Умуртка ва суяк касалликлари

Уйқуни тинч ва осойишта бўлишида енгил мусиқа садоси, сувнинг жилдираб оқиши, сайроқи қушларнинг хониши, ёмғирнинг шивирлаши каби омилларнинг ҳам ўрни катта.
Гўдакнинг уйқуси келмай ғиншийверса бир мақомдаги алла тебратишлар ҳам уйқу чақириши мумкин.
Агар гўдак йиғлаб, ухлай олмаса она боланинг бошини чап кўксига қўйиб, бағрига босса уйқу тезроқ элтади. Чунки она юрагини уриши бир меъёрли бўлади.
Табобат усулида даволаш:
Иттиканак ўтидан бир ҳовуч олиб, устига 3 литр сув қуйилади ва қайнатилади. Сузиб олиб, ванна сувига қўшиб, асал касали бор бола чўмилтирилади.
Хантални 15 кун давомида қуруқлай, кунига 3 маҳал бир хабдори катталигида еса шифо бўлади.
Бўтакўз гулидан 1 чой қошиғи устига 1 ст қайноқ сув қуйилади ва 1 соат дамлаб қўйилади. Сузиб, кунига 3 маҳал овқатдан олдин чорак стдан ичилади.
Лимондан ярим килограмм олиб, қирғичдан ўтказилади ва асал билан аралаштирилади. Эрталаб ва кечқурун 1 қошиқдан истеъмол қилиб турилса, асабийлашиш оқибатида юрак ўйнашига чалинган киши шифо топади.
Арслонқуйруқ ва **** 100 грдан, кийикўтидан 75 гр олиб, аралаштирилади, ундан 2 ош қошиғини кечқурун термосга солиб, устига 2 ст қайноқ сув қуйилади. Эрталаб сузиб, кунига 4 маҳал овқатдан 30 дақиқа олдин, ярим стдан ичилади.
Бодом мағзини янчиб, шакар ёки асалга аралаштириб, мунтазам истеъмол қилиб юрилса, асабни яхшилайди, мияни қувватлантиради, ақлни зиёдалаштириб, фикрни тиниқлаштиради.
Итузум, маврак, арслонқуйруқдан 100 грдан олиб аралаштирилади, 3 ош қошиғини кечқурун термосга солиб, устига 3 ст қайноқ сув қуйилади. Эрталаб сузиб олиб, кунига 4 маҳал овқатдан ярим соат олдин, 150 грдан ичилади.
Маймунжон (парманчак) новдалари ва баргларидан 3 ош қошиқ олиб, сири идишга солинади ва устига 3 ст сув қуйиб, паст оловда оғзи ёпиқ ҳолда 15 дақиқа қайнатилади. Оловдан олиб, 15 дақиқа дамлаб қуйилади. Сузиб, овқатдан ярим соат олдин 4 га бўлиб ичилади.
Маймунжондан (парманчак) 100 гр, тирноқгулдан 75 гр, лимонўтидан 100 гр олинади, шу йиғмадан 3 ош қошиғини кечқурун термосга солиб, устига 3 ст қайноқ сув қуйилади. Эрталаб сузиб, кунига 4 маҳал овқатдан ярим соат олдин, 150 грдан неврозда ичилади.
Маймунжон (парманчак) барги ва гулидан 50 гр олиб, устига ярим литр ароқ қуйилади ва 10 кун қоронғи, иссиқ жойда сақланади. Вақти-вақти билан силкитиб турилади. Сузиб, кунига 3 маҳал овқатдан 30 дақиқа олдин, ярим ош қошиқдан неврозда ичилади.
Маймунжон (парманчак) баргидан 100 гр, лимонўтдан 100 гр, тирноқгулдан 75 гр олиб аралаштирилади, ундан 3 ош қошиғи устига 3 ст қайноқ сув қуйилади. Эрталаб сузиб, кунига 4 маҳал овқатдан 1 соат олдин, 150 грдан ичилади.

Қулмоқ: (хмел) гулларидан тайёрланган қайнатма оғриқсизлантирувчи, тиришишни йўқотувчи, сийдик ҳайдовчи, уйқусизликни бартараф этувчи омил сифатида таъсир кўрсатади. Бунинг учун 10 гр қулмоқ ғуддалари 200 гр (1 ст) сувда қайнатилади. Қайнатмани кунига 1 ош қошиқдан 3 маҳал ичилади.
