KUN TARIXI

👉 24-SENTABRDAGI TAVALLUDLAR:

- 1501 - Jirolamo Kardano (1576) - italiyalik matematik, mexanik, shifokor, faylasuf.
- 1679 - Euxenio Xerardo Lobo (1750) - ispan shoiri va dramaturgi, harbiy qo‘mondon.
- 1717 - Xoras Uolpol (1797) - ingliz yozuvchisi, gotik roman janrining asoschisi.
- 1801 - Mixail Ostrogradskiy (1861) - rus matematigi, Peterburg matematika maktabi asoschilaridan biri.
- 1870 - Helmer Xansen (1956) - norvegiyalik qutb tadqiqotchisi.
Kun tarixi kanalidan olindi
- 1895 - Andre Frederik Kurnan (1988) - amerikalik fiziolog, Nobel mukofoti sovrindori (1956).
- 1896 - Fisjerald Frensis Skott (1940) - amerika yozuvchisi.
- 1898 - Florey Xouard Uolter (1968) - ingliz patologi, Nobel mukofoti sohibi (1945).
- 1902 - Ruhulloh Musaviy Humayniy (1989) - Eronlik siyosatchi, Buyuk Oyatulloh, Islom inqilobi etakchisi.
- 1905 - Ochoa Severo (1993) - amerikalik biokimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1959).
- 1910 - Olim Xo‘jayev (1977) - O‘zbekiston xalq artisti, «Buyuk xizmatlari uchun ordeni» bilan mukofotlangan (2002).
- 1930 - Jon Yang (2018) - Oyga qadam qo‘ygan amerikalik astronavt.
- 1938 - O’tkir Shokirov - Taniqli adabiyotshunos olim va pedagog, filalogiya fanlari dokttori, professor.
- 1953 - Nazrullayev Alisher - usta kulol, G’ijduvon kulollik maktabining 7- avlod vakili. O’zbekiston xalq ustasi (2002). O’zbekiston Badiiy akademiyasi akademigi (2003).
- 1964 - Ismatilla Ergashev - Oʻzbekiston tashqi ishlar vazirining oʻrinbosari.
- 1980 - Umidjon Iskanderov - Oʻzbekistonlik aktyor.
- 1986 - Eloise Mumford - amerikalik kino va televideniya aktrisasi.

BIZ BILAN QOLING!

Kanalga ulanish⤵️
t.me/Kun_tarixi_TV24

👉 24-SENTABRDA SODIR BO'LGAN VOQEALAR:-

1622 - Ingliz ekspeditsiyasi Gollandiyaning Yangi Amsterdam mustamlakasini (hozirgi New York shahri) bosib oldi.
- 1724 - Parij fond birjasi tashkil etildi.
- 1812 - Argentina mustaqilligi uchun urushi paytida Tukuman jangi sodir bo'ldi.
- 1830 - Belgiya inqilobi: Belgiyaning vaqtinchalik hukumati tuzildi.
- 1852 - Fransuz Anri Jiffard ilk marotaba bug‘ dvigatelli dirijablda parvoz qildi.
- 1932 - Hindistonda quyi tabaqaga ovoz berish huquqi berildi.
- 1938 - Buxorodagi jadidchilik harakati namoyandasi Mukammil Burhonov (1875) 1920-1924-yillarda Buxoro Xalq Sovet Respublikasi (BXSR) Adliya noziri, BXSRning RSFSR hukumati huzuridagi muxtor vakili) otib tashlandi.
- 1948 - «Honda motor» kompaniyasi tashkil etildi.
- 1960 - AQSHda „Enterprise“ ilk avianosetsi suvga tushirildi.
@Kun_tarixi_TV24
- 1964 - AQSh da prezident Kennedining qotilligi bo‘yicha maxsus komissiya o‘z ishini yakunladi.
- 1968 - Svazilend davlati Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qabul qilindi.
- 1970 - Yerga Oy tuprog'i olib kelindi.
- 1973 - Gvineya-Bisau mustaqillikka erishgan kun.
- 1981 - arman terrorchilari Turkiyaning Parijdagi bosh konsulxonasiga qarshi bosqin uyushtirdi.
- 1991 - Nirvana guruhining Nevermind albomi relizi.
- 1993 - Rossiyada inson huquqlari bo‘yicha maxsus komissiya ta‘sis etildi.
- 1996 - Yadro sinovlarini to‘liq taqiqlash to‘g‘risidagi shartnoma imzolandi.
- 1998 - O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi «Jaloliddin Manguberdining 800 yillik yubileyini nishonlash to‘g‘risida» qaror qabul qildi.
- 1998 - Lionda (Fransiya) birinchi marta odam qo'lini transplantatsiya qilish bo'yicha operatsiya o'tkazildi.
- 2013 - Balujistonda (Pokiston) 7,7 magnitudali zilzila, taxminan 1000 kishi halok bo'ldi.
- 2015 - Makka yaqinidagi Mino vodiysida yuz bergan tiqilinch paytida 753 kishi vafot etdi, 888 kishi esa tan jarohati oldi.

