Tilimizning boyish omillari ( leksika haqida)
Adabiy tilning rivojlanishi uchun sabab qilib arab-fors tilidan oʻtgan soʻzlar keltirilishi mumkin.
Misol uchun hozirgi holatning oʻzida leksikamizning 50-60 foizi arabcha soʻzlar hisoblanadi, forscha soʻzlar ham bundan kamroq, lekin bu ham anchagina bor.
Ushbu fikrimni dalillovchi misollar:
Fors tilidan oʻtgan kasb-hunarga oid soʻzlar:
Sozanda
Pazanda
Honanda
Koranda
Pisanda
Yana boshqa soʻzlar:
Zararkunanda
Pisanda qilmoq
Keyin fors tiliga oid boʻlgan holatlar soʻz yasalishida:
Ba-,
Be-,
No-,
Kabi prefikslar oʻtgan va soʻz yasashga asos boʻlib tilimizni boyitgan
Arabiy soʻzlar esa leksikamizning katta qismini tashkil qilib, tilimizga shu qadar singib ketganki, hatto turkiy soʻzga oʻxshab ketgan.
Bu tilning tilimiz boyishiga qoʻshgan xizmatining koʻlami bu qadar kengligining sababi, menimcha, bu tilning flektiv til (oʻzak oʻzgarishga uchrash holati) ekanligi boʻlsa kerak. Chunki bir o'zakdan tahminan 13-14 ta soʻz hosil qilish mumkin.
Misol uchun tilimizga oʻzlashgan "muhabbat" soʻzini olsak ham, bu soʻz bilan bevosita
Mahbub, mahbuba muhib degan soʻzlarni ham oʻzlashtirganmiz, ya'ni oʻsha soʻzning oʻzakdoshlari ham oʻz-oʻzidan oʻzlashgan.
Yana bir necha misollar
Mahbus, hibs
Hukm, hokim, mahkum mahkama.
Adabiy tilning rivojlanishi uchun sabab qilib arab-fors tilidan oʻtgan soʻzlar keltirilishi mumkin.
Misol uchun hozirgi holatning oʻzida leksikamizning 50-60 foizi arabcha soʻzlar hisoblanadi, forscha soʻzlar ham bundan kamroq, lekin bu ham anchagina bor.
Ushbu fikrimni dalillovchi misollar:
Fors tilidan oʻtgan kasb-hunarga oid soʻzlar:
Sozanda
Pazanda
Honanda
Koranda
Pisanda
Yana boshqa soʻzlar:
Zararkunanda
Pisanda qilmoq
Keyin fors tiliga oid boʻlgan holatlar soʻz yasalishida:
Ba-,
Be-,
No-,
Kabi prefikslar oʻtgan va soʻz yasashga asos boʻlib tilimizni boyitgan
Arabiy soʻzlar esa leksikamizning katta qismini tashkil qilib, tilimizga shu qadar singib ketganki, hatto turkiy soʻzga oʻxshab ketgan.
Bu tilning tilimiz boyishiga qoʻshgan xizmatining koʻlami bu qadar kengligining sababi, menimcha, bu tilning flektiv til (oʻzak oʻzgarishga uchrash holati) ekanligi boʻlsa kerak. Chunki bir o'zakdan tahminan 13-14 ta soʻz hosil qilish mumkin.
Misol uchun tilimizga oʻzlashgan "muhabbat" soʻzini olsak ham, bu soʻz bilan bevosita
Mahbub, mahbuba muhib degan soʻzlarni ham oʻzlashtirganmiz, ya'ni oʻsha soʻzning oʻzakdoshlari ham oʻz-oʻzidan oʻzlashgan.
Yana bir necha misollar
Mahbus, hibs
Hukm, hokim, mahkum mahkama.