Suhbatdoshga tashnalik
Muqaddima

So‘zni avaylab-asrash kerak. Menga qolsa, So‘z qurumsoqlikni yoqtiradi derdim. Agar So‘z xuddi kechasi-yu kunduzi oqib yotgan suv misoli isrof qilinsa, So‘zning har bir misqoli qadrlanmasa, So‘z tejab-tergab ishlatilmasa, o‘z kuchini yo‘qotadi. Ibtidoiy jamoa tuzumidan beri yashab kelayotgan qonuniyatga binoan, o‘z so‘zining ustidan chiqmaydigan inson beburd hisoblanadi va unga hech kim ishonmaydi.
Ochilib-yozilib chin ko‘ngildan suhbatlashaylik degani, matematika iborasi bilan aytganda, «kvadrat»da yashamoq ma’nosini anglatadi. Esimda bor, bolalik davrimda ovulimizda istiqomat qiladigan bitta hurmatli oqsoqol: «Mana, endi gaplashadigan odam ham qolmadi», deb tez-tez nolib qo‘yardi. O‘sha paytlari rostakamiga yoqamni ushlardim: «Oqsoqol juda injiq-da! Atrofida odamlar tiqilib yotibdi-ku, lekin uning yolg‘iz o‘zi zerikib o‘tiradi-ya!» Keyinchalik anglab yetdimki, oqsoqol chin ko‘ngildan ochilib-yozilib gaplashadigan, faqat So‘zning qadrini biladigan yoki ma’nosini tushunadigan suhbatdoshga emas, balki ayni chog‘da tinglashni ham biladigan hamsuhbatga tashna ekan.