Yanvar oyida so‘mning nominal kursi (dollar nisbatan) qadrsizlanishi tezlashgan va bu yaxshi tendensiya
Yanvar oyida so‘mning dollarga nisbatan kursi (o‘rtacha kurs) oldingi oyga nisbatan 0,7 foizga qadrsizlanib oldingi oylardagi ko‘rsatkichga nisbatan tezlashgan. Xususan, o‘rtacha kurs dekabr oyida 0,4 foizga, noyabr oyida 0,2 foizga qadrsizlangan edi.
Asosiy savdo hamkorlarimiz valyutalariga nisbatan ham so‘mning qadrsizlanishi kuzatilgan. Xususan, yuanga nisbatan so‘mning nominal kursi so‘nggi ikki oyda, rublga nisbatan esa avgust oyidan buyon mustahkamlanayotgan edi. Jumladan, noyabr hamda dekabr oylarida so‘mning nominal kursi yuanga nisbatan 1,4 foiz hamda 0,6 foizga mustahkamlangan. Rublga nisbatan iyul-dekabr oylarida so‘mning kumulyativ mustahkamlanishi 15,7 foizni tashkil etgan. Yanvar oyida esa so‘mning nominal kursi yuanga nisbatan 0,4 foizga, rublga nisbatan esa 1,6 foizga qadrsizlangan.
Shuningdek, tengega nisbatan so‘m biroz mustahkamlangan (0,03 foiz) bo‘lsa-da, oldingi oylardagi mustahkamlanish bilan taqqoslaganda yanvar oyida so‘m/tenge juftligi uchun nisbatan barqaror bo‘ldi deyolamiz. Jumladan, so‘m tengega nisbatan dekabr oyida 4,7 foizga, noyabr oyida 1,7 foizga, oktyabr oyida esa 0,7 foizga mustahkamlangan edi. Liraga nisbatan esa so‘m yanvar oyida 1 foizga mustahkamlangan (so‘mning liraga nisbatan mustahkamlanishi ketma-ket 8 oydan buyon davom etmoqda).
Umuman olganda, hozirgi holatda so‘m nominal kursining asosiy valyutaga nisbatan (dollar) qadrsizlanishining tezlashishi hamda asosiy savdo hamkorlarimiz valyutalariga nisbatan barqarorlashib hamda qadrsizlanishni boshlaganligi yaxshi tendensiya hisoblanadi. Chunki so‘nggi oylarda real valyuta kursining mustahkamlanishi kuzatilayotgan edi. Ya’ni so‘nggi oylarda mamlakatimiz hamkorlarimizga nisbatan raqobatbardoshligini yo‘qotayotgan edi. Nominal kursning biroz bo‘lsa-da “to‘g‘rilanishi” esa (albatta yanvar oyidagi qadrsizlanish darajasi yetarli “to‘g‘rilanish” emas) real valyuta kursining uzoq muddatli trendiga qaytishiga yordam beradi.
Xususan, dekabr oyida real samarali almashinuv kursi 0,5 foizga, noyabr oyida 3 foizga oktyabr oyida 1,5 foizga hamda sentyabr oyida 0,4 foizga mustahkamlangan edi.
Albatta ko‘pchilik so‘mning nominal kursi qadrsizlanishini “yomon” tendensiya sifatida qabul qiladi. Lekin real kurs o‘zining uzoq muddatli trendiga (balki 2018 yanvar holatiga, balki 2019 yil sentyabr holatiga) qaytishi yoki hech bo‘lmaganda unga yaqinlashishi kerak, buning uchun esa nominal kursning “to‘g‘rilanishi” talab etiladi. Shunday ekan, ayni hozirgi holatda so‘mning nisbatan tezroq qadrsizlanishi maqsadga muvofiq jarayon bo‘lar edi.
Xususan, real kursning 2019 yil sentyabr holatiga qaytishi uchun nominal kurs 9,7 foizga, 2018 yanvar holatiga qaytish uchun esa 22,4 foizga “to‘g‘rilanishi” talab etiladi.