Сули қайнатилган сутни уйқу олдидан ичилса, одамга тинч уйқу бахшлайди. Агар одам кўкпиёз истеъмол қилса, уйқуси тинч бўлади.
Лимонўт гиёхидан тайёрланган дамлама киши асабини тинчлантириб, уйқуни яхшилайди. Бунинг учун майдаланган лимонўтдан 8 чой қошиқ олиб, устига 2 стакан қайноқ сув қуйилади. Оғзи яхши беркитилган холда ярим соат дамланади. Мазкур дамлама 1 сутка давомида ичилади.
Кавказлик табиблар уйқусизликка мубтало бўлган кишиларга уйқу олдидан 2 с-н янги (қайнатилмаган) эчки сутидан ичишни тавсия қиладилар.
Эрталаб, пешинда хамда уйқу олдидан буғдойи ёки жавдар нони тузланган бодиринг, қатиқ ҳамда тоза лой билан аралаштириб манглайига қўйилса уйқунинг тинч бўлишишига эришиш мумкин.
Агар одам хар куни сабзавот, резавор, шунингдек хўл меваларни истеъмол қилса, уйқуси тинч бўлади.
Уйқу олдидан шотут меваси ёки шарбати, шунингдек қулпинай истеъмол қилинса уйқу тинч бўлиши мумкин.
Мабодо уйқусизлик мияга кўплаб қон келиши билан боғлиқ бўлса, унда оёқнинг болдир қисмига ер қалампир (хреннинг қирғирдан ўтказилган бўтқаси ёхуд хантал гарциса) қўйилса уйқу элтади. Шу вақтнинг ўзидан тузланган бодиринг сувига 1 ош қошиқ тоза асал аралаштириб ичилса натижа янада зиёдароқ бўлади.
Сачиратқи (цикори) гулидан 5 ош қошиқ олиб, унинг устига 0,5 л қайноқ сув қуйилади, 3 дақиқа қайнатилади сўнгра 3 соат давомида дамлаб қўйилади. Шундан сўнг дамлам сузиб олиниб, ярим стакандан кунига 3-4 маҳал овқатланишдан олдин ичилади. Бундай муолажа одамнинг асабини тинчлантириб, тиниқиб ухлашга мойиллик яратади.
Мойчечак гули дамламасини овқатлангандан кейин ичиш истиробли бош оғриғини қолдириб уйқусизликни келтириб чиқарувчи шақиқага (мигрен) даво бўлади. Бунинг учун 1 ст иссиқ сутга ўртача қошиқда 1 қошиқ мойчечак (рамашка) гуллари солиниб 30-40 дақиқа дамлангач сузиб олинади, унга 1 чой қошиқ тоза асал солиб, аралаштириб ичилади. Бундай муолажа уйқу яхшилангунча давом эттирилади.
Ертути мевасидан дамланган чой тиниқиб ухлашга ёрдам беради. Бунинг учун 5 қошиқ ертут барги устига 1 лт қайноқ сув қуйилади, 2 соатга термосга солиб қўйилади. Дамламадан кунига 2 маҳал 1 стдан ичилади ва уйқу олдидан (2 соат олдин) 1 ст дамламага 1 чой қошиқ тоза асал қўшиб ичилади.
Қашқарбеда ўтидан тайёрланган дамлама асаб тизимини тинчлантириб, тиниқиб ухлашга ёрдам беради. Бунинг учун 1 та ўртача қошиқдаги қашқарбеда гиёҳини 1 ст қайноқ сув билан термосда 1 соат давомида дамланади. Сўнгра сузиб олиб, ушбу дамламани эрталаб ва ётишдан 1 стдан ичилади.
Одамнинг асабини тинчлантирувчи ҳамда тинч уйқу бағишловчи амаллардан бири коҳули (салат барги) дамлама ҳисобланади. Бунинг учун 20 гр майдаланган коҳу барги устига 1 ст қайноқ сув қуйилиб, 2 соат давомида дамлаб қўйилади. Сўнгра сузиб олиниб, ушбу дамламани кунига 2-3 маҳал овқатланишдан олдин ярим стдан, охиргисини эса уйқудан 1,5 соат олдин ичилади.
