Bebbo

Chilla davrida chaqaloqqa qanday kasalliklar xavf solishi mumkin?

😮Ichak muammolari

Og‘iz suti bilan oziqlanayotgan chaqaloqlarda birinchi uch kun davomida ich kelishi suyuqroq bo‘lib, rangi to‘q yashil yoki qoramtir bo‘ladi.
4-5-kunlarga kelib esa sariq, bo‘tqasimon tus oladi. Bolaning ovqatlangan zahoti ichi ketishi yoki qotishiga organizmdagi moslashuv jarayonlarining belgisi sifatida qaraladi. Biroq kun davomida 6-7 martagacha suyuq ich ketishi yoki bir necha kunlab qorin bo‘shanmasligi shifokorga murojaat etish uchun yetarli asosdir.
Shifokorlar bolada qorin damlanmasligi va ich qotish kabi belgilar bo‘lmasligi uchun avvalo ona to‘g‘ri ovqatlanishi lozimligini ta’kidlashadi. Bola organizmi tashqi muhitga moslashib olguniga qadar taomnomangizdan ich qotiruvchi mahsulotlarni olib turganingiz ma’qul.

Teri toshmalari

Birinchi va ikkinchi kunlari chaqaloq terisi qizarishii, 3-5-kunga kelib esa teri yuzasi ko‘chishi mumkin. Bu normal holat. Ammo yuz terisida tez-tez takrorlanuvchi turli xarakterdagi toshmalar ona iste’mol qilayotgan mahsulotlar tarkibi yoki bola terisining moslashuv holatiga bog‘liq. Bola terisida turli toshmalar yuzaga kelishining oldini olish uchun ham emizikli ayollarga parhezga rioya qilish tayinlanadi.

Burun bitishi

Chaqaloq hayotining ilk kunlarida tashqi muhitga endigina moslashayotgani hisobiga burun bitishi kuzatilishi mumkin. Bunday vaqtlarda paxtali cho‘pcha yordamida burun teshiklarini ohista tozalang. Har bir burun teshigi uchun alohida cho‘pcha ishlatish kerakligini unutmang. Burun bitishi 2-3 kunda ham o‘tib ketmasa, bolalar shifokori bilan maslahatlashib, kerakli tomchi dorilardan foydalanishingiz mumkin.

Og‘iz oqarishi

Ichak bilan bog‘liq muammolari bor go‘daklarda ko‘pincha og‘iz oqarishi kuzatilib, bu jarayon og‘iz bo‘shlig‘ining moslashuv holati bilan izohlanadi. Ammo ayrim vaqtlarda bunga og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qavatiga infeksiya tushishi ham sabab bo‘ladi. Chaqalog‘ingizning og‘zi oqarganini sezsangiz, qaynatib ilitilgan suvga sterillangan bintni namlab, og‘iz bo‘shlig‘ini asta arting. Oqarish tez-tez takrorlanib, bolada bezovtalik, ishtaha pasayishi bilan kechsa, albatta shifokorga ko‘rining.

Shamollab qolsa…

Chaqaloqlarda shamollash jarayoni o‘z-o‘zidan yuzaga kelmaydi. Odatda onada yoki oila a’zolarining birida shamollash kuzatilsa, bolaga ham yuqishi mumkin. Agar chaqaloqda burun oqishi, tumov, yo‘tal boshlansa, albatta shifokorga uchrab, ehtiyot choralarini ko‘ring.

https://t.me/bebbo202

Ilk tishlar chiqishi

Kichkintoyning tishlari chiqishi ota onani quvotiradigan holat. Lekin bola uchun bunday deb boʻlmaydi. Bu jarayon bolalarda qiyinchiliksiz oʻtmaydi.

Birinchi tishchalar 4-7oylikdan chiqishni boshlaydi. Bu bola uchun ogʻir fiziologik holat boʻlib, birinchi tishlarning chiqishi keyingilariga nisbatan qiyin kechadi.
Bunda bolada quydagilar kuzatilishi mumkin:
📍 Milklarning qizarib, ishishi (bu milklarga qonning koʻp quyilishi hisobiga)
📍soʻlakning koʻp oqishi
📍ishtaxaning yoʻqolishi
📍 umumiy ahvolning ogʻirlashishi, uyquning buzulishi
📍Istma, yoʻtal, shamollash alomatlari ( tish chiqish paytidagi biologik faol moddalarni koʻp ishlab chiqarish hisobiga)
📍Ich ketishi (soʻlak koʻp ajralgani hisobiga)
📍Milklarning qichishishi (bu bola uchun yoqimsiz holat)

