Otabek - SWE


Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский
Категория: Технологии


- Algoritmlar
- System Design
- Computer Science
- Backend Engineering
- 10x Software Engineering
… bo'yicha tajriba ulashaman.
Xabarlar uchun: @otabek_askbot

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Узбекский
Категория
Технологии
Статистика
Фильтр публикаций


Python: Memory Management

Ushbu postda siz:
・ Garbage collector
・ Reference count
・ Finalizer
・ Cyclic reference
・ Weak reference
・ Stack Tracer
... haqida o'rganasiz.

Postni yaxshilab o'qisangiz, keyingi interview`laringizni qiyqiriq feedback bilan o'tasiz.

Postni o'qish

@otabekswe


#scienceIn60Seconds

Firewall

Networking sohasida tajribalarim juda kam. Shunga qaramay Senior darajaga 6ta kompaniya bilan intervyu o'tkazganman. Xulosa natijasida eng ko'p berilgan savol bu Firewall haqida bo'ldi.

Firewall - bu xavfsizlik devori. Qadimgi xitoy urushlarida devorlarga olovli sharlar otilgan bo'lsa, hozirgi urushda jpriqlar sizni veb-sahifangizga xujum qilishadi. O'sha xujumlarni oldini olish uchun firewall ishlatishingiz mumkin.

Firewall ayrim siz bergan yoki oldindan berilgan qoidalar asosida ishlaydi. Backdoors, Spam, SQL Injection, DDoS va shu kabi ko'plab xujumlarni oldini olishda ham ishlatishingiz mumkin.

Networking haqida ham keyinroq post yozishni reja qilib turibman. Hozircha sizdan "Manejeriz bilan komfliktga tushib qolsangiz nima qilasiz?" deyishsa Hashmap "Firewall" ishlataman deb javob bersangiz bo'ladi.

@otabekswe


Bloom Filter

Telegram, Google, Instagram kabi tizimlar qanday qilib milliardlab foydalanuvchilar ichidan XYZ username bo'sh yoki olinganligini sizga tez ayta olishiga qiziqganmisiz?

System Design intervyularingizni buzib tashlashni istaysizmi?

Ushbu post aynan siz uchun. Hech qayerda bu mavzu haqida yozilmadi, birinchilardan bo'lganimdan xursandman.

Postni o'qish

@otabekswe


Linux World (part-II)

Ushbu postda:
- System Control
- Fork bomb xujumi
- Disk Space filler xujumi
- Hackerlik tuzog'imga tushgan do'stim
- Hackerlarni xujumiga qarshi amaliy choralar
...haqida yoritib o'tdim.

Bu narsalarni sizga hech kim o'rgatmaydi. Men esa ko'p xujumlar qilib ko'rgan va ularga qarshi turgan inson sifatida o'z tajribalarimni ushbu postda yoritib o'tdim. (Kernel haqida alohida post bo'ladi)

Postni o'qish

@otabekswe


Linux World (part I)

Ushbu postda:
- Linux operatsion tizimi haqida
- Qanday qilib tekinga linux container olish haqida
- File System mavzusi
- Access Control mavzusi
- Process Control mavzusi
haqida yoritib o'tdim.

Bu postni bog'cha bolasi o'qib, tushunganiga qoyil qolib yubordi. Siz ham o'qisangiz ko'p amaliyot qilib ko'rsangiz bo'ladi.

Postni o'qish

@otabekswe


Math is Everywhere

Ushbu maqolada siz:
- Matematikani Algoritmlardagi o'rni
- Matematika bilan Leetcode masalalarini O(1) time da ishlash
- Maktabda sizga o'rgatilmagan sirlar
- Fourier transform formulasi orqali ovozlar bilan ishlash

...haqida yoritib o'tdim. Ketkazgan vaqtingizga achinmasligingiz uchun amaliyotlar va isbotlar qo'shdim.

Postni o'qish

@otabekswe


#SystemDesign

Justin Bieber post qo’ygan kuni Instagram serverlari dumalab qolardi. (Celebrity problem)

Instagram 2015 yillarda endi rivojlanib tanilayotgan paytlari edi. Millionlab foydalanivchilarni ma’lumotlari SQL databaseda saqlangan. Ammo nega bitta odamni posti serverni qiynab qo’ygan?

Instagram like’lar sonini sanash uchun quyidagiga o’xshash query ishlatishgan:

SELECT count(*) FROM db WHERE postId in user.likedPost

Celebrity’larda like’lar soni ko’p bo’lgani uchun uni xisoblash serverga og’irlik qilardi va buzulardi, cache qilishsa ham.