Арслонқуйруқ ўтидан (“трава пустырника”) 15 гр олиб, устига ярим чойнак қайноқ сув қуйилади ва 30-40 дақиқага дамлаб қўйилади. Сузиб олиниб, куннинг иккинчи ярмида 1 ош қошиқдан 2 маҳал ичилади. Бундай амал одамнинг асабини тинчлантириб, уйқу келтиради.
Янги ивитилган қатиқ зардобини ичиш ҳам кишини тинчлантириб, кўзни уйқуга тортиши табиий.
Уйқусизликка чалинганларга қуйидаги доривор гиёҳлар мажмуасидан тайёрланган дамламани ичиш тавсия этилади. Бунинг учун мойчечак (рамашка) гули, ялпиз барги, арпабодиён меваси (уруғи), доривор сумбул (валериана) илдизи ва оддий зирадан 1 ҳиссадан олиб аралаштирилади ундан 10 гр олиб, устига 1 ст қайноқ сув қуйилади ва устида 30 дақиқа ушлаб турилади. Шундан сўнг, қайнатма совитилиб сузилиб, камайиб қолган шарбат қайнатилган сув билан олдинги меъёрига етказилади. Мазкур дамламадан эрталаб 2 ст, кечқурун 1 стдан ичилади.

Атиргул ёғи қуйидаги усулда олинади: ярим шиша кунжут мойи устига оқ атиргулни тўлдириб, қуёшга қўйинг. 6-7 кунда гулнинг ранги, ҳиди ва қуввати ёғга ўтади. Сўнгра у гулларини сиқиб олиб ташлаб, янги гуллар билан шишани тўлдиринг. Бу жараённи 40 кун давомида такрорланг. Натижада гул ёғи пайдо бўлади.
Ошқовоқни ёш хўроз билан ёки ошқовоқ уруғининг мағзи билан шўрва қилиб ичилса, ҳушдан кетиш дардига шифо бўлса ажаб эмас.
Агар арпанинг ҳўл баргини эзиб бошга боғласалар, мияни ва унинг пардаларини (менингитни) даволайди.
Юрак неврози бу юракнинг тез уриши, баъзида пасайиши, аритмия, юрак соҳасида оғриқ ва санчиқ бўлиши, кўкракда оғирлик сезилиши, бош айланиши, заифликдир.
Бундай аломатлар бўлганда ҳар куни кам-камдан тоза асал истеъмол қилинг. 1 суткада 100-200 грамм.
Ваҳима: Бу ҳаддан ташқари тажанглик, қўрқув ҳисси, кайфиятнинг кескин ўзгариши (кулиб туриб йиғлаш), томоқда босим бўлиши, талваса ва таъсирчанликдир.
Неврознинг бу тури ва ваҳимада ҳар куни 150-200 гр асални 6 қисмга бўлиб истеъмол қилиш керак. 1 марталик қабулда 25-30 гр асал ейиш мақсадга мувофиқ. Шу билан бирга 1 қошиқ асални қайноқ сувга аралаштириб, буғидан нафас олинг. Муолажадан сўнг. Аста-секин кайфият яхшиланади, ёқимсиз ҳиссиётлар ва ҳаддан ортиқ таъсирчанлик йўқотади.
Шафтоли меваси ҳўл мижозли одамлар асабига зарар етказади, меъдада тез айниб, ёмон ҳид беради, узундан-узоқ иситмаларни келтиради. Бундай ҳолатларда асал ёки занжабил мураббоси ейилса, еган зарарлар ислоҳ бўлади.
Нок истеъмоли кексалар, қуланж касали бор ва мижози совуқ кишиларга зарар қилади, шунингдек, асабга ҳам зарари бор, қуланж дардига сабаб бўлади. Унинг зарарини бартараф этмоқ учун асал ва бошқа ширинликлар ейиш лозим. Дашт-саҳро нокини ейиш ҳам асабларга зарар қилади, шунингдек йўғон ичак дарди ҳисобланмиш қуланжни пайдо қилади. Бундай пайтларда, нокни ейишдан ҳосил бўлган зарарни қайтармоқ учун асал ва бошқа ширинликлар истеъмол қилиш тавсия этилади.
