Feminizm desa cho‘chib tushishni bas qiling!
Bizning xalqimiz o‘zi shunaqa: mavjud muammoni hal qilish o‘rniga yopiqliq qozon yopiqligicha qolsin qabilida ish ko‘rishni xush ko‘radi. Koshki muammoni berkitgan bilan u yo‘q bo‘lib qolsa. Feminizm bizga kerakmas deyishlari ham shundan. Axir u hayotimizdagi shuncha muammoni ochib beradi, bizga esa bu tabiiyki yoqmaydi. Har bir narsa ehtiyoj tufayli paydo bo‘ladi. Feminizm tushunchasi paydo bo‘ldimi, demak, unga ham ehtiyoj borligi tufayli bu.
Feminizm bu faqatgina ayollar huquqini talab qilib, erkaklarga ochiqchasiga tupurish emas. Ko‘pchilikda feminizm erkaklarga qarshi kurash degan yanglish fikr mavjud. Lekin aslida feminizm erkaklarga qarshi emas, adolatsizlikka, zo‘ravonlikka, notenglikka qarshi kurashadi va buni sodir etganlarning jinsi muhim emas. Feminizm shunchaki harakat emas, u katta falsafiy oqim. Uning bir nechta yo‘nalishlari mavjud. Masalan, ekofeminizm. Ekofeminizm kapitalistik va patriarxal tuzum natijasida tabiatga va ayolga yetkaziladigan jabrni tanqid ostiga oladi. Bundan kelib chiqadiki, feminizm faqat ayolga qaratilgan emas, balki har qanday zoʻravonlikka qarshi kurashadi.
Muammo shundaki, zo‘ravonlikni har kim har xil tushunadi va mana shu yerda ziddiyat paydo bo‘ladi. Zo‘ravonlik faqat jismoniy emas, psixologik, hissiy, jinsiy, maishiy ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin. Baʼzilar faqatgina jismoniy zo‘ravonliknigina haqiqiy zo‘ravonlik deb tushunsa, bizning mentalitetimiz mana shu jismoniy zo‘ravonlikni ham zo‘ravonlik o‘rnida ko‘rmaydi, aksincha uni oqlaydi va yoqlaydi. (Qizini urmagan tizzasini uribdi kabi xalq donishmandligi mahsuli bo‘lgan maqollarimizni eslang!)
Shuning uchun ham har yili O‘zbekistonda minglab maishiy zo‘ravonlik bilan bog‘liq holatlar qayd etiladi. Afsuski, bu ariza yozishgacha borgan ayollar ko‘rsatkichi. Eri yoki yaqinlari ustida ariza berish uyat hisoblangan jamiyatimizda qancha xoʻrlik ostida qolmasin jimgina yashaydigan ayollar qancha deb oʻylaysiz? Nega eri yoki yaqinlari deyapman, chunki ayollar eng koʻp oʻz yaqinlari tomonidan zoʻravonlikka uchraydi, bu fakt.
Men zoʻravonlik va harassmentga odamlarning loqayd munosabati hodisaning oʻzi va yaqinlari bilan bogʻliq emasligi tufayli deb oʻylardim. Afsuski, xalqimiz orasida murgʻak qizining taqdiriga befarq otalar ham bor ekan. Gap shundaki, bir ayol Facebookda ayollar guruhida yozib qoldi. Aytishicha, 7-8 yoshdagi qizini ovsinining oʻgʻli zoʻrlashga uringan, shilqimlik qilgan. Ayol sudga murojaat qilmoqchi boʻlganida eri akasining oʻgʻliga bunday qilmasligini, umuman bu ishni ovoza qilish kerak emasligini aytgan. Mana sizga ota. Aka-ukasi uchun hali goʻdak boʻlgan qizini ham qurbon qilishga tayyor. Bittagina qizcha ekan, jigardan aziz boʻptimi?!
Hayvonot dunyosida shunday, ular bolasini dunyoga keltirgach, mustaqil boʻlgunicha uni himoya qiladi va keyin qoʻyib yuboradi. Bizda esa qiz farzand na himoya qilinadi, na mustaqil qilinadi. 18 ga kirar-kirmay oʻrab-chirmab qullikka topshiriladi. Hayvonlardan ham past darajaga tushib ketayotgandekmiz goʻyo
Shu yerda asablarim ham, post ham tamom boʻldi.