Umuman olganda bu holat bola nerv tizimiga bosim oʻtkazadi.
Baʼzi bolalarda tish chiqishi qiyinchiliklarsiz kechadi. Lekin shunda ham bola noqulayliklar hamda yoqimsiz tuygʻularni his qiladi.
.
‼️ Bolaga qanday yordam berish mumkin
✔️Ichi suv bilan toʻldirilgan rezina tishlagichlar bering. U milklar qichishishida yordam beradi. Ularni bir muddat muzlatgichga qoʻyib, keyin bolaga bersangiz ham yaxshi boʻladi. Sovuq milklardagi ogʻriqni qoldirishda yaxshi foyda beradi.
✔️dorixonalarda sotiladigan bolalar uchun maxsus gellardan foydalaning. Gellar muzlatuvchi va ogʻriq qoldiruvchi hususiyatga ega boʻlib, ayniqsa tunda ogʻriq va qichishlardan bezovta boʻlgan bolaga yaxshi yordam beradi.

✔️tez tez emizing. Bola emgan payt oʻzini yaxshi his qiladi, ogʻriqlar va noqulayliklarni unutadi

🙅Bolaning milklari ishib qichisha boshlaganda nimalar qilish mumkin emas
❌qotgan non, xar hil qattiq mevalar, sabzi kabi sabzavotlar bermang! Bola qichishyotgan milklariga ularni bosib uzib olishi, keyin shu uzib olingan boʻlakchalarga tiqilib qolishi mumkin
❌bolaga yordam berish, ogʻriqni kamaytirish maqsadida barmogʻingiz bilan milklarni ezmang. Bu hech qanday foyda bermaydi. Qaytanga shundoq ham qiynalyotgan bolaning ogʻiz boʻshligʻiga mikroblar tushishi mumkin
❌bu vaqtda bola qoʻliga tushgan narsani ogʻziga soladi. Bola uchun xavfli narsalarni uzoqroqqa olib qoʻyin. Rezina tishlagichlar va oʻyinchoqlarini toza saqlang.
.
Tishchalar yorib chiqayotgan paytda farzandingiz sizning eʼtiboringizga ikki hissa koʻproq muxtoj boʻladi. Unga alohida eʼtibor qarating. Koʻproq mehr bering, erkalang, koʻproq koʻtarib yuring.

‼️ ESTA TUTING‼️
Tishlar chiqayotganda bolaning istmalashi yoki ich ketishi fiziologik holat hisoblanadi.
Lekin tana harorati 38°-38.5° koʻtarilsa, ich ketishi 3 kundan ortiq boʻlsa shifokorga murojaat qilish kerak.

https://t.me/bebbo202

Bolalar uyqusi huddi ovqatlanishdek muhim ahamiyatga ega protses hisoblanadi.

Uyqusi tinch, vaqtda uhlab yetarlicha orom oladigan bolalarning sogʻligʻi ham yaxshi boʻladi.
_
Har bor bola individualdir. Buni oldingi postlarimda ham koʻp bor yozib oʻtganman. Baʼzi bolalar tez va ossonlikcha hatto oʻynab yotgan holda ham uyquga ketsa😴, boshqa bir bolalar uhlab qolishi juda qiyin😥. Ular uhlashi uchun alohida odat tusiga kirgan vaziyat (masalan emizib uhlatish, qoʻlda yoki beshikda tebratib uhlatish va h.k.) kerak boʻladi.
Shuningdek bir hil bolalar shovqinda ham miq etmay uhlayveradi.
Boshqa bolalar esa tiq etgan tovushga ham uygʻonib ketishadi.
🙋Sizga bu bolalarning qay biri tanish?
Bola tinch va uzoqroq uhlashi uchun bir nechta tavsiyalatni sanab oʻtaman

✅ bolangiz uhlaydigan xonani tez tez shamollatib turing
✅ xona havodi moʻtadil boʻlsin.
Bu +20-23 C° daraja demakdir
✅ bola kravatchasi🛏️ qattiq ham yumshoq ham boʻlmasligi kerak.