Uni oldini olish uchun Instagram jamoasi database denormalization qilib chiqishadi. Ya’ni likelar sonini doim xisoblash o’rniga, ushbu ma’lumotni alohida tablega saqlab borishadi va real-time update qilishni to’xtatishadi (eventual consistency).

But postdan maqsad: dastur yasadingizmi uni foydalanuvchilarga bering. Ular sizni o’rganishga va o’sishga majburlashadi.

@otabekswe


Big Tech - Coding Interview

Barchani orzusiga aylanishga ulgurgan MAANG kompaniyalaridagi og'riqli jarayon haqida yozishga qaror qildim. Undan oldin esa turli xil shunday kompaniyalarda ishlaydigan do'stlarim bilan ko'p suxbat qildim va ushbu postda tayyorlanish, leetcode, yaxshi yechimlar, tushukunlik va boshqa kerakli ishlarni yozib o'tishga harakat qilaman.

davomini o'qish

@otabekswe


Signals

Linux operatsion tizimida signallar bor. Ba'zan ularni bilib, ba'zan bilmay ishlatasiz. Ctrl + D ni bosib terminal dasturdan chiqasiz. Ctrl + C ni bosib dasturni interrupt qilasiz. Keling ajoyib qisqa masterpost bilan tushnib olamiz.

UNIX-like tizim ishlatsangiz terminalingizni oching va ps buyrug'ini yuboring. U sizga hozir ishlab turgan processlar ro'yxatini beradi. Oddiyroq qilib aytsak, qachon kompyuteringizda dastur ishga tushirganingizda har bir dastur har xil process (ishchi)da ishlaydi.

PID, TTY, TIME, CMD kabi columnlar beradi. CMD - dastur, PID esa process ID degani. Istalgan PID raqamni tanlang. Endi esa uni to'xtatishni istasangiz, kill buyrug'idan foydalanasiz. Masalan mana bunday:


kill -SIGNAL PID


Signal qismiga uni nima qilishni kiritasiz, misol uchun to'xtat demoqchi bo'lsangiz -3, yoki -9.


kill -9 13488


Har bir signalni o'z ma'nosi bor. Ba'zan dasturni to'xtatib qo'yishingiz ham mumkin. Va keyinroq kelgan joyidan davom ettirishni aytishingiz ham mumkin. Endi dasturlardan chiqish uchun X buttonni emas balkim terminal orqali kill buyrug'ini ishlatsangiz va o'zingizni hacker dek tutsangiz bo'ladi.

Bu haqda albatta keyinroq to'liq post yoziladi, hozircha shunisini o'qib turing!

P.S: Process tejash, resurs tejashdir!

@otabekswe


Kimgadir foydasi tegsin deb post yozayotgan men.

Shu vaqtni o'zida postlarimni hech kim o'qimasligini bilgan men.

Qo'llarim-ey sizlarga rahmim, kelib-ketdi 😖


Dangasa yechimlar

If-else yoki match-case yozishdan imkon qadar qochishga harakat qilaman. Sababini keyingi postlarda albatta yozib o'taman. Ho'sh uni o'rniga nima yozish kerak deysizmi?If-else yoki match-case yozishdan imkon qadar qochishga harakat qilaman. Sababini keyingi postlarda albatta yozib o'taman. Ho'sh uni o'rniga nima yozish kerak deysizmi?

Albatta vaziyatga qarayman ammo menda uchragan ko'p muammolarni hashmap orqali yechganman. Tasavvur qiling qiymatlar aniq yoki cheklangan muammo bor.
Uni `if-else` yozmasdan yechishingiz kerak. Misol uchun, agar son 2ga bo'linsa "toq", bo'linmasa "juft" degan yozuvni ekranga chiqaring deyildi, xo'sh nima qilasiz?


Ushbu postda juda qiziq interviewda, ishda va ko'p joylarda bergan yechimim haqida yozganman. Ko'pchilikni hayoliga kelmagan yechim bo'lgandi, o'ziyam qiyib qo'yganmanda, o'zimga qoyil 😎

davomini o'qish

@otabekswe


#Experience
Sizga bir sir ochaman. Yaxshi va yomon dasturchi o'rtasidagi farq quyidagicha deb bilaman:

Yomon dasturchi:
1. Kod yozadi
2. Bug fix qiladi
3. Va yaxshilashni o'ylab ko'radi

Yaxshi dasturchi:
1. Loyihani dizaynini tuzadi va boshqalar bilan discuss qiladi
2. Kod yozib ishga tushiradi
3. Muhtojlik sezilganda yaxshilaydi

Kod yozish hech qachon 1-qadam bo'la olmaydi. Bo'ldimi, demak dastur emas muammo yaratibsiz degani!

