Ўқинг...фақат йиғламанг!

Гўзал оқшом хайрли бўлсин қадрлигим...

Дунёда армонингиз бўлмасин...
Қалбингиздагилар қўз олдингизда бўлишсин...
Сиз энг меҳрли инсон бўлинки, меҳрингиз тафти яқинлар ва жигарларни тортиб турсин...

Умр ғанимат, дийдор ғанимат, меҳр олий туйғу,
Муҳаббат омонат...

Хайрли тун яхши дам олинг узоқдаги яқиним.

Ўқинг... Фақат йиғламанг!

Боласига диний таълим бераётган ё буни хоҳлаётганлар! Уларга дунёвий билимларни ҳам беринг!

Боласига фақат дунёвий таълим бераётганлар! Уларга дину диёнатни ҳам ўргатинг!

Таълимнинг бу икки жиҳати қушнинг қанотлари каби. Агар бир қанот оқсаса, қуш тўғри уча олмайди. Бир томонга оғиб кетади ва қулайди...

Мубашшир Аҳмад

Ўқинг...Фақат йиғламанг!

МУҲАББАТ...

Собир ака Бугун иш билан туман марказига боргандим. Ишларим барвақт битди. Яхши бўлди , уйга барвақт қайтадиган бўлдим. Шу хаёллар билан апил- тапил йўналишли таксилар турадиган жойга қараб йўл олдим. Йўлда учраган бир таниш инсон диққатимни жалб этди.Тўғрироғи унинг кўзлари ... Мен умримда бунчалик маҳзун кўзларни кўрган эмасман. Бу кўзлар бир вақтлар бахтдан чақнагани эсимда. Бунга эса бир неча ўн йиллар бўлди...
У вақтлар биз ёшгина ўсмир эдик.Яхши эслайман,махаллада Собир ака камсуқум, камтар, соддагина йигит бўлганлиги учун кўзга ташланавермасди. Токай уни тўйи бўлаётгани хабар тарқалмагунича , бу хабардан махалла бир ёнди, бир ёнди .Сабаби келин қўшни юртдан эди. ( Хозир бу гаплар кулгули туюлади, чунки қўшни юрт у ёқда турсин ,балки қитъалараро ҳам турмуш қуриш бемалол бўлиб қолди) Эмишки, келин бадавлат оиланинг ёлғизгина, эркатой қизи экан. Тошкентга медицина техникумига ўқишга келган ва Собир ака билан бир бирларини севиб қолишган Ўшанда ҳамма Собир аканинг шунчалик мухаббати учун курашгани, Чимкентдек жойдан бировнинг якка ,дурдона қизи Нигорасини олиб келаётганига тан берганди. Табийки , тўйга бутун махалла кўчиб чиққанди. У вақтлар тўйлар ховлиларда бўларди. Мен хам Собир аканинг ёнида ўтирган келинга роса қизиқиб қараганим
аммо келинни юзини кўришни ҳеч имконини топа олмай роса жонхалак бўлганим ҳам эсимда. Орадан кўп ўтмади