✅ xonaga quyosh nurlari tushishini taminlang
✅ bolangiz kiyimi va choychabi tabiiy paxtadan boʻlishi kerak. Sintetika bola tanasiga havo oʻtkazmaydi.
✅ iloji boʻlsa kunduzgi 1,5-2 soatlik uyquni ochiq havoda boʻlishiga sharoyit yarating. Bu hoh hovlida, hoh sayr vaqtida, hohlang balkonda boʻlsin. Ochiq havodagi uyqu bola qonini kislorod bilan taminlaydi. Quyosh nuri esa tabiiy D vitaminidir.
✅ bola uhlayotgan mahal bir maromdagi sokin musiqani🎼 oʻrta balandlikda qilib qoʻysangiz kichkintoyingiz turli hil tashqi shovqinlarga ( 🐕 vovilashi, 🐈 miyovlashi, eshik gʻirchilashi kabi) uygʻonib ketavermaydi.
💁Masalan bunday musiqalarga
👉 yomgʻir tovushi🌧️,
👉daryo shovqini🌊,
👉shamol ovozi🌪️
kabilar juda mos keladi. Ruslarda bunday ohanglar deyiladi. "Белый шум" dasturlarini bemalol internet saytlaridan telefoningizga bc oʻtkazib olishingiz mumkin.
Aslida kichkintoyni jimjitlik va qorongʻu xonalarda uhlashga boshidanoq oʻrgantmagan maqul. Shunda turli vaziyatlarda bolani uhlatishga qiynalamaysiz.
Ahir har doyim ham tinch va qorongʻu joyni topa olamay qolishingiz mumkinku. Shunday emasmi?

✅ https://t.me/bebbo202

🙋Qaysi bola eng yaxshi?
-Eng yaxshisi uhlayotgan bola!!!😂😂
_____
Bolaning oʻsishi va rivojlanishi uchun uyquning ahamiyati katta. Bolalar faqat orom olish uchun uhlamaydilar. Ular uhlagan vaqtda ruhan va jismonan oʻsadilar.
😴
Har bir bolaning uyqu davomiyligi individual boʻlib, baʼzi bir bolalar 1,5-2soat indamay uhlasalar boshqa bir bolalar uchun 20 minutlik uyqu yetarli boʻladi. (Rasmni chapga sursangiz 👈 bolalarnig kunduzgi va tungi uyqu vaqtlari berilgan jadval bilan tanishasiz)
.
💁BOLALAR UYQUSINING SUTKALIK MEʼYORI:
1️⃣-2️⃣ oylik mittivoylar ➖18soat uhlaydilar
3️⃣-5️⃣ oylik ➖ 17-16 soat
6️⃣-7️⃣ oylik ➖ 16-15 soat
8️⃣-9️⃣ oylik ➖ 14-15 soat 🔟-1️⃣2️⃣ oylik ➖ 13 soat
.

1-1,5 YOSHLIK bolalar kunduzi 2 marta birinchi 2-2,5 soat, keyin 1,5 soat, tunda esa 10-11soat uhlashlari kerak.

1,5-2 YOSHLIK bolakaylar kunduzgi uyqusi 1 martalik 2,5-3 soatni, tungi uyqu esa 10-11soatni tashkil qiladi

2-3 YOSHLIK bolalar kunduzi bir marta 2-2,5soat tunda 10-11soat uhlashadi

3-7 YOSHLIKLAR kunduzi 2 soat tunda 10 soat uhlashadi.

7 YOSHDAN soʻng bolalar kumduzi uhlash shart emas, lekin tungi uyqu 8-9soatdan kam boʻlmasligi kerak
‼️ ESLATMA‼️
Bu soat koʻrsatkichlari oʻrta hisobda olingan. Shuni unutmangki har bir bola individual ☝️

https://t.me/bebbo202

Bolani koʻkrak suti bilan boqishning xosiyatlari ko’plab ilmiy manbalarda isbotlang, quyida shulardan ayrimlari bilan tanishasiz mumkin.

👩🏻Onalarda:

✔️Koʻkrak suti bilan emizish onalarni ko’krak va bachadon saratonidan toʻla himoyalaydi;

✔️Emizish tug’ruqdan keyingi bachadon qisqarishiga ko’maklashadi;

✔️6 oygacha faqat koʻkrak suti bilan emizish – homiladorlikdan himoya qiladi.

✔️Ko’krak suti bilan boqish – homiladorlikdan keyingi ozishga yordam beradi Chunki homiladorlik davrida organizmda yig’ilgan yog’lar emizikli davrda yo’qolib boradi;

😇Go’daklarda:

✔️tugʻruqdan keyin 2 3 kun davomida keluvchi "ogʻiz suti" chaqaloq uchun juda foydali boʻlib, bolada tashqi kasaliklardan saqlovchi imunitetni hosil qiladi.