Қалампирмунчоқ тарёклик хусусиятига эга, еганда хуш кайфият бахш этади. Агар уни ейилса, нафсоний ва табиий руҳларга қувват бағишлайди, юрак, мия, жигар, меъда, буйрак ва хоялардан иборат шоҳ аъзоларни мустаҳкамлайди ва уларни ҳал қилувчи аъзолар сифатида сақлайди. Бош мияга қувват бағишлайламоқ, зеҳнни чарҳламоқ, фикрни тийрак ва кучли қилмоқ учун энг яхши дармон ва восита ҳисобланади, совуқ ва ҳўлликдан бўлган бошоғриқ , фалаж, юзнинг қийшайиши (бунинг учун агар бурунга қуйилса), кетма-кет шамоллашга (агар бурунга тортилса)ва сахта (ўликка ўхшаб ҳаракатсиз ётишлар)ни даф этади, бош мия тиқилмаларини очади(агар бурунга тортилса)ва бошқа совуқ мижозли хасталиклар, мия ва асабларга алоқадир савдолик бўлса, шифо бағишлайди.
Узум сувини қайнатиб тайёрланган шаробни пишган май дейишади, унинг қайнатмаси қуюқ бўлиб, баданни иссиқ қилади, асабларга куч бағишлайди, лекин бошни оғритади. Ширин май оғир таб, озуқа сифатида тўйимли, сархуш май ҳазмни бузади, асабга зарар қилади, кўп ичган кишини қўрқоқ қилади.
Сирка асабий ва аъзолари асабнок, янги касалдан турган ва совуқ мижозли кишилар учун зарарли. Агар буни давомли равишда истеъмол қилинса, истисқо ва кўзнинг хиралаштириш дардларига дучор қилади, юзни сарғайтириб, ичаклар яллиғланишига сабаб бўлади ва одамни оздириб юборади. Ушбу зарарларини ислоҳ қилмоқ учун ширинликлар, гўшт суви истеъмол қилиш керак.
Дарахт танасидаги қўзиқорин юрак, мия ва асабларни кучли қилади, баданни семиртиради, ёмон хилтларни ичкетар билан ҳайдайди, балғамли иситмаган шифо бағишлайди ва бу ҳолатларда ҳеч қандай зарар етказмайди.
Тинчлантирувчи, уйқуни тиниқлаштирувчи даволар:
Уйқусизлик одатда бош мия ва унинг қобиғидаги касалликлар оқибатида келиб чиқади. Уйқусизлиуни бартараф этиш учун аввало нохуш дардни келтириб чиқарувчи омилларни йўқотиш мумкин бўлади.
Умуман олганда уйқу олдидан очиқ ҳовода пиёда сайр қилиш, умумий обзан қабул қилиш фойдалидир. Шифокор тавсияси билан беморнинг аҳволига қараб у ёки бу доривор воситаларни тавсия этиши мумкин. Хар холда кимётерапевтик препаратларига нисбатан табиий воситалар ўзининг ижобий тарафлари билан ажралиб туради.

Хамма керакли маслаҳатлар жамламаси. Исириқни майдалаб туйиб ейилса, тутқаноқ, қалтироқ, жиннилик, паришонхотирлик ва бошқа совуқ мижозга алоқадор бош ҳамда асаб хасталикларига даво бўлади.
Хардал ёғи истемол қилинса, асаблар тугунини ёяди, фаромушхотирликни бартараф этади.
Турбуд мия, меъда ҳамда бачондонни ҳар хил балғамлардан тозалаб, уларда пайдо бўлган тугунларни ечиб юборади, фалаж, асабга алоқадор хасталиклар, меъда ва бод турубатларига боғлиқ йўталга даво бўлади.
Толгулдан олинган ёғ суртилса, ярага айланган қўтир, қичима, пес доғи, совуқ мижозли хасталиклар, асаблар сустлиги, аъзоларнинг нотавонлиги, бел оғриқлари, тиззадаги эски дардлар ва шунга ўхшаган хасталикларга даво бўлади.
Гулхайри баргини ҳўллигида янчиб бошга боғланса, миядаги шишлар ва унинг пардасини, яъни илмий тиббиётда менингит деб аталадиган дардни даволайди.
Тоғжамбил ейилса, одамни хушнут қилади, тана аъзоларидаги тиқилма ва тугунларни очади, кўкрак ичи ва қорин исидаги аъзоларни, шунингдек, маркази инсоннинг юраги ва мия бўлган ҳайвоний ҳислар ҳамда мавқеи марказий асаб бўлган нафсоний руҳга қувват бағишлайди.