Тахминан уч кун ўтиб ,мактабга кета туриб, кўча супураётган келинчакга кўзим тушди. Қадамларимни секинлатиб уни томоша қилиб боравердим. У ҳам нигоҳимни сездими, қаддини ростлади. Мен томонга ўгирилиб ... ним табассум билан боқди. Во ажаааб ! Инсон боласи ҳам шунчалик гўзал бўладими? У озғин эмасди, балки салгина тўлароқ ва жуда келишимли эди. Юзлари сутга чайилгандек оппоқ, қошлари қалдирғоч қаноти янглиғ, кўзлари катта-катта ва оч тўтиё ( кўк) рангда эди, лаблари эса ҳудди очилай деб турган атиргул ғунчасини эслатарди. У Яратганнинг бетакрор санъат асари эди... Нигора келинойига қараб туриб, шундай чиройли қиз нега оддийгина, чиройи ҳам ўртамиёна Собир акани танлаган экан деган хаёлга бордим. Кўп ҳайрон бўлардим ..
Уларни маҳалламиз кўчаларида учратганимда баъзан бу саволларга жавоб ҳам олгандек бўлардим. Ишдан қайтаётгар Собир акани кўча бошида кутиб олаётган Нигора келинойини юзидаги табассум бутун кўчани ёриштиргандек бўларди гўё, Собир ака эса нур ичида юрганга ўхшаб кўринарди кўзимга. Ўша вақтларни эсласам велосипедини етаклаб келаётган Собир акани, уни ёнида чуғур - чуғур қилиб ( уни тили шевасига ўхшаб жуда ширин эди) гапдан тўҳтамай келаётган келинойимизни, кўча бошида тўхтаб севгилисига ўрикка айланай деб қолган довуччаларни териб ховучлаб узатаётган йигитни- ю, бахтдан боши айланган келинчак доим кўз олдимга келаверади. Улар бир йилга яқин бахтли турмуш қуришди. Бу вақт ичида Нигора келинойи бутун махаллани суюкли эркатойига айланиб бўлганди. Токи...
Ўша куни хавонинг авзойи бузуқ эди. Махалла ахлини эса унинг авзойидан хам ёмон хабар кутиб турарди. Жудаям ёмон хабар . Нигора келинойи оламдан ўтибди. Юраги ёмон экан. Тўлғоқ вақтида ... Унга менимча фарзандли бўлиш мумкин бўлмаган. Билмадим негадир кўнглим шунақа деяверади. Лекин севганига фарзанд инъом этиш , унга бахт хадя қилиш унинг орзуси бўлганлиги аниқ.
Таъзияда йиғламаган одам қолмади. Собир ака эса... Айтишларича уни қабрдан зўрға суғуриб олишибди, Мени ташлаб кетма деб шунчалик додлабдики... Яна йиғламаган одам қолмади.
Орадан бир хафта ўтиб махалла ахли яна бир додлаб олди. Кечаси билан шаррос ёмғир қуйганди, куз ойи бўлсада чақмоқ хам чаққанди . Одатда чақмоқлар баҳорда қўзғалон қилгувчи эди. Хуллас , кечаси ёмғир бошлаб чақмоқ чаққанида Собир ака қабристонга кетиб қолибди, чунки... Нигора келинойи чақмоқдан қўрқар экан
Эрталаб қабристон қоровули келинойининг қабрига тўнини ёпиб ,ўзи қабр ёнида бехуш етган Собир акани кўриб қолади ва дарҳол уйига хабар юборади. Ўшанда келинойининг таъзияси иккинчи марта бўлувди биз учун.......

