2. Nocebo effekti
Endi aksincha vaziyatni tasavvur qiling: sizga biror narsa zarar keltiradi deb aytiladi. Masalan, “bu shamol sizning belingizni qattiq og‘ritadi” deyishadi. Siz bu gapga ishonasiz va belingiz chindan ham og‘riydi, hatto shamol zararsiz bo‘lsa ham. Bu nocebo effekti — salbiy fikr va kutilmalarning tanangizga zarar yetkazishi.
Oddiy misol: Sizga “ushbu yangi dori yon ta’sir qiladi, bosh aylanishi va ko‘ngil aynishini keltirib chiqaradi” deyishadi. Siz dorini ichasiz va bu alomatlarni his qila boshlaysiz, lekin aslida dori hech qanday yon ta’sirga ega emas.
Soddaroq tushuncha bilan:
• Platsebo — o‘zingizni “bu narsa yordam beradi” deb ishontirib, yaxshilanib ketasiz.
• Nocebo — o‘zingizni “bu zarar keltiradi” deb ishontirib, o‘zingizni yomon his qilasiz.
Endi aksincha vaziyatni tasavvur qiling: sizga biror narsa zarar keltiradi deb aytiladi. Masalan, “bu shamol sizning belingizni qattiq og‘ritadi” deyishadi. Siz bu gapga ishonasiz va belingiz chindan ham og‘riydi, hatto shamol zararsiz bo‘lsa ham. Bu nocebo effekti — salbiy fikr va kutilmalarning tanangizga zarar yetkazishi.
Oddiy misol: Sizga “ushbu yangi dori yon ta’sir qiladi, bosh aylanishi va ko‘ngil aynishini keltirib chiqaradi” deyishadi. Siz dorini ichasiz va bu alomatlarni his qila boshlaysiz, lekin aslida dori hech qanday yon ta’sirga ega emas.
Soddaroq tushuncha bilan:
• Platsebo — o‘zingizni “bu narsa yordam beradi” deb ishontirib, yaxshilanib ketasiz.
• Nocebo — o‘zingizni “bu zarar keltiradi” deb ishontirib, o‘zingizni yomon his qilasiz.