@otabekswe


Double Booking Problem

Booking.com, Airbnb, Calendly va 42Mentors bularni barchasi bir toifadagi ishni bajaradi ya'ni siz uchun

• Uchrashuvlarni
• Ovqat, turar joy va boshqa turdagi narsalarni

band qila oladi. Ularda eng kam va shu o'rinda uchrashi mumkin bo'lgan eng yomon muammo bu double booking problem xisoblanadi.

Tasavvur qiling siz yaratgan tizimga ikki inson bir vaqtda kirishdi. Ikkisiga ham aynan 18-Aprel 20:00 vaqti yoqdi va buyurtma qilish tugmachasiga bosdi. Agar siz bunga qarshi chora ko'rmagan bo'lsangiz tizim ikkisiga ham muvaffaqiyatli buyurtma qildingiz deya javob qaytaradi. Ammo bu juda yomon 😢

Barcha misollar JS va PostgreSQL bilan keltirilgan!

davomini o'qish

@otabekswe


Faqat o'rganishdan foydaliroq

Tez-tez postlar ostidagi kommentlar, guruhlardagi yoki biror insonlar bilan bo'lgan suxbatlarda "o'rganayabman" degan gapni eshitib qolaman. Xo'sh buni nimasi yomon deysizmi, hozir tushuntiraman.
Sotti, anovi o'lgurni qulog'ini burab qo'y


Leetcode yechishdan oldin Ma'lumotlar strukturasi va Algoritmlar mavzusini o'rganish kerak deysizmi, bo'lmagan gap. Shaxsan men va men bilgan ba'zi insonlar leetcode yechishdan oldin faqat dasturlash tili va matematikani bilgan xolos. Muammolarni yechish uchun sizga Ma'lumotlar strukturasi va Algoritmlar o'rganish umumman kerak emas, ammo zo'r yechimlarni berish uchun o'rganish albatta kerak. Chunki umringizni Brute Force yechim berish bilan yaxshilay olmaysiz.

Backend, Frontend, Networking, Database, System Design va h.k.z. mavzularida ham huddi shunday narsa aniq ishlaydi. Loyihalar qilmoqchimisiz, ularni tahlil qiling, avval rejasini tuzing va eng oxirida kod yozishga o'tiring. Kod yozish qochib ketmaydi. Avval qanday ishlashi kerakligini tahmin qilib rejasini qilib olsangiz bo'lgani.

Tez kunlarda ajoyib loyihani taqdim qilaman, aloqada bo'lib turing. Umringizni faqat o'rganish bilan sarflamang, uvol qilasiz. Umringizni o'rgatish, ishlatish, va bajarish bilan o'tkazing!

Bilganingiz emas, bajarganingiz foyda keltiradi.


@otabekswe


Ha azizlar...

Kofe kelmay qo’ydi🥲

@otabekswe


How authentication works

Internet asosan HTTP(S) protokolida muloqot qiladi. Ammo bu protokol stateless (ya'ni state - xolatlarni saqlab bormaydi degani). Endi tasavvur qiling, agar internet stateless bo'lsa unda u bizni authentication qilgan xolatdamizmi yo'qmi qanday biladi?

Tizimlar foydalanuvchilarni ikki xil ko'radi, authenticated user va unauthenticated user. Authenticated userlar tizimga login/sing in qilib kirgani uchun va tizimda bu foydalanuvchi haqida ba'zi ma'lumotlar borligi uchun uni taniydi.

Unauthenticated userlar esa tizimga login/sign in qilmasdan kirgan foydalanuvchilar bo'lib tizimda bu foydalanuvchi haqida hech qanday ma'lumot yo'q va unga ba'zi ishlarni qilishni cheklashi ham mumkin (chunki u be-ga-na, ha beganada hay).

davomini o'qish

@otabekswe


Tez kunda...

@otabekswe


SQL Execution order

Postni yaxshilab qaytadan yozib chiqdim.

Esingizdan chiqgan bo'lsa takrorlab oling...

@otabekswe


Keyingi qadam nima?

So'ngi 2-yil ichida eng ko'p beriladigan savolga o'z fikrimni yozdim.

Bu hammasi emas,
- qanday loyihalar yaratish kerakligini,
- 42.uz serverini yoqib yuborganimni,
- loyiha yaratishni qayerdan va nimadan boshlashni,
- networking qilish foydalarini o'rganasiz.

@otabekswe



Показано 20 последних публикаций.