Умримнинг ўн куни...

Тақдир тақозоси билан амаким машинада кетаётганларида орқаларидан машина келиб урган, орқада аёллари ва кичкинагина чақалоқлари бўлган. Натижада фарзандга қаттиқ жароҳат етган. Касалҳонага олиб боришган. Менга қўнғироқ қилишди ва "экстренний" га етиб бордим. Реанимация бўлимига олиб кириб кетишиб бўлганакан. Аёлларга шароит бўлмагани учун уйга жўнатиб юбордик. Амаким ва мен ўша ерда қолдик.
Умримнинг энг сабоқлик ўн куни ўша ерда ўтди. Ҳар куни биргина эшикга минг ҳавотир ва ҳадик билан термулиб ўтирамиз. Ҳар куни келаётган беморларни кўриб додлаб юборгинг келади. Беморлар ҳолати бир олам бўлса, унинг ортидан келганлар ҳолати бир олам. Вақт шу қадар тўҳтаб қолганга ўҳшаб ўтадики шундай пайтда атрофда сиз каби кутаётганлар билан суҳбатлашиб қоласиз. Ҳамманинг кўзида ҳадик, дард, аламлар. Ҳаёт ва ўлим остонаси. Биргина сўз билан кўзларда қувонч ёки жудолик.
Жим-житлик ҳукмрон муҳутни қий чув тутди, бир она оёқяланг фарзандини кўтарганча "дод" деб, кириб келди. беш ёшлар чамаси мурғак гўдак ҳаммажойи қонга беланган, докторлар зудлик билан олиб кириб кетишди. Орадан ҳеч қанча вақт ўтмай, оламдан ўтгани ҳақида ҳабар билан чиқишди. Маълум бўлишича юк машинаси орқага олганда, дарвозага тегиб кетиб, болакайни босиб қолган экан. Онанинг додлаб йиғлашини ёзишга қалам ожиз. Эндигина камолотини кўраман деган фарзандидан айрилди. Эри қанчалик босишга, оғирроқ бўлишга ундамасин, онани фарйоди жимжитлик ҳукмрон масканни ларзага солади. Ўзингиз бир аҳволда турганда беиҳтиёр жуда ачинасиз. Одамлар "адреналин" олиш учун тоғларга чиқиб, ўзларини парашутдан ташлаганини, дарёга бориб қайиқда учганини кўриб туриб айтаман "Ҳақиқий "адреналин" керак бўлса, озгина вақт ажратиб, бориб туринг, Ҳақиқий "адреналинни" кўрасиз". Юрагингиз бир тез уриб кетса, бир тўҳтаб қолаётганга ўҳшайди. Ўша кунги болакайнинг сиймоси кўз ўнгимдан кетмай туриб яна бир аёлни олиб келишди. Айтишларича аёл сариқ касал бўлган, лекин ҳеч ким билмаган. Оғриқ ҳақида қайнонасига айтса "қўй ёғидан суркаб қўйинг, яҳши бўлиб кетади" деган. Докторлар кеч олиб келишганини, аёлнинг жигари ишдан чиқганини айтишди. Энг ачинарлиси эса қорнида саккиз ойлик боласи бор экан. Икки кун ўтиб аёл касалҳонада жон берди, болани сақлаб қолишди. Аёлини ўлганини эшитиб йиғлаётган эрни бориб башарисага бир мушт тушургингиз келади. Ззулм қилган қайнонага эса - сўз увол. Оддий касални деб эндигина йигирма учга кирган аёл энди дунйода йўқ. Ичингиз эзилиб кетади. Одамлар.... Наҳотки инсон қадри шунчалар паст бўлса? Бир аёлнинг ўлимига айбни кимдан оҳтарасиз? Эрданми? Қайнонаданми?.. ёки фарзандини гулдак қилиб ўстириб "Азроилга" берган ота-онасиданми?
У кун ҳам ўтиб улгурмай ярим кечаси аварияда жуда қаттиқ жароҳат олган бир йигитни олиб келишди. Жанжаллар билан. Уриб юборган йигитни касалнинг яқинлари роса сўкиб ургандан баттар қилишяпти. Бечора йиғлаб юборай деб турибди. Агар ўлиб қолса қаматишларини айтишди. Ичкаридан дорилар ёзилган рўйҳат олиб чиқилди. Табиийки йигитнинг қўлига топширишди. Чиқиб кетди. Шу зайл етти кун дори тошиди. Ҳар икки, Уч соатда, ёлғон бўлмасин юз эллик, юз етмиш минглик дори олиб келди. Гаплашиб қолдик. Ижарага машина олиб такси қилишини айтди. Дорига эса қарз олиб пул олиб келаётганини, қарз берадиган одам ҳам қолмаганини айтди. Бечора шу даражада ҳолатда эдики шу олти кун ичида кўз ўнгимда озиб, тўзиб кетди.
У ҳам майли, яна бир аёл боласини олиб келди. У ҳам неча кундан бери эшикга термулиб ўтирар эди. Ўша аёл ўзга аёл билан гаплашаётганда эшитиб турдим. Эри оламдан ўтиб кетганини, қайнона ва қайнотаси қари инсонлар эканини, туғма соқов эканликларини, уларни ташлаб кетишга кўзи қиймай уларга қараб, ҳам фарзандларини бир ўзи боқиб келаётганини, бу йил қиш қийин келганлигини, кузда пул ортириб буғдой олиб қўймагани учун қишда нонга зор бўлганини, нима қиларини билмай зоғора нон еганларини, ҳозир эса дориларга пули йўқлигини, докторларга ялиниб қарз сўраганини айтиб йиғлади. Ичларим титраб кетди. Шу аёл бугунги кунда бизнинг жамиятимизда яшаяпти, кимнингдур қўшниси, кимнингдир маҳалладоши, яна кимнингдур эса қариндоши........