✔️Ona sutidagi yog’ni go’dak organizmi tez singdiradi va bolaning qorni dam bo’lmaydi;

✔️Ona sutining ajoyib xususiyatlaridan yana biri – bola asab sistemasining shakllanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi;

✔️Sut emgan bolaning tishlari, lab va yonoqlari yaxshi rivojlanadi;

✔️Ona sutidagi kalsiy va fosfor tuzlari bola skeletining to’g’ri shakllanishi hamda yaxshi rivojlanishi uchun g’oyat muhim sanaladi;

✔️Bola tug’ruqdan keyingi ilk kunlarda o’z vaznining 8-10 foizini yo’qotadi. Sog’lom o’sayotgan va yetarli darajada sut emayotgan go’dak tug’ruqdan keyin yo’qotgan vaznini 2 hafta davomida tiklab oladi;

✔️Ko‘krak suti dastlabki 6 oy davomida chaqaloq uchun eng yaxshi ozuqa hisoblanadi. Bu davrda emizib boqiladigan bola hech qanday boshqa ovqat va hatto suvga ham muhtoj bo‘lmaydi;

✔️Ona sutini emgan bolalarda kasallikka chalinish sun’iy oziqlar bilan o’sayotgan bolalarga qaraganda 2,5 barobar kamroq kuzatiladi.

✔️ Bolani oʻsishidan toʻxtatuvchi, nobud bo‘lish xavfini oshiruvchi, yoki rivojlanishda nuqsonlarni yuzaga keltiruvchi kasalliklarga deyarli chalinmaydilar;

✔️Ona sutidagi himoya vazifasini bajaruvchi oqsillar bolani turli allergiyalardan saqlaydi;

✔️Ona sutiga to‘ygan bolalar o’rtasida kamqonlik, raxit, gipotrafiya kasalliklari kam uchraydi;

✔️Ona sutida bolani turli xil kasalliklardan saqlovchi moddalar – antitelalar va fermentlar bor;

✔️Ona suti tarkibidagi uglevodlar ichaklarda zararli bakteriyalarning o’sishiga yo’l qo’ymaydi;

✔️Ona suti bilan birga go’dak tanasiga nafaqat shifobaxsh moddalar, balki onaga nisbatan bitmas-tuganmas muhabbat tuyg’usi ham o’tadi: ona sutini emgan bola iymon- e’tiqodli, ota-onasiga mehribon bo’lib o’sadi.
.
☝️Ona suti – chaqaloqqa rizq qilib berilgan ne’mat. Shifokorlar go’dakni kindigi kesilgan zaxoti emizish uchun onasiga beradi. Farzandini sog’lom va baquvvat bo’lib voyaga yetishini istagan har bir ayol uni, avvalo, ko’krak suti bilan boqishi lozim.

https://t.me/bebbo202

📌NAFAS YOʻLLARIGA YOT JISM TUSHISHI BELGILARI VA BIRINCHI YORDAM KOʻRSATISH KETMA-KETLIGI



☝️1 yoshdan kichik boʻlgan bolalar nafas yoʻllariga yot jism tushganda birinchi yordam koʻrsatish: bolani qorin sohasi bilan bir qoʻlingizga oling, yuzi (boshi) sizning kaftingizda boʻladi, bolaning boshi tanasiga nisbatan pastroqda boʻladi. Soʻngra ikki kurak oraligʻi sohasiga ikkinchi qoʻlingiz kafti bilan 5 marotaba kuchli sirpanuvchi harakat bilan uriladi. Ikkinchi bosqich – bola yuzini yuqoriga qaratgan holda ikknchi qoʻlingizga oling, soʻngra soʻrgʻichlardan bir barmoq pastki sohaga, toʻsh ustiga 5 marotaba turtki beriladi. Amallarni bajarayotganda kuchli harakatlar qilmang, aks holda bolakay qovurgʻalarini sindirib qoʻyishingiz mumkin.

Agar yot jism bola ogʻiz-halqum sohasida paydo boʻlsa, u koʻrinib turgan boʻlsa – uni barmoqlar yordamida olib tashlash zarur. Agar yot jism chiqmagan boʻlsa yuqoridagi chora tadbirlar qayta amalga oshirilari, yoki yurak urishi toʻxtagan boʻlsa darhol oʻpka-yurak reanimatsiyasi bajariladi.

❗️1-8 yoshgacha boʻlgan bolalarda Xeymlix usuli bajarilishi: bolani oyoqlaringizni bukkan holda son ustiga qoʻying. Qolgan amallar yuqoridagi tartib boʻyicha bajariladi.