@Kun_tarixi_tv24

Bugun 24-sentabr 2024-yil, seshanba.

🔹 MILLIY BAYRAMLAR:

🇺🇸 AQSh ‐ Milliy tinish belgilari kuni.
🇮🇩 Indoneziya ‐ Milliy fermerlar kuni.
🇵🇪 Peru - Qurolli kuchlar kuni.
🇹🇹 Trinidad va Tobago - Respublika kuni.
🇹🇭 Tailand - Shahzoda Mahidol tug‘ilgan kuni.
🇿🇦 Janubiy Afrika - Meros kuni.
🇳🇨 Yangi Kaledoniya ‐ Yangi Kaledoniya kuni.
🇬🇼 Gvineya-Bisau - Milliy kun.
🇰🇭 Kambodja - Konstitutsiya kuni.

@Kun_tarixi_tv24

👉 22-SENTABRDAGI TAVALLUDLAR:

- 1791 - Maykl Faradey (1867) - ingliz fizigi va kimyogari, elektromagnit induksiyani kashf etgan, generatorni yaratgan.
- 1835 - Aleksandr Potebnya (1891) - ukrain-rus slavyanshunos filoligi, so'zning ichki shakli qoidalari muallifi.
- 1835 - Potanin Grigoriy Nikolayevich (1920) — rus sayyohi, etnografi, folklorshunosi.
- 1842 - Abdulhamid II (1918) - Turkiya sultoni (1876-1909).
 - 1891 - Viktor Bunak (1979) - antropologiya maktabi asoschisi, biologiya fanlari doktori (1935).
- 1900 - Sergey Ozhegov (1964) - sovet tilshunosi, leksikograf, rus tilining izohli lug'atini tuzgan.
- 1905 - Eygen Zenger (1964) - nemis raketasozi, Xalqaro astronavtika federatsiyasining birinchi prezidenti.
- 1915 - Shomatov Nasriddin (1987) - travmatolog-ortoped, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1972).
- 1917 - Sohiboev Rixsi (1974) - jurnalist, jamoat arbobi. Ozbekistonda xizmat korsatgan madaniyat xodimi (1968).
- 1922 - Yang Chen Ning - xitoy fizigi, Nobel mukofoti sohibi.
Kun tarixi kanalidan olindi
- 1932 - Algirdas Brazauskas (2010) - Litva Respublikasi Prezidenti (1993-1998) va Bosh vaziri (2001-2006).
- 1938 - Din Rid (1986) - amerikalik qo'shiqchi, kinoaktyor, kinorejissyor va jamoat arbobi.
- 1953 - Nosirov Elyor - O’zbekiston xalq artisti (2003). 
- 1958 - Andrea Bocelli - italiyalik qo'shiqchi (tenor).
- 1976 - Ronaldu - braziliyalik futbolchi, ikki karra jahon chempioni (1994, 2002).
- 1981 - Serdar Berdimuhamedov - turkman davlat va siyosat arbobi, Turkmaniston prezidenti (2022-yil 19-martdan).
- 1989 - Sabina Lisitski - nemis tennischisi, ayollar ichida koptokcha tezligi bo'yicha jahon rekordchisi.
- 1997 - Halima Aden - somali-amerikalik model, 2021-yilda u BBCning 100 ayoli roʻyxatiga kiritilgan.
- 1999 - Kim You Jung - janubiy koreyalik aktrisa.

BIZ BILAN QOLING!