Иккинчи хотин бўлиш оғриқли..."

“Қаердасан, эшикни оч. Тақиллатиб турибман эшитмаяпсанми?” Смсни ўқидим, дарҳол кўз ёшларимни артдим. Шоша-пиша юз-кўзларимни ойнага солдим. Эшикни очдим-у, бир чеккада гуноҳкорона бошимни эгиб туравердим.
– Сен бир куни шу юз марталаб қўнғироқ қилишинг-у, смслар ёмғирини ёғдиришинг билан мени гўрга тиқасан, – дея Ботир ака эшикни ёпди. – Тушунсанг-чи, ахир, ҳар доим сенинг олдингда бўла олмайман. Буни яхши билиб туриб, яна ўзинг жанжал кўтарасан-а?
– Ахир келмагангизга ҳам 21 кун бўлди. Қўнғироқ ҳам қилмайсиз. Сиздан хавотир олдим! – дедим-у, ичимдаги оҳларимни тўкиб сочиш ўрнига яна гуноҳкорона қараш билан сукут сақлаб турдим. Аслида мана шу 21 кун мен учун азобли ўтган эди. Шу пайтгача бир маротаба ҳам қўнғироқ қилиб, ҳол-аҳвол сўрамаганидан жиғибийроним чиққан. Агар олдимга келган тақдирида ҳам аччиқ ва ҳақоратли сўзлар билан сийлаб, унга бир дунё шартларни қўйишга аҳд қилган эдим. Лекин ғамга тўла дардли кўзлари мени яна шайтондек аҳдимдан қайтарди. Ҳатто унга ачина бошладим. Ҳар доим шу аҳвол. Телефон орқали ёки ёзиб юборган хабарлардагина мен қўрқмас урғочи бўрига айланаман. У олдимга келгач эса мушук панжасида қолган сичқондек питирлайман. Аввалига, уришади. Мен ҳам дардларимни гоҳ-гоҳида билдираман. Лекин унинг оилавий аҳволи, бошидаги ташвишларни сўзлаб берганидан сўнг ачинганим етмагандек, бир неча кун унинг муамоларини ўйлаб, сиқилиб юраман.
У ҳаётимда учраган кундан буён ҳаловатимни, ўзимни унитганман. Нега тақдир менга уни рўбарў қилди? Нима сабабдан ишқим, меҳрли кўзларим унга тушди? Ахир муҳаббатимизни ҳеч кас тушунмаса... Майли у эркак, лекин мен-чи? Рафиқаси, ота-онаси, ака-опалари мен ҳақимда қандай ўй-хаёлларда экан! “Оилали эркакка илакишиб қолган аёл...” деб тасаввур қилишарди-да. Яна нима деб ҳам баҳо беришсин денг. У ҳам ўз келинимдек Ботиржонимни жониданда ортиқ кўрадиган, бахтини ўғлимда кўриб, унга дунёю-дунини топширган қиз, деб ота-онаси иккинчи келин сифатида қабул қилармикан? Ёки