❗️ Nafas yoʻllaridagi yot jismlarni chiqarishdagi oddiy xatoliklar

Nafas yoʻllariga yot jism tushganda inson hayoliga keladigan birinchi amal – bemor yelkasiga urish. Yuqorida keltirilganidek bemor orqa sohasiga kuchli urish zarur, ammo shunchaki yuqoridan emas va juda kuchli emas. Xavf shundaki yot jism gravitatsiya qoidasiga koʻra yuqoridan pastga harakat qiladi, natijada yot jism yanada pastroqqa, traxeobronx shoxlariga tushishi va nafas yoʻllarini toʻliq berkitib qoʻyishi mumkin. Bunday vaziyatda birinchi yordam faqatgina – traxeotomiyadir, hattoki tibbiy malakaga ega boʻlgan mutaxassis yoningizda boʻlsa ham bemor hayotini saqlab qolish katta soʻroq ostida turadi.

🙅🏻‍♀Bolalarni hech qachon oyoqlaridan ushlab boshini pastga qaratgan holda ushlamang. Hiqildoq usti togʻ​ayi spazmi yot jism chiqarish samarasini “nol”ga keltirib qoʻyadi. Bundan tashqari bolakay boʻyin umurtqalari sinish ehtimoli ham ortadi. Gap shundaki bolakay hushsiz boʻlgan vaqtda barcha mushaklari boʻshashadi va boʻyin sohasidagi umurtqalar chiqishi yoki sinishi mumkin. Bolakayga yordam berish maqsadida uni nogiron qilishingiz yoki oʻlim holatiga olib borishingiz mumkin.

👉Va soʻngi eng tipik boʻlgan xató – vahima qilish. Vahimaga tushish vaziyatni toʻgʻri baholash va birinchi yordam koʻrsatishga toʻsqinlik qiladi. Vahima hissini oldindan mulyaj yoki qoʻgʻirchoqlarda mashq qilish orqali bartaraf etish mumkin. Shu yoʻl bilan miyangiz kritik holatda yordam koʻrsatish algoritmini tuzadi va qoʻllaringiz oʻz-oʻzidan amallarni toʻgʻri bajarishga moslashadi, bu esa biror bir inson yoki oʻz qadrdonlaringiz hayotini saqlanib qolishga sababchi boʻlishingizga olib keladi.

https://t.me/bebbo202

​​👩‍👧‍👦БОЛАНГИЗНИ ҚАРҒАМАНГ

#tarbiya

Болангизни қарғаманг,
Дуо қилинг болани.
“Ит”, “Эшак” деб сўкишга,
Ҳаё қилинг болани.
Расуллулоҳ дердилар ,
Юзларидан ёғиб нур:
“Болалар бу-жаннатнинг
Гулу райҳонларидир”.
Тўғри баъзида “Гулу
Райҳон”лар ҳам куйдирар,
Шўхлиги ошиб кетса,
Жонингиздан тўйдирар.
Бобом дерди: “Болани
Сўкмоқ асли эмас эп,
Жаҳлингиз чиқса айтинг:
“Нодон” ёки “Хумпар” деб
“Бой бўлгур”, “Кўпайгур”денг
Асло деманг “Ўл”, “Лаънат”
Шуни билиб қўйингки,
Сўкиниш ҳам бир санъат.
Қанийди пайғамбардай
Сўксангиз,қилсам ҳузур
Ул зот дердилар,сўкса:
“Бурнинг ерга ишқалгур”.
Тилдан чиққан ҳар сўзда,
Маърифат,зиё бўлсин,
Ҳатто сўкишингиз ҳам,
Яхши бир дуо бўлсин.
Ихлос билан қилинган,
Ҳар ниятинг ушалар,
Ҳар сўзга кўкда “Омин!”,
Деб турар фаришталар.
“Ит” десангиз,ит бўлиб,
Ўзингизни қопади,
“Эшак”дан эшак,ҳар ким
Ўз тилидан топади.
Фарзандингиз билан эл
Фахрланиб яшасин,
Иту эшак феъллардан,
Парвардигор асрасин.
Олим,шоир,ҳунарманд,
Полвон бўлсин болалар
Юртга керакли,ҳалол
Инсон бўлсин болалар.
Болангизни сўксангиз,
“Пошшо бўлгур”,деб сўкинг,
“Олим бўлгур”, “Хизрга
ошно булгур"деб сукинг.

https://t.me/bebbo202