Kanalga ulanish⤵️
@Kun_tarixi_TV24

👉 22-SENTABRDA SODIR BO'LGAN VOQEALAR:

- 1236 - Saul jangi.
- 1499 - Bazel shartnomasiga binoan Shveytsariya Konfederatsiyasi Muqaddas Rim imperiyasidan mustaqil bo'ldi.
- 1692 - Salemda so'nggi sakkiz "jodugar" osilishi.
- 1789 - Turk armiyasi rus-avstriya qo'shinlari tomonidan tor-mor qilindi.
- 1792 - Fransiya Respublika deb e'lon qilindi.
- 1792 - Fransuz respublikasi taqvimidagi birinchi kun.
- 1862 - AQSh prezidenti Avraam Linkoln negr qullarni ozod qilishni e'lon qildi.
- 1869 - Avstriyada dunyoda birinchi pochta otkritkalari chiqarildi.
- 1908 - Bolgariya Usmonli imperiyasidan mustaqillikka erishdi.
- 1908 - Amerikalik injiner va sanoatchi Genri Ford Ford- T deb nomlangan yangi avtomobil modelini ishlab chiqarishni boshladi. 
- 1921 - Latviya, Litva va Estoniya Millatlar Ligasiga qabul qilindi.
- 1939 - Vermaxt va Qizil Armiyaning birgalikdagi paradi.
- 1960 - Mali Respublikasi Fransiyadan mustaqillikka erishdi.
- 1974 - Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasida birinchi marta mustaqil "Falastin masalasi" kun tartibiga kiritildi.
- 1980 - Eron-Iroq urushining boshlanishi.
- 1989 - qozoq tili Qozog'istonning davlat tili deb e'lon qilindi.
- 1991 - Tojikistonda Kommunistik partiya faoliyati taqiqlandi.
- 1991 - Mustaqil Kosovo Respublikasining birinchi marta e‘lon qilinishi.
- 1993 - Suxumi uchun jang: Abxaz qo'shinlari Tu-154 yo'lovchi samolyotini urib tushirdi. 108 kishi vafot etgan.
- 2010 - Isroilda dinsiz fuqarolar uchun fuqarolik nikohi to'g'risidagi qonun kuchga kirdi.

@Kun_tarixi_tv24

Bugun 22-sentabr 2024-yil, yakshanba.

👉 BAYRAMLAR:

🌏 Butunjahon avtomobilsiz kuni.
🌏 Butunjahon karkidonlar kuni.
🌏 Butunjahon narkolepsiya kuni.
🌏 Butunjahon surunkali miyeloid leykemiya kuni.

👉 MILLIY BAYRAMLAR:

🇹🇯 Tojikiston ‐ Rudakiy kuni.
🇱🇻 Latviya, 🇱🇹 Litva - Boltiq birligi kuni.
🇺🇦 Ukraina - Partizan shon-sharafi kuni.
🇧🇧 Barbados - Daraxt ekish kuni.
🇺🇾 Urugvay - O'qituvchilar kuni.
🇺🇸 AQSh - Amerikalik ishbilarmon ayollar kuni.
🇺🇦 Ukraina - Mexanik muhandis kuni
🇲🇱 Mali - Mustaqillik kuni.
🇯🇵 Yaponiya - Kuzgi tengkunlik.
🇧🇬 Bolgariya ‐ Mustaqillik kuni.
🇪🇪 Estoniya - Qarshilikka qarshi kurash kuni.

@Kun_tarixi_tv24

👉 21-SENTABRDAGI TAVALLUDLAR:

- 1415 - Fridrix III (1493) - Germaniya qiroli (1440 yildan), Muqaddas Rim imperiyasining imperatori (1452-1493).
- 1801 - Boris Yakobi (1874) - rus fizigi va elektrotexnigi, Peterburg FA muxbir aʼzosi (1842), akademik (1847).
- 1840 - Murod V (1904) - Usmonlilar imperiyasining 33-sultoni (1876).
- 1842 - Abdulhamid II (1918) - Turkiya sultoni (1876-1909).
- 1853 - Heyke Kamerling-Onnes (1926) - golland fiziki va kimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1913).
Kun tarixi kanalidan olindi
- 1866 - Sharl Nikol (1936) - fransuz mikrobiologi, Nobel mukofoti sohibi (1960).
- 1891 - Shchedrin Nikolay (1974) - elektrotexnika sohasidagi olim, O’zbekiston FA muxbir a'zosi (1947), O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan va texnika arbobi (1950).
- 1910 - Otaqoʻzi Azizov - tilshunos olim, O‘zbekistonda (1970) va Qoraqalpog‘istonda (1980) xizmat ko‘rsatgan fan arbobi.
- 1926 - Donald Artur Glaser - amerikalik fizik, AQSH Milliy Fanlar akademiyasi aʼzosi (1962 yildan), Nobel mukofoti sohibi (1960).
- 1947 - Stiven King - amerikalik yozuvchi, dahshatlar, triller, qorquv, fantastika, mistika janrlari ustasi.
- 1954 - Sindz Abe - Yaponiya bosh vaziri (2006-2007 va 2012-2020 yillarda).
- 1956 - Saida Rametova - teatr va kino aktrisasi, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan artist.
- 1957 - Kevin Maykl Rudd - Avstraliyaning 26-Bosh Vaziri (2007-yildan).
- 1959 - Viktor Verjbitskiy - Sovet va rus kino va teatr aktyori, teleboshlovchi, Rossiya xalq artisti.
- 1965 - Frederik Bigbeder – zamonaviy fransuz esseisti, publistist va kinorejisyor.
- 1967 - Mixail Saakashvili - Gruziya prezidenti(2003-2012).
- 1986 - Lindsi Stirling - amerikalik skripkachi, raqqosa va bastakor.

BIZ BILAN QOLING!

Kanalga ulanish⤵️
@Kun_tarixi_TV24

👉21-SENTABRDA SODIR BO'LGAN VOQEALAR:

- 862 - Novgorodiyaliklar aka-ukalar Ryurik, Sineus va Truvorlarni knyazlik qilish uchun chaqirishdi.
- 1217 - Vilyandidagi jang.
- 1782 - Yekaterina II Avstriya imperatoriga Vizantiya imperiyasini qayta tiklashni taklif etdi.
- 1792 - Fransiyada birinchi respublika eʼlon qilindi.
- 1799 - A. V. Suvorov boshchiligidagi Rossiya va Avstriya qo'shinlari Shveytsariya Alplaridan oshib o'tishni boshladi.
- 1860 - Ikkinchi afyun urushi paytida Balitsyao ko'prigida hal qiluvchi jang bo'lib o'tdi.
- 1921 - Lyudvigsxafendagi kimyoviy zavodda portlash.
- 1944 - San-Marino Gitlerga qarshi koalitsiyaga qo'shildi.
- 1964 - Mal’ta Respublikasi mustaqillikka erishdi. 
- 1979 - Barrakuda operatsiyasi: Bokassa I taxtdan qulatildi.
- 1981 - Beliz Buyuk Britaniyadan mustaqillikka erishdi.
- 1991 - Armaniston o‘z mustaqilligini e’lon qildi.
- 1993 - Kambodjada yangi konstitutsiya qabul qilinib, monarxiya tiklandi.
- 1993 - Boris Elsin Ros­siya Federasiyasi Oliy Sovetini tarqatib yuborish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi.
- 1995 - Qoraqalpogʻistondagi Urgʻin gaz koni foydalanishga topshirildi.
- 1999 - Tayvanda zilzila, 2000 dan ortiq qurbonlar.
- 2021 - Shavkat Mirziyoyev BMT Bosh assambleyasining 76-sessiyasi ochilish marosimida ishtirok etdi va nutq so‘zladi.

@Kun_tarixi_TV24

Bugun 21-sentabr 2024-yil, shanba.