фарзандининг оиласини бузганликда айбланиб, ёмонотлиққа чиқармикан? Йўқ-йўқ, ўз отамни қандай ҳурмат қилиб, яхши кўрсам уларни ҳам ундан кам кўрмайман. Пинҳона, сиртдан танийман. Ҳали бирор маротаба ҳам уларни узоқдан бўлса-да, кўрганим йўқ. Аммо касалхонада ётишганида иссиқ шўрваларни қилиб Ботиржон ака билан узатиб юборарадим. Бозорлик қилиб, хуш кўрган қишлоқ меваларидан атай улар учун жўнатрадим.
Дазмолланмаган, ғижим уст-бош, кир пайпоқ билан уйдан чиқиб кетган турмуш ўртоғингиз кечга яқин шаҳзодалардек уйга кириб келганида, менинг меҳрим, севгим сизникидан зиёдаю, лекин кам эмаслигини сезмаган бўлсангиз кундош? Ботиржон акадаги ўзгаришларни кўриб, севгимизни тан олмасангиз. Наҳот сиз ҳам бошқалардек мени бузуқликда айблаб, ҳақиқатга кўз юмсангиз? Ахир сизни кундош эмас ўз опам, дугонамдек кўрганман. Йўқса, неча бор қўнғироқ қилиб қўрсликлар қилганингизда сану-манга борардим. Балки уйингизга бориб соч талаш қилардик. Бироқ мен, ҳатто қаерда туришларингизни ҳам билмайман. Сўрамаганман излаб ҳам ўтирмадим. Мана ўртамиздаги муносабатларга 5 йил бўлибтики, ҳанузгача бирор маротаба Ботир аканинг ишхоналарига ҳам бормаганман. Фақат онда-сонда қўнғироқ қилиб тураман. Сиз ҳаммага мени ёмон сўзлар билан тасвирлаб берибсиз. Айтишингизча, улар сизни жуда яхши кўришар экан. Қайнанамиз сизни жонидан азиз кўрар эмиш. Мени эса улар қачон бўлса ҳам топиб, қилган ишларим учун суд қилар экан. Уларнинг йўлларига кўз ёшим билан сув сепиб, сочларим билан супириб, 5 йилдан буён кутаман. Уларга айтадиганларим жуда-жуда кўп. Сизга ҳам...
Яна бугун ҳам соғинчдан кўнглим беҳаловат. Қанча огоҳлантириш олганимга қарамай яна смс ёзяпман. Бу сафар келмади. Аламлар баттар авж олди. Хўрлигим келиб, шижоат билан гўшакни олдим. Дарров ёд бўлган рақамларни тердим.
Мен ортиқ, бу тарзда яшашга ўзимда куч тополмаяпман. Ҳар куни сизни қўнғироқ қилишингизни, смс ёзишингизни ва тўсатдан эшикдан кириб келишнгизни кутиб интизор бўламан. Қачонгача, “Турмушга чиқдингизми?.......