@Mirkonomika
Yanvar oyida so‘mning dollarga nisbatan kursi (o‘rtacha kurs) oldingi oyga nisbatan 0,7 foizga qadrsizlanib oldingi oylardagi ko‘rsatkichga nisbatan tezlashgan. Xususan, o‘rtacha kurs dekabr oyida 0,4 foizga, noyabr oyida 0,2 foizga qadrsizlangan edi.
Asosiy savdo hamkorlarimiz valyutalariga nisbatan ham so‘mning qadrsizlanishi kuzatilgan. Xususan, yuanga nisbatan so‘mning nominal kursi so‘nggi ikki oyda, rublga nisbatan esa avgust oyidan buyon mustahkamlanayotgan edi. Jumladan, noyabr hamda dekabr oylarida so‘mning nominal kursi yuanga nisbatan 1,4 foiz hamda 0,6 foizga mustahkamlangan. Rublga nisbatan iyul-dekabr oylarida so‘mning kumulyativ mustahkamlanishi 15,7 foizni tashkil etgan. Yanvar oyida esa so‘mning nominal kursi yuanga nisbatan 0,4 foizga, rublga nisbatan esa 1,6 foizga qadrsizlangan.
Shuningdek, tengega nisbatan so‘m biroz mustahkamlangan (0,03 foiz) bo‘lsa-da, oldingi oylardagi mustahkamlanish bilan taqqoslaganda yanvar oyida so‘m/tenge juftligi uchun nisbatan barqaror bo‘ldi deyolamiz. Jumladan, so‘m tengega nisbatan dekabr oyida 4,7 foizga, noyabr oyida 1,7 foizga, oktyabr oyida esa 0,7 foizga mustahkamlangan edi. Liraga nisbatan esa so‘m yanvar oyida 1 foizga mustahkamlangan (so‘mning liraga nisbatan mustahkamlanishi ketma-ket 8 oydan buyon davom etmoqda).
Umuman olganda, hozirgi holatda so‘m nominal kursining asosiy valyutaga nisbatan (dollar) qadrsizlanishining tezlashishi hamda asosiy savdo hamkorlarimiz valyutalariga nisbatan barqarorlashib hamda qadrsizlanishni boshlaganligi yaxshi tendensiya hisoblanadi. Chunki so‘nggi oylarda real valyuta kursining mustahkamlanishi kuzatilayotgan edi. Ya’ni so‘nggi oylarda mamlakatimiz hamkorlarimizga nisbatan raqobatbardoshligini yo‘qotayotgan edi. Nominal kursning biroz bo‘lsa-da “to‘g‘rilanishi” esa (albatta yanvar oyidagi qadrsizlanish darajasi yetarli “to‘g‘rilanish” emas) real valyuta kursining uzoq muddatli trendiga qaytishiga yordam beradi.
Xususan, dekabr oyida real samarali almashinuv kursi 0,5 foizga, noyabr oyida 3 foizga oktyabr oyida 1,5 foizga hamda sentyabr oyida 0,4 foizga mustahkamlangan edi.
Albatta ko‘pchilik so‘mning nominal kursi qadrsizlanishini “yomon” tendensiya sifatida qabul qiladi. Lekin real kurs o‘zining uzoq muddatli trendiga (balki 2018 yanvar holatiga, balki 2019 yil sentyabr holatiga) qaytishi yoki hech bo‘lmaganda unga yaqinlashishi kerak, buning uchun esa nominal kursning “to‘g‘rilanishi” talab etiladi. Shunday ekan, ayni hozirgi holatda so‘mning nisbatan tezroq qadrsizlanishi maqsadga muvofiq jarayon bo‘lar edi.
Xususan, real kursning 2019 yil sentyabr holatiga qaytishi uchun nominal kurs 9,7 foizga, 2018 yanvar holatiga qaytish uchun esa 22,4 foizga “to‘g‘rilanishi” talab etiladi.
@Mirkonomika