Noila Abduvahobova
#SukutSaqlama #Fikr
Bizning xalqimiz o‘zi shunaqa: mavjud muammoni hal qilish o‘rniga yopiqliq qozon yopiqligicha qolsin qabilida ish ko‘rishni xush ko‘radi. Koshki muammoni berkitgan bilan u yo‘q bo‘lib qolsa. Feminizm bizga kerakmas deyishlari ham shundan. Axir u hayotimizdagi shuncha muammoni ochib beradi, bizga esa bu tabiiyki yoqmaydi. Har bir narsa ehtiyoj tufayli paydo bo‘ladi. Feminizm tushunchasi paydo bo‘ldimi, demak, unga ham ehtiyoj borligi tufayli bu.
Feminizm bu faqatgina ayollar huquqini talab qilib, erkaklarga ochiqchasiga tupurish emas. Ko‘pchilikda feminizm erkaklarga qarshi kurash degan yanglish fikr mavjud. Lekin aslida feminizm erkaklarga qarshi emas, adolatsizlikka, zo‘ravonlikka, notenglikka qarshi kurashadi va buni sodir etganlarning jinsi muhim emas. Feminizm shunchaki harakat emas, u katta falsafiy oqim. Uning bir nechta yo‘nalishlari mavjud. Masalan, ekofeminizm. Ekofeminizm kapitalistik va patriarxal tuzum natijasida tabiatga va ayolga yetkaziladigan jabrni tanqid ostiga oladi. Bundan kelib chiqadiki, feminizm faqat ayolga qaratilgan emas, balki har qanday zoʻravonlikka qarshi kurashadi.
Muammo shundaki, zo‘ravonlikni har kim har xil tushunadi va mana shu yerda ziddiyat paydo bo‘ladi. Zo‘ravonlik faqat jismoniy emas, psixologik, hissiy, jinsiy, maishiy ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin. Baʼzilar faqatgina jismoniy zo‘ravonliknigina haqiqiy zo‘ravonlik deb tushunsa, bizning mentalitetimiz mana shu jismoniy zo‘ravonlikni ham zo‘ravonlik o‘rnida ko‘rmaydi, aksincha uni oqlaydi va yoqlaydi. (Qizini urmagan tizzasini uribdi kabi xalq donishmandligi mahsuli bo‘lgan maqollarimizni eslang!)
Shuning uchun ham har yili O‘zbekistonda minglab maishiy zo‘ravonlik bilan bog‘liq holatlar qayd etiladi. Afsuski, bu ariza yozishgacha borgan ayollar ko‘rsatkichi. Eri yoki yaqinlari ustida ariza berish uyat hisoblangan jamiyatimizda qancha xoʻrlik ostida qolmasin jimgina yashaydigan ayollar qancha deb oʻylaysiz? Nega eri yoki yaqinlari deyapman, chunki ayollar eng koʻp oʻz yaqinlari tomonidan zoʻravonlikka uchraydi, bu fakt.
Men zoʻravonlik va harassmentga odamlarning loqayd munosabati hodisaning oʻzi va yaqinlari bilan bogʻliq emasligi tufayli deb oʻylardim. Afsuski, xalqimiz orasida murgʻak qizining taqdiriga befarq otalar ham bor ekan. Gap shundaki, bir ayol Facebookda ayollar guruhida yozib qoldi. Aytishicha, 7-8 yoshdagi qizini ovsinining oʻgʻli zoʻrlashga uringan, shilqimlik qilgan. Ayol sudga murojaat qilmoqchi boʻlganida eri akasining oʻgʻliga bunday qilmasligini, umuman bu ishni ovoza qilish kerak emasligini aytgan. Mana sizga ota. Aka-ukasi uchun hali goʻdak boʻlgan qizini ham qurbon qilishga tayyor. Bittagina qizcha ekan, jigardan aziz boʻptimi?!
Hayvonot dunyosida shunday, ular bolasini dunyoga keltirgach, mustaqil boʻlgunicha uni himoya qiladi va keyin qoʻyib yuboradi. Bizda esa qiz farzand na himoya qilinadi, na mustaqil qilinadi. 18 ga kirar-kirmay oʻrab-chirmab qullikka topshiriladi. Hayvonlardan ham past darajaga tushib ketayotgandekmiz goʻyo
Shu yerda asablarim ham, post ham tamom boʻldi.
Noila Abduvahobova
#SukutSaqlama #Fikr