СЕНИ КЎРГАНИ КЕЛДИМ, ҚИЗИМ...

Янги ҳаёт бошлаганимга ҳали кўп бўлгани йўқ, лекин жуда қийин вазиятга тушиб қолдим. Дардимни ҳеч кимга айтолмайман... Менга маслаҳат берадиганлар чиқиб қолар, деган умиддаман.
Ота-онам мен эсимни танимасимдан ажрашиб кетишган.
— Ойи, Насибани дадасини мен ҳам дада десам майлими? – болалигимда онамга шундай савол берганимда у юм-юм йиғлаганди.
— Йўқ, қизим, Насибани дадаси сенинг тоғанг бўлади. У кишини тоға дейишинг керак.
— Унда менинг дадам қаерда, келсинлар...
Онамни ўша пайтда жуда қийнаганимни энди-энди англаяпман. Ёлғиз боши билан укам иккимизни ҳеч кимдан кам қилмай ўстирди. Анча йил тоғамнинг оиласи билан яшадик. Атрофимдаги болалар дада деб оталарининг бўйнига осилганида, нега менинг отам йўқ, деб ич-ичимдан эзилардим. Дадам бизни олиб кетиш учун келишини шунчалик истардим-ки...
— Ўртоғимнинг дадаси касал бўлиб қолган экан, дўхтирлар олиб кетишибди. Бизни дадамизни ҳам дўхтирлар олиб кетган, тўғрими, опа? Тузалсалар келадилар... – эсини таний бошлаган укамнинг бу гапига мен ҳам ишона бошладим. Лекин анча йиллар ўтди ҳамки, дадамдан дарак йўқ.
— Қизим, уйимизга меҳмон келган. Сен билан укангни кўргани...Кириб кўриш, — деди бир гал бувим.
— Дадамми?!. Ана, айтгандим-ку, дадам бир куни барибир келади, деб. Укамни ҳам чақириб келайми?
— Уканг аллақачон келган...
Хаёлимда дадам укамни қучоқлаб ўтирибди, деган тасаввурда шошиб меҳмонхонага кирдим.
Тўрда бир бегона киши ўтирибди, укам эса тоғамнинг ёнида унинг пинжига киргудек бегонасираб турибди. Онам кўринмайди.
— Салом бер, дадангга, қизим...
— Ассалому алайкум... – негадир ташқарига қайтиб чиқмоқчи бўлдим. Тушларимизга кириб, бизни маҳкам бағрига босиб эркалайдиган дадам менинг тасаввуримдаги киши эмас, қандайдир бизга умуман бегона одам экан.
— Катта қиз бўлиб қолибсан-ку...
Орзу қилганимдек унинг қучоғига отилмадим, дадам ҳам менга талпинмади. Нега у ҳақиқий отам бўлса, бизга шунчалик бегона, деб ўзимга савол берардим улғайганим сари.
Ота дийдорига тўймай ўсган болалигимиз ҳам ортда қолиб кетди. Укам ҳам, мен ҳам ўз ҳаёт йўлимизни топиб олдик. Бизни ёлғиз боши билан оёққа турғизган онам қанчалик қийналганини энди англаяпман. Тоғаларимдан ҳам бир умр миннатдорман. Кўнглимизни ўкситмаслик учун қўлларидан келганини қилишди улар. Мактабни тугатиб, институтга киришга тайёрланиб юрган кунларимда уйимизга бирин-кетин совчилар кела бошлашди.
— Яхши жойдан келишди, опа. Қиз болага ҳар доим ҳам бундай жойдан совчи чиқавермайди. Узатиб юбораверинг, ўзлари ўқитиб олишади, — онамни ўртага олишди холаларим.
— Онангни қийнама, қизим, униям ўйла. Ҳаётини сен билан укангга бағишлаб, қайта турмуш ҳам қурмади. Энди сизларнинг орзу-ҳавасингизни кўрсин. Совчиларни рад қилма...
Қариндошларимизнинг гапи тўғри эди.
“Ўқишга кириб олсам, мени тинч қўйишади”, деб ўйлардим. Афсуски, омадим чопмади, “Яхши жой”га узатадиган бўлишди мени.
Мана, келин бўлиб тушганимга ҳам икки йилча бўлиб қолди. Тушган хонадоним жуда яхши. Қайнота-қайнонам меҳрибон, ширинсўз одамлар. Менга қилаётган эътиборларидан бир томондан ўксик қалбим қувонса, бир томондан жуда ийманардим. Ҳаётнинг менга берган туҳфасимикан бу? Отасиз ўсган қалбимни турмуш ўртоғимнинг меҳри тўлдиргандек бўлди. Мен ҳам янги оиламга бор меҳр, эътиборимни беришга интилардим. Бир йил ўтиб ўғилли бўлдик. Ҳаётнинг мазмуни, ҳақиқий бахт нималагини энди англай бошладим. Онам ҳам, келинлик хонадонимдагилар ҳам жуда хурсанд. Келинлигимда эрталабдан кечгача катта ҳовлида бир ўзим қолиб, уй юмушларини тугатганимдан сўнг зерикиб қолардим. Энди кичкинтойим билан бўлиб, кунлар қандай ўтаётганини ҳам сезмай қоляпман. Қайнона-қайнотам бозорда ишлашади, турмуш ўртоғим кичик хусусий тадбиркорлик корхонасини юритади. Моддий томондан ҳеч қандай камчилик йўқ, еганим олдимда, емагани ортимда десам ҳам бўлади. Уларга қўлимдан келганича хизмат қилишни, кўнгилларидагидек келин бўлишни истаганим учун мен ҳам тинмайман. Мени қийналиб ўстирган онамга, бувим ва тоғаларимга ҳам бир гап тегмасин, дейман-да. Турмушимизнинг иккинчи йилида қайнонам пулларини ҳам менга ишониб топширадиган бўлди.......