Ас-салому алейкум ва-рахматуллоҳ.
Кунлар исиб, баҳор мавсуми ҳам кириб келяпти. Фермер ва дехқонлар қўзғалиб қолди. Хулласи ер ишлари бошланиш арафасида турибмиз.
Бундан 10 йил олдин корхонамизда Хитой оборудованияли (автомтлаштирмаган) цехлар бўлар эди. Емни ўзимиз солар эдик, тухумни ўзимиз териб чиқар эдик, чиқяпган гўнгни скребок орқали ямага сидириб ундан насос ёрдамида жижавоз махсус техникага юклаб берар эдик. Яма хам 15 кунда тўлиб қолар эди. Хулласи товуқхона мехнати осон бўлмаган.
Гап енгил ёки қийн хақида эмас. Асосийси мавзуга ўтсак.
Қишдан бахорга ўтар кунларда, дала иш бошланиш вақтида, фермерлар минерал уғит захираларига эътиборлари ўзгача бўлган. Ишхонамиз олдида қатор машиналар навбатда туришар эди, хаммасини ғами далага арзон ва эфқектив табий уғит солиш бўлган. Ким билади ўша пайтда уларни шу уғитдан фойдаланишга нима мажбурлаган. Ман ўзим тўртта сабаб санаб ўтаоламан.
1. Кимёвий минерал уғит (карбамид, амиачная селитра) нархлари қиммат бўлганлиги.
2. Кимёвий минерал уғитлар ишлаб чиқариш хажми кам бўлганлиги ва ҳаммага етқазиб бериш имкони бўлмаганлиги.
3. Фермерларда мавсум олдидан пул захираси бўлмаганлиги.
4. Товуқ ва қорамол гўнги (қуруқ ёки жижа холатида) ер учун бу арзон ва органик "АЗОТ" моддаси эканлиги.
Шуларни ҳаммасини инобатга олиб хукуматни юқорида турган бошқарувчилар шу йўлни тутишган бўлишлари керак.
Бугунги кунга нима ўзгарган?
Юқорида санаб ўтилгандан битта пункт ўзгарган. У хам бўлса 2020-2022 йил мавсум якунида фермерлар қўлига реал пул келиб тушди. Кўр ерлар агрокластерлар тасарруфига ўтиб кетди, қолган фермерлар агрокластерлар билан кооперация услубида ишлаб келишмоқда. Агрокластерларни (хаммаси эмас) хозирги холатини айтишим шарт эмасдир, улар орқасидан занжир бўлиб еталашиб келяпган фермер хўжаликларни ҳам.
Фермерларни даромади тушиб кетиши нимадан? Албатта экин етиштириш учун қиляпган харажатлар хисобига. Етишириб топшириб сотилган экинни суммасидан, қилинган харажатларни айирилса шунда даромад келиб чиқади. Ман билишимча (ва бу аниқ факт) аксарият фермерлар 2 йилдан бери фойда қилишмади.
Фермерлар хукумат қўлида бўлганда, хукумат уларни, она боласини еталаб катта қилгандек олиб юрар эди. Арзон фоизли кредит, шу кредит пул хисобига агротехника хизмати ва мажбурий бўлса ҳам ўз нархидаги агрохимия билан таминлар эди. Фермер мехнат ва ер билан ишлаш билимини ишлатса бўлди эди. Аллоҳга таваккалчилик қилиб даромад олар эди.
Бугунги кунга келиб, Агрокластерлар азотли минерал уғитни оптом нархда сотиб олиб фермерларга устама нархида бериб юборишмоқда. Финанс шароити яхши фермер барча молиявий ишларни ўзлари бажаришади.
Қолганлар эса имконига қараб, агрокластерлар қулига қарашга мажбур.
Асосий мавзу!
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, махалий хокимият, Республика ветеринария қумитаси ва "Паррандасаноат" уюшмаси хамкорликда иш бошлашлари зарур.
Паррандасаноат уюшмаси, республикасида нечта товуқхона ва унинг шу бугунги кунга қуввати, кунлик қанча табий минкеарл уғит бераолишини статистик маълумотини бериши керак.
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги қ.х. илмий институт билан хамкорликда "йўл харитаси" (гўнг харитасини) тузиб чиқиб. Фермерлар учун илмйи амалий семинарларни ташкил қилиш керак. Брошюра ва ўргатувчи постлар тарқатилиши керак. Фермерларга табий АЗОТ манбаси парранда-гўнгини далалрга солиш қанчалик экономик ва органик даромад олиб келиши, қанча пул иқтисод бўлиши ва шуни орқасидан даромдлари ошишини тушунтириш ишлари олиб борилиши керак.
Маҳалий хокимият, худудидаги агрокластерлар ва унга қарашли фермерларни шу илмий мажлисларга жамлаб эшитиришни ташкил қилиши керак.
8-10 аввал бу ишлар ҳаммаси бўлган. Лекин кейинги вақтда хамма дангасалик қилиб химик минералларга ўтиб кетяпти. Химик минералларни ишлаб чиқарилиши эса қуввати экспортга йўналтирилган ва айни зарур вақтда минерал уғитларни нархи 30-40%гача ошиб кетади.