Газакўтни еса ва қўйиб боғласа, фалаж, қалтироқ, аъзоларнинг чангак бўлиши, бўғимларнинг ҳар хил дардлари ва радикулит сингари мия ва асаб ҳолатига алоқадор хасталикларга шифо бағишлайди.
Наргиз пиёзини туйиб асал билан аралаштириб боғланса, асабларнинг чангак бўлишини бартараф этади. Асабнинг таранг тортилган торларини бир-бирига пайвасталайди. Агар гулининг ўзини туйиб қўйиб боғланса, асаб аъзолари жароҳатларига даво бўлиб, уларни бир-бирига ёпиштиради.
Равочни олма шарбати билан ейилса, кекириш, мушаклар сустлиги ва асаб дардлари, ва асаб дардлари, шунингдек, уларнинг узилиши ва йиртилиши, нотовонлашиши, аъзоларнинг кучли зарблардан заха топиши (жумладан миянинг чайқалиши)га яхши даво бўлади.
Бешбармоқ бурулган асабларнинг тўғрилайди, маъқад (орқа аъзо)нинг ёрилишига сиҳат бағишлайди.
Чиннигул қайнатмаси ичилса, бепуштликтуфайли асаб толалари бўшашиб, фикрлаш қобилиятлари ҳам издан чиққан кишиларнинг асаблари нормаллашади, зеҳни ёрқинлашиб, мулоҳаза билан иш тутиш ўрнига бақириб-чақириб ва бўлар-бўлмасга асабийлашиш қусурларидан халос бўлади. Чиннигул инсон саломатлиги, айниқса асаблари учун бебаҳо малҳам ҳисобланади. Бу гиёҳни чой ўрнида ичиб юрилса, асаблар бузилиши, моддалар алмашунуви издан чиқиши оқибатида сочнинг эрта оқаришига даво бўлиб уни қорайтиради.
Қизилгул мияни кучли қилади, уйқусизлик дордини даф этади, шунингдек, бош мия пардаси ва миянинг шишини таҳлил қилади. Қизилгулдан олинган ёғни сиркага аралаштириб бошга суртилса, шундай фойда қилади. Ана шу ёғни сирка ва гулоб билан бирга шишага қуйиб, вақти-вақти билан чайқатиб, оғзинидан ҳидланса, бош оғриғини босади, мияда тўпланган ҳовурларни тарқатиб юборади, бош мағзи пардасининг шиши ва миянинг ичига фойда қилади. Ёғни тайёрлаш учун гул барглари зайтун ёғида тиндирилади.
Молкўзи мойчечаги бурулган асабларни тўғрилайди, бадан терисидаги ҳаво кирадиган тешикчаларни очади, терлатади, тананинг пастки қисмидаги шишларни қайтаради, шунингдек, у шишларни пиширади, асабга алоқадор аъзолар жароҳатларига шифо бағишлайди, еса ҳам, суртса ҳам шундай самара беради.
Бодом ва шакар **** туринг. Мияга қувват беради, ақлни зиёда қилади, фикрни равонлаштиради.
Чирмовуқ мия ва асаб касалликларига доридир, асосий истеъмол қиладиган қисми бу ҳар томонга тармоқловчи “иплари”ва уруғларидир. Уни мурч билан қўшиб еса яна яхши. 3 мисқолни (1 мисқоли 4.25 грамм) узоқ қайнатмасдан, уруғини эзмасдан ейиш керак.
Семизўт, сунбул, қоқи асабни асабда юз берадиган ҳар қандай касалликни, уйқусизликни, изтироб, ташвиш ва юрак сиқилишини йўқотади.
Асаб касалига йўлиққан бемор ёнғоқ баргини қайнатиб, 300 грамм сувини баданларига суртса шифо топади.
Лавлаги илдизидан сув олиб, асал билан қориштириб, бурунга томсангиз миядаги зарали микробларини ўлдиради.
Аччиқ ошқовоқнинг гул сувидан бурунга томизсангиз, мия иллатларини кетказади.
Оқ атиргул ёғидан 4,5 грамм ичган одамнинг мияси бақувват бўлади.