👉 BAYRAMLAR:

🇺🇳 Xalqaro tinchlik kuni.
🌏 Butunjahon Altsgeymer kuni.
🌍 Butunjahon minigolf kuni.
🌎 Nol emissiya kuni.
🌎 Dasturiy ta'minot erkinligi kuni.
🌎 Xalqaro qizil panda kuni

🔹 MILLIY BAYRAMLAR:

🇷🇺 Rossiya - Kulikovo jangi kuni.
🇺🇸 AQSh - Gimnastika kuni.
🇺🇸 AQSh - Milliy raqs kuni.
🇺🇸 AQSh - Tozalov kuni
🇧🇷 Braziliya - Daraxt ekish kuni.
🇹🇭 Tailand - Milliy baliqchilik kuni.
🇷🇺 Rossiya, 🇧🇾 Belarus, 🇺🇦 Ukraina - Jarrohlar kuni.
🇺🇦 Ukraina - Farmatsevtika xodimlari kuni.
🇺🇦 Ukraina - Ixtirochilar va novatorlar kuni.
🇲🇹 Malta - Mustaqillik kuni (1964, Buyuk Britaniyadan).
🇬🇭 Gana - Asoschini xotirlash kuni (birinchi prezident Kvame Nkrumaning tug'ilgan kuni).
🇧🇿 Beliz - Mustaqillik kuni (1981, Buyuk Britaniyadan).
🇦🇲 Armaniston - Mustaqillik kuni (1991, SSSRdan).
🇬🇭 Gana ‐ Milliy ko'ngillilar kuni.

@Kun_tarixi_tv24

21-sentabr – Belizda Mustaqillik kuni

1836-yilda, Markaziy Amerika Ispaniya hukmronligidan ozod qilingandan so‘ng, Britaniya mintaqani boshqarish huquqini da’vo qilganida, Beliz Britaniya mustamlakasiga aylandi. 1862 yilda Buyuk Britaniya Belizni o'zining toj mustamlakasi deb rasman e'lon qildi va uni Britaniya Gondurasi deb nomladi.

Britaniya Gondurasining mustamlaka iqtisodiyoti 1930-yillardagi Buyuk Depressiya davrida deyarli qulab tushdi va ishsizlik ta'siri 1931-yildagi dahshatli bo'ron tufayli yomonlashdi. Ikkinchi jahon urushi paytida Britaniya Gondurasidagi iqtisodiy vaziyat yaxshilandi, ammo urush tugaganidan keyin u yana turg'un bo'ldi. 1949-yilda Britaniya Britaniya Gonduras dollarini devalvatsiya qilganida, iqtisodiy vaziyatning yomonlashishi Britaniyadan mustaqillikni talab qiluvchi Xalq qo'mitasining tuzilishiga olib keldi.

1954-yilda turli konstitutsiyaviy islohotlar boshlandi va 1964-yilda Britaniya Gondurasiga oʻzini-oʻzi boshqarish huquqi berildi. 1973-yilda koloniya rasman Beliz deb nomlandi va 1981-yil 21-sentabrda Beliz rasman mustaqil davlatga aylandi.

Mustaqillik kunini nishonlashda mashhur Yagona parad va karnaval mavjud. Butun oy 10-sentyabr Mustaqillik kuni va Milliy bayramni nishonlaydigan turli tadbirlarga bag'ishlangan.

@Kun_tarixi_Tv24

21-sentabr – Armanistonda Mustaqillik kuni

Armaniston Respublikasi har yili 21-sentyabrda oʻzining eng muhim davlat bayramlaridan biri – Mustaqillik kunini nishonlaydi.
Armaniston hududi Ozarbayjon va Gruziya bilan bir qatorda 1922-yil 4-martda bolshevistik Rossiyaga qoʻshib olindi. Hozirgi Armaniston hududining bir qismi Rossiya, yana bir qismi Turkiya nazoratida edi. 1936-yilda Armaniston SSR rasman tashkil topdi. Sovet davrida Armanistonda barqarorlik va iqtisodiy o'sish kuzatildi. Siyosiy beqarorlik yillari 1980-yilda turli islohotlar amalga oshirilganidan keyin boshlandi.

O'shanda Kommunistik partiyaning Bosh kotibi Mixail Gorbachev Armanistonda kuchayib borayotgan keskinlikni bartaraf eta olmadi, buning natijasida Yangi Armaniston armiyasi tashkil topdi va mamlakatni mustaqillik sari yetakladi.

Armaniston 1990-yil 23-avgustda mustaqilligini e'lon qildi, ammo Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin faqat 1991-yil 21-sentyabrda suveren davlat sifatida tan olingan. Bu kun har yili Armanistonda Mustaqillik kuni sifatida nishonlanadi.

@Kun_tarixi_Tv24