Кунлар исиб, баҳор мавсуми ҳам кириб келяпти. Фермер ва дехқонлар қўзғалиб қолди. Хулласи ер ишлари бошланиш арафасида турибмиз.
Бундан 10 йил олдин корхонамизда Хитой оборудованияли (автомтлаштирмаган) цехлар бўлар эди. Емни ўзимиз солар эдик, тухумни ўзимиз териб чиқар эдик, чиқяпган гўнгни скребок орқали ямага сидириб ундан насос ёрдамида жижавоз махсус техникага юклаб берар эдик. Яма хам 15 кунда тўлиб қолар эди. Хулласи товуқхона мехнати осон бўлмаган.
Гап енгил ёки қийн хақида эмас. Асосийси мавзуга ўтсак.
Қишдан бахорга ўтар кунларда, дала иш бошланиш вақтида, фермерлар минерал уғит захираларига эътиборлари ўзгача бўлган. Ишхонамиз олдида қатор машиналар навбатда туришар эди, хаммасини ғами далага арзон ва эфқектив табий уғит солиш бўлган. Ким билади ўша пайтда уларни шу уғитдан фойдаланишга нима мажбурлаган. Ман ўзим тўртта сабаб санаб ўтаоламан.
1. Кимёвий минерал уғит (карбамид, амиачная селитра) нархлари қиммат бўлганлиги.
2. Кимёвий минерал уғитлар ишлаб чиқариш хажми кам бўлганлиги ва ҳаммага етқазиб бериш имкони бўлмаганлиги.
3. Фермерларда мавсум олдидан пул захираси бўлмаганлиги.
4. Товуқ ва қорамол гўнги (қуруқ ёки жижа холатида) ер учун бу арзон ва органик "АЗОТ" моддаси эканлиги.
Шуларни ҳаммасини инобатга олиб хукуматни юқорида турган бошқарувчилар шу йўлни тутишган бўлишлари керак.
Бугунги кунга нима ўзгарган?
Юқорида санаб ўтилгандан битта пункт ўзгарган. У хам бўлса 2020-2022 йил мавсум якунида фермерлар қўлига реал пул келиб тушди. Кўр ерлар агрокластерлар тасарруфига ўтиб кетди, қолган фермерлар агрокластерлар билан кооперация услубида ишлаб келишмоқда. Агрокластерларни (хаммаси эмас) хозирги холатини айтишим шарт эмасдир, улар орқасидан занжир бўлиб еталашиб келяпган фермер хўжаликларни ҳам.
Фермерларни даромади тушиб кетиши нимадан? Албатта экин етиштириш учун қиляпган харажатлар хисобига. Етишириб топшириб сотилган экинни суммасидан, қилинган харажатларни айирилса шунда даромад келиб чиқади. Ман билишимча (ва бу аниқ факт) аксарият фермерлар 2 йилдан бери фойда қилишмади.
Фермерлар хукумат қўлида бўлганда, хукумат уларни, она боласини еталаб катта қилгандек олиб юрар эди. Арзон фоизли кредит, шу кредит пул хисобига агротехника хизмати ва мажбурий бўлса ҳам ўз нархидаги агрохимия билан таминлар эди. Фермер мехнат ва ер билан ишлаш билимини ишлатса бўлди эди. Аллоҳга таваккалчилик қилиб даромад олар эди.
Бугунги кунга келиб, Агрокластерлар азотли минерал уғитни оптом нархда сотиб олиб фермерларга устама нархида бериб юборишмоқда. Финанс шароити яхши фермер барча молиявий ишларни ўзлари бажаришади.
Қолганлар эса имконига қараб, агрокластерлар қулига қарашга мажбур.
Асосий мавзу!
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, махалий хокимият, Республика ветеринария қумитаси ва "Паррандасаноат" уюшмаси хамкорликда иш бошлашлари зарур.
Паррандасаноат уюшмаси, республикасида нечта товуқхона ва унинг шу бугунги кунга қуввати, кунлик қанча табий минкеарл уғит бераолишини статистик маълумотини бериши керак.
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги қ.х. илмий институт билан хамкорликда "йўл харитаси" (гўнг харитасини) тузиб чиқиб. Фермерлар учун илмйи амалий семинарларни ташкил қилиш керак. Брошюра ва ўргатувчи постлар тарқатилиши керак. Фермерларга табий АЗОТ манбаси парранда-гўнгини далалрга солиш қанчалик экономик ва органик даромад олиб келиши, қанча пул иқтисод бўлиши ва шуни орқасидан даромдлари ошишини тушунтириш ишлари олиб борилиши керак.
Маҳалий хокимият, худудидаги агрокластерлар ва унга қарашли фермерларни шу илмий мажлисларга жамлаб эшитиришни ташкил қилиши керак.
8-10 аввал бу ишлар ҳаммаси бўлган. Лекин кейинги вақтда хамма дангасалик қилиб химик минералларга ўтиб кетяпти. Химик минералларни ишлаб чиқарилиши эса қуввати экспортга йўналтирилган ва айни зарур вақтда минерал уғитларни нархи 30-40%гача ошиб кетади.