko'plab odamlarning katta ko'lning yo'q bo'lib ketishi haqidagi savoliga javob beradi: Orol dengizi suvi qayerga ketdi?

Javob: Bu barcha ekinlarni sug'orish uchun ishlatilgan.”


Videoda keltirilgan tasvirlar:

Xalqaro - NASA
Sardoba - EU Copernicus Sentinel-2B
Orol dengizi - Landsat 2 (1977), Landsat 8 (2019)

Landsat sun’iy yo’ldoshi USGSga tegishli bo’lib, keyingi 2021-yilda 9-avlodi — Landsat 9 ni ishga tushirish mo’ljallangan.

© USGS


📩 @iGeoscientist_murojaat_bot


https://t.me/iGeoscientistUz

2020-yilgi Vetlesen mukofoti sun’iy yo’ldosh ma’lumotlaridan foydalangan holda dengiz sathining ko’tarilishi bo’yicha qilingan tadqiqot uchun berilgan.

O’tgan asrda foydali qazilmalar bilan o’z ahamiyatiga ega bo’lgan geofanlarning diqqat e’tibori bizning asrimizda ko’proq shu masalalarga qaratiladi.


https://t.me/iGeoscientistUz

Saylov va ekologiya
Election and environment

"Keyingi saylovlar uchun tayyorgarlik, saylov tugagan kunning ertasidan boshlanadi."
Mubolog'a bo'lsa-da, bu kichik jumla va saylovlar uchun katta, juda katta mablag'lar sarflanishi ularning qay darajada muhim ekanligini ko'rsatadi.

Hozirda dunyo diqqat e'tiborida turgan Qo'shma Shtatlardagi prezidentlik saylovi jarayonida bo’yicha so’rovnomalarga ko’ra saylovchilar nomzodlardan ko’proq nimalar haqida eshitishdi?

- Raqib nomzodni tanqid qilish;
- Iqtisodiyot;
- Koronavirus avj olishi;
- Sog’liqni saqlash;
- Oliy Sud;
- Ijtimoiy masalalar;
- Immigratsiya;
- Atrof-muhit (Ekologiya)
...

Bu yerda eng katta nisbat ekologiya bo’yicha - 1:19
(Tramp-1%, Bayden 19%).


va savloychilar nimalarga eng ko’p e’tibor berishadi?

- Iqtisodiyot;
- Sog’liqni saqlash;
- Koronavirus avj olishi;
- Immigratsiya;
- Oliy Sud;
- Atrof-muhit (Ekologiya)
...

Nomzodlar 2-bahsi davomida Bayden “yashil” iqtisodiyot bo’yicha o’zining dasturi borligini aytdi (qayta tiklanuvchi energiyalardan foydalanish hajmini oshirib, CO2 chiqaruvchi yoqilg’ilarnikini kamaytirish). Tramp esa bu iqtisodiyotni rivojlantirishga salbiy ta’sir ko’rsatishini va raqibining bu rejasi juda qimmatga tushishini aytgan edi.

Albatta, bu borada Trampni nohaq deb bo’lmaydi. Konservativ siyosiy partiyalar iqlim o’zgarishlarini yoqlashmaydi.
Ammo bu katta mablag’lar vaqti kelib o’z mevasini beradi-ku!

Bu yil Kaliforniyada harorat rekord darajaga chiqdi. 4-noyabr holatiga ko’ra 1,7 million gektardan ortiqroq yerlarda 9069 ta yong’in sodir bo’lgan. Bu shtatning qariyb 4%i degani.
Taqqoslash uchun: Kaliforniyaning maydoni O’zbekistonnikiga deyarli teng (423,970 - 448,978).
Agar Farg’ona Vodiysini hisobga olmasa UZB≈CA bo’larkan.

300 kundan ortiq quyoshli kunlarga ega bo’lgan, o’rmon yong’inlaridan aziyat chekayotgan Koloradoda esa bu yil avgust oyida qor yog’ib yubordi.

Iqlim o’zgarishi keskinlashib boryapti.

Xo’sh, nega bu siyosat darajasiga ko’tarilgan? Bu qanchalik muhim?

Iqlim o’zgarishi 13-BRM (SDG) hisoblanadi va 6-,7-,14-,15-BRM bilan bog’liq.

Iqlim o’zgarishlari bilan bog’liq masalalar bu faqat AQSH yoki Yevropaning emas, barchaning muommosi.

Dastlab Shvetsiya Parlamenti yonida yolg’iz namoyishga chiqqan, o’tgan yili Nyu-Yorkdagi BMTning iqlim bo’yicha sammitida nutq so’zlagan yosh Greta Tunbergning 2019-yil Time jurnalida “yil odami” deb topilishiga ham iqlim o’zgarishi bo’yicha qilgan harakatlari sabab bo’ldi.

https://t.me/iGeoscientistUz